Sau hơn một thập kỷ đình trệ, tuyến đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân lại được “kích hoạt” khi Bộ Xây dựng chủ trì nghiên cứu báo cáo tiền khả thi. Đáng chú ý, Tập đoàn Vingroup cũng đã bước đầu đề xuất đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao song song, đánh dấu tham vọng định hình tương lai giao thông Việt Nam bằng loạt đại dự án tỷ đô.
Tuyến đường sắt gần 10.000 tỷ được tái khởi động sau hơn một thập kỷ bỏ hoang
Dự án Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được phê duyệt từ năm 2004, với chiều dài 131 km, tổng mức đầu tư hơn 7.660 tỷ đồng bằng vốn trái phiếu Chính phủ. Tuy nhiên, sau khi thi công một phần, dự án bị dừng lại vào năm 2011 do chính sách cắt giảm đầu tư công.
Hiện Bộ Xây dựng đang chủ trì nghiên cứu phương án điều chỉnh công năng từ chở hàng sang vận tải hành khách, hướng đến mục tiêu đến năm 2050 đạt 7-8 triệu lượt khách/năm. Tổng mức đầu tư mới ước tính khoảng 9.989 tỷ đồng, thực hiện từ 2026–2030, đưa vào khai thác năm 2031. Tuyến sẽ sử dụng khổ đường đơn 1.435 mm, tốc độ tối đa 120 km/h (tàu khách) và 80 km/h (tàu hàng), xây mới 4 ga, cải tạo 8 ga, nâng cấp 55 cây cầu.
Vingroup “nhảy vào” với đề xuất siêu tuyến tốc độ 350km/h, vốn đầu tư 5,4 tỷ USD
Song song với nghiên cứu tái khởi động tuyến cũ, Tập đoàn Vingroup đã đề xuất một tuyến đường sắt tốc độ cao hoàn toàn mới, dài 120,9 km, kết nối từ Trung tâm Hội chợ triển lãm quốc gia (Hà Nội) đến Tuần Châu (Quảng Ninh), qua các điểm như Cổ Loa, Gia Bình, Yên Tử, Hạ Long.
Tuyến được thiết kế tốc độ tối đa 350 km/h, khai thác riêng tàu khách, sử dụng khổ đường 1.435 mm và điện khí hóa toàn tuyến. Tổng vốn đầu tư ước tính 5,4 tỷ USD, cần khoảng 308 ha đất, mục tiêu hoàn thành vào năm 2030. Đây sẽ là một trong những tuyến đường sắt tư nhân có tốc độ cao và quy mô lớn đầu tiên tại Việt Nam nếu được chấp thuận.
Tham vọng lớn: Vingroup muốn dẫn dắt tương lai giao thông Việt Nam bằng loạt đại dự án
Đề xuất đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh chỉ là một phần trong chiến lược hạ tầng dài hạn của Vingroup dưới sự dẫn dắt của tỷ phú Phạm Nhật Vượng. Công ty con VinSpeed đang nổi lên như một “đầu mối” triển khai chuỗi dự án đường sắt quy mô quốc gia.
1. Đường sắt cao tốc Bắc – Nam
VinSpeed đã đề xuất đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, với tổng vốn khoảng 1,7 triệu tỷ đồng (~67 tỷ USD). Vingroup cam kết tự thu xếp 20% vốn và kiến nghị Nhà nước hỗ trợ phần còn lại bằng vốn vay ưu đãi 0% lãi suất trong 35 năm.
2. Metro TP.HCM – Cần Giờ
Tuyến metro/đường sắt đô thị dài khoảng 48,5 km, kết nối từ Quận 7 đến huyện Cần Giờ, tốc độ thiết kế 250 km/h, vốn đầu tư khoảng 102.370 tỷ đồng (~4,09 tỷ USD). UBND TP.HCM đã giao Vingroup nghiên cứu, đề xuất theo hình thức PPP hoặc BOO, không sử dụng ngân sách thành phố. Nếu được phê duyệt, dự kiến khởi công năm 2026, hoàn thành 2028.
3. 5 tuyến metro tại Hà Nội
Theo quy hoạch đến 2050, Hà Nội có 10 tuyến metro chính với tổng chiều dài hơn 400 km. Vingroup đề xuất tham gia nghiên cứu 5 tuyến, chủ yếu kết nối các đô thị vệ tinh nơi Tập đoàn đang phát triển (Ocean Park, Smart City…) với các khu vực trọng điểm như sân bay Nội Bài, công nghệ cao Hòa Lạc, đường vành đai 3 và 4.
Các tuyến metro này không chỉ phục vụ giao thông đô thị mà còn đóng vai trò kết nối toàn diện hệ sinh thái của Vingroup, từ bất động sản, thương mại, y tế, giáo dục đến logistics và công nghệ.
Chờ “bật đèn xanh” từ cơ chế đặc thù
Dù đầy tham vọng, phần lớn các đề xuất của Vingroup hiện mới dừng ở giai đoạn tiền khả thi. Việc triển khai thực tế sẽ phụ thuộc vào hàng loạt yếu tố như cơ chế pháp lý, quy hoạch tích hợp, huy động vốn và giải phóng mặt bằng.
Tuy nhiên, trong bối cảnh Nhà nước đang thúc đẩy hợp tác công - tư minh bạch, thực chất và quyết liệt cải cách đầu tư công, vai trò của nhà đầu tư tư nhân như Vingroup có thể trở thành “cú hích” then chốt giúp ngành đường sắt Việt Nam bứt phá sau hàng chục năm trì trệ.
