Như chúng ta cũng biết Mỹ vs TQ là 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới, và chúng ta cũng biết cách tính GDP là GDP = C + I + G + NX. Vậy nếu phân tích chi tiết các con số cấu thành GDP của mỗi quốc gia thì chúng ta thấy được gì?
1_ Về tổng thể:
Các bạn có thể xem hình để biết chi tiết các thành phần đóng góp vào GDP của mỗi quốc gia. Mỹ là quốc gia Tiêu dùng nên đóng góp vào GDP từ chi tiêu người dân cao, trong khi GDP của TQ thì tập trung nhiều vào Đầu tư.
2_ Về chi tiết
_ Tiêu dùng (C): Mỹ 70%, TQ 40%: GDP của Mỹ tập trung vào tiêu dùng nội địa, nghĩa là bằng việc mua sắm của người dân, người Mỹ tiêu dùng nhiều vì họ cảm thấy an toàn do an sinh xã hội tốt (kiểu con nhà giàu thì không có khái niệm tiết kiệm như con nhà nghèo). TQ thì tiêu dùng ít, tính tiết kiệm. Đại khái người Mỹ chỉ tiết kiệm chưa được 10% thu nhập trong khi người TQ tiết kiệm gần phân nửa thu nhập.
_ Đầu tư (I): Tiêu dùng nhiều thì đầu tư ít và ngược lại, Mỹ vì tiêu dùng nhiều, tiết kiệm ít nên đầu tư ít (17%), trong khi TQ tiêu dùng ít, tiết kiệm nhiều nên đầu tư nhiều (43%). Mỹ đầu tư vào xây dựng trụ sở doanh nghiệp, mua nhà... còn TQ đầu tư vào đường sá, nhà máy, và mua BĐS.
_ Chi tiêu chính phủ (G): Về chi tiêu chính phủ thì tương đương nhau về tỉ lệ Mỹ khoảng 18%, TQ khoảng 16%, trong khi Mỹ thì tập trung vào quốc phòng, chăm sóc y tế và giáo dục, thì TQ tập trung vào quốc phòng và trợ cấp doanh nghiệp nhà nước.
_ Xuất nhập khẩu (NX): Mỹ bị âm (-3%) do nhập khẩu hàng hoá nhiều từ TQ, còn TQ dương (2%) nhờ xuất khẩu nhiều sang EU và Mỹ.
3_ So sánh con số xuất nhập khẩu thì sẽ thấy thêm những gì?
_ Năm 2023, Mỹ xuất khẩu tầm 3.200ty, trong đó 2.060ty là dầu thô, ô tô, máy bay, linh kiện công nghệ; và phần còn lại là dịch vụ như tài chính, du lịch, giáo dục. Trong khi đó họ nhập khẩu khoảng 4.200ty gồm 3.300ty gồm điện tử, dầu mỏ, ô tô, hàng tiêu dùng. Phần còn lại là dịch vụ như du lịch, vận tải.
_ Cũng năm này, TQ xuất khẩu khoảng 3.380ty, trong đó 3200ty gồm điện tử, máy móc, dệt may, xe điện, phần còn lại là dịch vụ gồm logistics và vận tải. Trong khi đó họ nhập khẩu 3000ty gồm 2700ty hàng hoá như dầu mỏ, quặng sắt, đậu nành, linh kiện công nghệ, phần còn lại là dịch vụ như du lịch và giáo dục.
Túm lại, dân TQ kiếm được tiền thì tiết kiệm, xong tái đầu tư (làm đường sá, xây nhà máy, sản xuất xong đi xuất khẩu. Còn dân Mỹ thì kiếm được tiền đi tiêu xài gần hết. Nên nhìn chung cách nghĩ của TQ giống thế hệ lớn là tiết kiệm, vun vén để mong tương lai có csong tốt hơn, còn dân Mỹ là kiểu suy nghĩ của thế hệ trẻ chúng ta, cứ chill đã đời chỉ 1 lần sống, ăn chơi lo gì mưa rơi...
Chúng ta cũng thấy TQ có nhiều công trình to đẹp xịn. Mỹ thì không có nhiều như thế. Lý do thì chúng ta cũng biết, tiền của Mỹ nó mua hàng nó xài sạch rồi, còn tiền của TQ thì nó mang đi làm công trình to đẹp. Có tiền thì muốn gì cũng được thôi.
