Trong giới thương nhân châu Á, có một câu nói được truyền tụng: “Phú bất quá tam đại”, nghĩa là sự giàu có hiếm khi tồn tại quá ba thế hệ. Thế nhưng, gia tộc họ Bối ở Trung Quốc là minh chứng hiếm hoi phá vỡ định luật khắc nghiệt này. Từ một tiệm thuốc bắc nhỏ ở Tô Châu, gia tộc này đã gây dựng thành một đế chế tài chính - bất động sản với giá trị hàng tỷ USD, kéo dài qua hơn 15 đời suốt gần 400 năm.
Bí quyết giữ vững sự thịnh vượng bền vững ấy nằm gọn trong ba chữ: “Không bỏ gốc - Không ngừng học - Không đánh mất danh dự.”
Từ tiệm thuốc gia truyền đến đế chế tài chính nghìn tỷ
Khởi nguồn của gia tộc họ Bối bắt đầu từ thế kỷ 15, với một hiệu thuốc đông y nhỏ tại Tô Châu – nơi nổi tiếng là trung tâm thương mại và văn hóa của Trung Quốc cổ đại. Nhờ giữ vững đạo đức kinh doanh và cam kết chất lượng, hiệu thuốc nhanh chóng mở rộng, trở thành một chuỗi cung ứng dược liệu phủ khắp vùng Giang Nam.
Đến thế kỷ 18, họ Bối được công nhận là một trong “Tứ đại dược gia” của miền Nam Trung Quốc. Tuy nhiên, họ không dừng lại ở đó. Vào thế kỷ 19, trước làn sóng hiện đại hóa mạnh mẽ, thế hệ thứ 12 – Bối Diệp Tông – đã quyết định chuyển hướng đầu tư sang ngân hàng và bất động sản.
Bước đi mạo hiểm này đưa họ trở thành những ông trùm tài chính thực thụ, góp phần đặt nền móng cho hệ thống ngân hàng hiện đại tại Trung Quốc. Gia tộc nhanh chóng chiếm lĩnh các khu đất vàng quanh Bến Thượng Hải, khi nơi này vẫn chỉ là một vùng đất lầy giá rẻ và sau đó trở thành một trong những tập đoàn địa ốc quyền lực nhất Thượng Hải những năm 1930.
Bí quyết 3 chữ “Không” và sự bền vững qua nhiều thế hệ
Không phải ngẫu nhiên mà họ Bối có thể duy trì sự giàu có lâu dài như vậy. Theo phân tích từ báo chí và giới học giả Trung Quốc, họ có ba chiến lược cốt lõi, thường được gọi là “Tam Bất” (3 Không):
-
Không bỏ gốc: Dù kinh doanh đa ngành, gia tộc luôn giữ nghề gốc (y dược) như một giá trị văn hóa truyền thống. Các chi nhánh kinh doanh mới phải mang theo tinh thần, đạo đức từ nghề cũ.
-
Không ngừng học: Giáo dục luôn được đặt lên hàng đầu. Từ thế kỷ 19, gia tộc đã gửi con cháu du học phương Tây để tiếp thu tri thức và tư duy quản trị hiện đại. Nhiều người học tại các trường hàng đầu như Harvard, MIT, Cambridge…
-
Không đánh mất danh dự: Danh tiếng là “tài sản vô hình” lớn nhất của họ Bối. Dù trong thời loạn hay thời bình, họ đều không dùng thủ đoạn gian thương, sẵn sàng bỏ cơ hội nếu ảnh hưởng đến uy tín. Khi chính sách cải tạo công thương nghiệp tràn đến Thượng Hải thập niên 1950, họ là một trong số ít gia tộc được chính quyền tôn trọng và giữ nguyên phần lớn tài sản – nhờ vào danh tiếng vững chắc tích lũy hàng thế kỷ.
I.M. Pei – Kiến trúc sư huyền thoại và niềm tự hào của dòng họ
Một minh chứng cho triết lý đầu tư vào con người là kiến trúc sư nổi tiếng Bối Duật Minh (I.M. Pei), hậu duệ đời thứ 15 của dòng họ. Sau khi học kiến trúc tại MIT và lấy bằng thạc sĩ tại Harvard, ông thành lập công ty kiến trúc riêng, thiết kế nên những công trình biểu tượng như kim tự tháp kính Bảo tàng Louvre (Pháp), Thư viện Tổng thống Kennedy (Mỹ), hay tòa nhà Bank of China (Hồng Kông).
Hai người con trai của ông: Bối Kiến Trung và Bối Lập Trung tiếp tục nối nghiệp kiến trúc, cùng nhau thành lập Pei Partnership Architects năm 1992, trở thành đại diện cho thế hệ kế thừa tài năng, đạo đức và trí tuệ của gia tộc.
Gia tộc Bối – “Rothschild phương Đông” và bài học thời đại
Ngày nay, giới kinh tế Trung Quốc gọi họ Bối là “Rothschild phương Đông”, bởi sự pha trộn hoàn hảo giữa truyền thống Nho giáo và tư duy quản trị hiện đại. Khi nhiều tập đoàn Á Đông rơi vào khủng hoảng vì tranh giành nội bộ hoặc chiến lược sai lầm, gia tộc họ Bối vẫn duy trì sự ổn định đáng nể.
Họ chứng minh rằng giàu có không chỉ là tích lũy tài sản, mà còn là xây dựng văn hóa gia đình, nuôi dưỡng nhân cách, và bền bỉ duy trì danh tiếng qua nhiều thế hệ.
“Tiền bạc có thể đến rồi đi, nhưng một khi danh tiếng mất đi, thì mất mãi mãi.”
