KTNN kiến nghị kiểm điểm nhiều cá nhân, tập thể sai phạm
Theo đó, KTNN đã thực hiện kiểm toán chuyên đề quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản giai đoạn 2017 - 2021 đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các tỉnh: Cao Bằng, Thừa Thiên Huế, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Yên Bái, Bắc Kạn, Hà Giang, Phú Thọ, Bình Định, Bình Phước, Thái Bình. Qua đó, KTNN yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm đối với nhiều cá nhâ, tập thể có liên quan.
Cụ thể, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần xác định lại khoản tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, rà soát ra thông báo hàng năm trong giai đoạn 2018 - 2022 đối với hai mỏ Đồng Vi Kẽm và Đồng Sin Quyền chưa theo quy định tại khoản 1 Điều 4, Điều 5 Thông tư số 38/2017/TT-BTNMT ngày 16/10/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường khi xác định lần đầu và các lần tiếp theo theo quy định Nghị định số 67/2019/NĐ-CP ngày 31/7/2019 của Chính phủ.
Đối với các địa phương, UBND tỉnh Hà Giang được KTNN kiến nghị chỉ đạo Cục Thuế kiểm điểm trách nhiệm của Chi cục Thuế huyện Vị Xuyên trong việc không phát hiện ra sai sót của Hợp tác xã Sơn Hải. Theo đó, đơn vị này thực hiện khai thác mà trong khi được cấp phép suốt từ năm 2017 đến nay với sản lượng kê khai theo quyết toán phí bảo vệ môi trường đối với 5.722m3 cát.
Về UBND tỉnh Phú Thọ, KTNN kiến nghị UBND tỉnh Phú Thọ chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc xác định trữ lượng tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản không phù hợp với quy định.
KTNN kiến nghị UBND tỉnh Bình Định chỉ đạo Sở Xây dựng kiểm điểm trách nhiệm của các tập thể, cá nhân trong việc ban hành kế hoạch kiểm tra và thực hiện kế hoạch kiểm tra số 08/KH-SXD ngày 19/6/2018 không phù hợp với chức năng nhiệm vụ được giao; chưa kịp thời báo cáo UBND tỉnh để chỉ đạo đơn vị có thẩm quyền xử lý kịp thời sai sót của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản được phát hiện thông qua kiểm tra tại Kết luận số 04/KL-SXD.
UBND tỉnh Thái Bình được KTNN kiến nghị chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc để xảy ra nhiều sai sót trong quá trình cấp phép gia hạn và chuyển nhượng mỏ cát Hà Lão giữa Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Hà Thành - UDIC và Công ty TNHH Đông A; giám sát việc ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường để xảy ra nhiều sai sót; không thực hiện hết trách nhiệm trong công tác thanh tra, kiểm tra, khiến rất nhiều sai sót xảy ra trong thực thi nhiệm vụ được giao.
UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng được KTNN đề nghị chỉ đạo Cục Thuế tỉnh kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong việc không kiểm tra, phát hiện kịp thời đối với các mỏ khai thác lộ thiên theo quy định, dẫn đến các doanh nghiệp khi tính phí bảo vệ môi trường không nhân hệ số K=1,1. Dẫn đến việc tính và nộp phí thiếu so với quy định.
Những bất cập tại Tập đoàn Than khoáng sản
KTNN đã đề nghị tổ chức kiểm điểm nhằm xác định rõ trách nhiệm theo quy định đối với tập thể, cá nhân liên quan trong báo cáo kiểm toán chuyên đề quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản giai đoạn 2017 - 2021 của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV).
Theo đó, TKV và các đơn vị được kiểm toán đã thực hiện khai thác, sử dụng đất đá lẫn than, bã sàng, bã xít nhưng không báo cáo cơ quan có thẩm quyền theo quy định tại khoản 6 Điều 20 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP; sử dụng 20.861m2 đất từ năm 2010 - 2021 để khai thác đá vôi nhưng chưa báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép sử dụng tại Công ty cổ phần Xi măng La Hiên (Tổng công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - Công ty cổ phần).
Bên cạnh đó, sau khi kiểm kê, KTNN phát hiện có đến 21.725 tấn than bị thừa so với sổ sách kế toán trong quý III/2021. Thêm nữa, việc đổ thải không đúng theo phương án được phê duyệt; không ghi chép thời gian lấy mẫu từng ca để có đủ cơ sở so sánh giữa thời gian xe vào và thời gian lấy mẫu để khẳng định tổng thành xe không lẫn than (Ak > 78%).
Ngoài ra còn một số sai phạm như khai thác quá công suất tại Công ty than Hòn Gai - TKV, Công ty CP than Mông Dương - TKV, Công ty than Quang Hanh - TKV , Công ty Cổ phần Than Cao Sơn - TKV; khai thác khoáng sản khi giấy phép khai thác hết hạn và vẫn chưa được gia hạn tại Công ty Than Uông Bí - TKV; thực hiện thăm dò khai thác vượt giấy phép thăm dò đã cấp cho Công ty Than Quang Hanh - TKV.
Đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường, KTNN đề nghị xác định rõ nguyên nhân khách quan cũng như chủ quan; tổ chức kiểm tra xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân và quản lý các tập thể, cá nhân có liên quan đến việc không kịp thời thông báo và điều chỉnh tiền cấp quyền khai thác khoáng sản năm 2020 cho các đơn vị khi UBND tỉnh Quảng Ninh điều chỉnh giá tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản thuế tài nguyên năm 2020 tại Quyết định số 04/2020/QĐ-UBND ngày 9/3/2020 về việc ban hành Bảng giá tính thuế tài nguyên đối với các loại tài nguyên trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh năm 2020.
Cũng nằm trong khuôn khổ thực hiện chuyên đề quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản giai đoạn 2017-2021 tại Tổng công ty Xi măng Việt Nam VICEM, KTNN yêu cầu HĐQT VICEM chủ trì việc tham gia người đại diện phần vốn tại các đơn vị kiểm toán; kiểm tra làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan; tổ chức đánh giá nguyên nhân khách quan, chủ quan. Trong đó, KTNN ghi nhận VICEM Hoàng Mai thực hiện hoạt động thăm dò khi chưa được phép của Bộ Tài nguyên và Môi trường; VICEM Bỉm Sơn sử dụng đất không ký hợp đồng thuê đất, không gia hạn hợp đồng thuê đất tại Mỏ sét Cổ Đạm; VICEM Bỉm Sơn, VICEM Hoàng Mai, VICEM Hải Phòng, VICEM Tam Điệp, VICEM Bút Sơn khai thác khoáng sản vượt công suất cho phép.