4_ Tư duy khác nhau, cũng có nhiều cái hay hay.
_ Hàng hoá TQ sản xuất ra chủ yếu xuất sang EU với Mỹ (hàng tiêu dùng), và Asean (Hàng linh kiện sản xuất). Còn thị trường xuất khẩu của Mỹ thì dàn trải hơn, nhưng nhiều nhất là 2 quốc gia láng giềng là Mỹ và Canada.
_ Về năng suất lao động: Mỹ là 133K, trong khi TQ là 30K. Mỹ có khoảng 203 triệu lao động, trong đó nông nghiệp (1.3% - 103K), Công nghiệp (18,7% - 135K), Dịch vụ (80% - 133K). Trung Quốc có 780tr lao động, trong đó nông nghiệp (25,6% - 7.1K), Công nghiệp (37,2% - 24.5K), dịch vụ (37,2% - 31.9K).
Chúng ta đúng là thấy TQ tạo ra nhiều sản phẩm ngon, bổ, rẻ thật. tuy nhiên khi sản phẩm rẻ thì đồng nghĩa với năng suất lao động thấp. Tụi Mỹ với và EU (cũng gần giống), nó không thích làm hàng rẻ (chứ không hẳn là không biết làm), như đồng hồ phải vài triệu 1 đô 1 cái, xe sang thì phải giới hạn, rượu cũng phải làm thành câu chuyện để bán cho đắt. Vì năng suất lao động khác nhau, nên sự tập trung vào công việc cũng khác nhau.
5_ Kết luận:
_ Trong quá khứ, TQ là công xưởng của thế giới, khả năng sản xuất của họ là tuyệt với ông mặt trời, lý do thì họ đã dành rất nhiều tâm huyết cho việc đó. Nhưng làm cho nhiều thì cũng chủ yếu xuất sang Mỹ vs EU. Nên chúng ta có thể mường tượng rằng TQ là 1 người làm cao cấp, còn Mỹ vs EU là các ông chủ. TQ làm, Mỹ xài.
_ Quan hệ giữa người làm với ông chủ thì nó cũng chả có gì cạnh tranh nhau cả, một người làm giỏi, nấu ăn nhanh, quét dọn sạch... thì chỉ cạnh trạnh với các người làm khác chứ không cạnh tranh với ông chủ, và ông chủ hoàn toàn có thể đổi người làm nếu muốn, vì có nhiều người làm khác sẵn sàng. Đó là rủi ro của TQ.
_ Thời gian gần đây, TQ muốn tự biến mình thành ông chủ thay vì đóng vai người làm đầy rủi ro, tuy nhiên sự chuyển đổi này sẽ gặp rất nhiều thách thức khi cơ cấu lao động, trình độ lao động, năng suất lao động đang chưa cho phép. Ví dụ phần lớn lao động là nông dân và công nhân sản xuất thì làm sao đùng cái chuyển thành dân văn phòng (làm dịch vụ) được. Còn chuyển đổi không thành công thì còn khó nữa.
_ Về công nghệ, khoa học kỹ thuật, thì các phát minh "chấn động thế giới" như điện, thuốc penicilin, phân bón nito, tàu vũ trụ, máy tính, chip, ....) đại khái các phát minh thay đổi thế giới đều gần như từ Mỹ vs Châu Âu hết (có cả LX trước đây), nên những thành tựu khoa học gần đây của TQ là có và không thể phủ nhận, nhưng cũng chưa cái nào được coi là thay đổi thế giới cả nên nhìn chung cũng còn nhiều cái để nói.
_ Phát triển 1 cách tự nhiên thì việc TQ có thể "chuyển mình thành ông chủ" là khó, chưa kể thế giới này cạnh tranh, nói chứ các nước khác nó cũng đâu có đứng nhìn. Nên với mình thì khen là được chứ đừng khen quá. Thu nhập của TQ hiện tại đang ở mức thấp của thu nhập cao (nghĩa là đã vào ngưỡng thu nhập cao nhưng vẫn ở mức thấp), và nó vẫn hoàn toàn có nguy cơ bị quay về ngưỡng thu nhập trung bình. Trên thế giới này nhiều cái người ta không làm vì không thích chứ không phải không làm được.
