Ra trường - khoảnh khắc đầy hứng khởi và cả áp lực. Từ giảng đường đại học bước vào đời, bạn mang theo bao kỳ vọng về sự nghiệp, thu nhập và cuộc sống tự lập. Nhưng thực tế nhiều khi lại phũ phàng hơn những gì người ta thường chia sẻ trên mạng xã hội hay sách báo.
Thu nhập đầu đời, con số không như mơ
Hàng nghìn sinh viên mỗi năm ra trường với tấm bằng trong tay, hừng hực nhiệt huyết, nhưng đồng thời cũng phải đối mặt với thực tế: mức lương khởi điểm thấp, chưa đủ trang trải chi phí cuộc sống, và áp lực trả nợ học phí hoặc vay mượn từ gia đình.
Theo khảo sát từ các trang việc làm, mức lương trung bình của người mới ra trường tại Việt Nam chỉ dao động trong khoảng 5-7 triệu đồng/tháng – con số khó đủ để thuê nhà, ăn uống, di chuyển và tích lũy tài chính. Nhiều bạn trẻ phải chia sẻ phòng trọ, ăn uống tiết kiệm hoặc chạy thêm việc phụ mới mong “cầm cự” được.
Chi phí sinh hoạt, con quái vật ngốn sạch tiền
Không chỉ thu nhập hạn chế, mà chi phí sinh hoạt ngày càng tăng cũng là một “cú đấm” không nhỏ. Giá thuê nhà ở thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đã tăng mạnh so với vài năm trước. Đi lại, ăn uống, chi phí điện nước, internet… dần trở thành gánh nặng khiến quỹ lương “mỏng như giấy”.
Nhiều bạn trẻ buộc phải vay mượn hoặc dùng thẻ tín dụng để bù đắp khoản thiếu hụt này. Nhưng cái vòng luẩn quẩn đó rất dễ khiến tài chính cá nhân rơi vào trạng thái “vay nóng, trả chậm” mà không có lối thoát.
Áp lực tích lũy, khi giấc mơ tài chính xa dần
Không ai ra trường mà không mơ về mua nhà, mua xe, tích lũy cho tương lai. Nhưng với thu nhập hạn chế và chi phí ngày càng tăng, việc tích lũy để đầu tư hay lập quỹ dự phòng trở thành điều “xa vời” với nhiều bạn trẻ.
Họ phải ưu tiên trả tiền phòng trọ, chi phí ăn uống và các khoản sinh hoạt trước mắt. Việc gửi tiết kiệm, đầu tư hay tham gia các quỹ hưu trí tự nguyện thường bị đặt xuống hàng thứ yếu, khiến giấc mơ làm chủ tài chính ngày một lùi xa.
Kỹ năng tài chính cá nhân, thiếu hụt đáng báo động
Ngoài ra, thiếu kiến thức và kỹ năng quản lý tài chính cá nhân là nguyên nhân chính khiến nhiều người trẻ khó thoát khỏi tình trạng “tiền không đủ dùng”. Họ thường không biết cách lập kế hoạch chi tiêu, không có ngân sách rõ ràng, hoặc không đầu tư hợp lý.
Thậm chí, nhiều bạn trẻ “đốt tiền” vào những thứ không cần thiết như quần áo hàng hiệu, điện thoại mới, ăn uống hàng ngày ở ngoài… mà quên đi việc xây dựng nền tảng tài chính vững chắc.
Làm thế nào để thoát khỏi bài toán tài chính chật vật?
Hiểu rõ thu nhập và chi phí thực tế: Việc lập bảng thu chi chi tiết giúp bạn nhận diện được dòng tiền ra vào, từ đó điều chỉnh thói quen chi tiêu phù hợp hơn.
Ưu tiên tích lũy trước - chi tiêu sau: Nghe có vẻ khó nhưng nếu bạn tự động chuyển một khoản tiền nhỏ (5-10% thu nhập) sang tài khoản tiết kiệm ngay khi nhận lương, bạn sẽ xây dựng được thói quen tích lũy lâu dài.
Nâng cao kỹ năng và giá trị bản thân: Đầu tư vào học tập, kỹ năng mềm và chuyên môn giúp bạn có cơ hội tăng thu nhập nhanh hơn, mở rộng cơ hội thăng tiến.
Tránh vay mượn tín dụng không cần thiết: Dù có thể dễ dàng tiếp cận tín dụng, bạn cần cân nhắc kỹ, tránh rơi vào vòng xoáy nợ nần.
Học hỏi về đầu tư: Bắt đầu từ những kênh đơn giản như gửi tiết kiệm có kỳ hạn, quỹ mở hay chứng chỉ quỹ để tài sản sinh lời thay vì chỉ để yên một chỗ.
Ra trường, bước chân vào đời với bao hoài bão nhưng không ít người lại lâm vào cảnh tài chính chật vật, phải vật lộn với bài toán thu nhập và chi tiêu. Điều quan trọng không phải là bạn kiếm được bao nhiêu mà là cách bạn quản lý và sử dụng số tiền đó như thế nào để từng bước xây dựng cuộc sống vững vàng hơn.
Không ai sinh ra đã có kiến thức tài chính hoàn hảo. Điều cần làm là nhận diện thực trạng, học hỏi và áp dụng các kỹ năng quản lý tài chính cá nhân một cách bài bản. Đó mới là chìa khóa để vượt qua những ngày tháng đầu đời chật vật và tiến gần hơn đến sự độc lập tài chính thực sự.
