Mô hình kinh doanh túi mù và hộp mù đang chứng kiến một sự bùng nổ chưa từng có trong những năm gần đây, với những con số doanh thu ấn tượng và một làn sóng thị trường đang lan rộng ra nhiều lĩnh vực khác nhau. Theo báo cáo từ Cognitive Market Research, doanh thu toàn cầu từ ngành này dự kiến sẽ đạt 14,25 tỷ USD vào năm 2024 và có khả năng tăng vọt lên 38,3 tỷ USD vào năm 2032.
Khái niệm hộp mù (blind box) được khởi nguồn từ Nhật Bản vào những năm 1980, thông qua việc ra đời của các máy gashapon – thiết bị tự động bán đồ chơi chứa những món đồ chơi nhỏ trong viên nang nhựa. Người tiêu dùng sẽ nhận được một món đồ chơi bất kỳ, tạo ra yếu tố bất ngờ và thú vị khi mở hộp.
Vào đầu những năm 2000, mô hình này được lan rộng bởi các công ty đồ chơi tại Nhật Bản như Sonny Angel, mở rộng sang các sản phẩm sưu tầm và mô hình nghệ thuật, nhằm kích thích sự tò mò của khách hàng. Từ đó, hộp mù đã nhanh chóng phát triển sang các quốc gia châu Á như Trung Quốc và Hàn Quốc, trước khi phổ biến trên toàn cầu.
Một trong những thương hiệu nổi bật nhất trong lĩnh vực này chính là POP MART của Trung Quốc, được thành lập vào năm 2010. POP MART đã nâng tầm mô hình hộp mù bằng cách hợp tác với nhiều nghệ sĩ và nhà thiết kế nổi tiếng, cho ra mắt những bộ sưu tập độc đáo thu hút giới trẻ. Các sản phẩm thường được đóng gói trong hộp cứng làm từ giấy carton hoặc nhựa, thường chứa các mô hình, búp bê hoặc những món đồ chơi có giá trị cao hơn.
Ngược lại, túi mù (blind bag) xuất hiện muộn hơn, trở nên phổ biến vào cuối thập niên 2000 và đầu 2010, với các thương hiệu đồ chơi như LEGO Minifigures, LOL Surprise và Hatchimals. Túi mù thường được làm từ nhựa mềm hoặc giấy, nhỏ gọn và chứa các món đồ chơi nhỏ với giá thành thấp hơn so với hộp mù.
Sự Khác Nhau Giữa Túi Mù và Hộp Mù
| Tiêu chí | Hộp mù (Blind Box) | Túi mù (Blind Bag) |
|---|---|---|
| Lịch sử | Xuất hiện từ những năm 1980 | Phổ biến từ cuối những năm 2000 |
| Xuất xứ | Nhật Bản (Gashapon) | Mỹ, Nhật và Trung Quốc |
| Chất liệu | Hộp carton, nhựa | Túi nhựa hoặc giấy |
| Sản phẩm bên trong | Mô hình, búp bê, đồ chơi cao cấp | Đồ chơi nhỏ, phụ kiện |
| Giá bán | 5-50 USD | 2-15 USD |
| Thương hiệu lớn | POP MART, KAWS, Sonny Angel | LEGO, LOL Surprise, Shopkins |
Hộp mù hiện nay được ưa chuộng hơn ở phân khúc đồ chơi sưu tầm cao cấp, nơi các thương hiệu thường hợp tác với nghệ sĩ và thương hiệu lớn. Trong khi đó, túi mù phát triển mạnh ở phân khúc đồ chơi trẻ em giá rẻ, đặc biệt là các dòng minifigure và đồ chơi gây bất ngờ. Nhiều thương hiệu đã kết hợp cả hai loại sản phẩm để tối đa hóa sự tò mò của người tiêu dùng.
Sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp này không chỉ mang lại doanh thu lớn mà còn thúc đẩy các hoạt động kinh tế liên quan như sản xuất, phân phối và bán lẻ. Đặc biệt, theo dữ liệu từ nền tảng thương mại điện tử Metric tại Việt Nam, tổng doanh thu từ các sản phẩm túi mù trên 5 sàn thương mại điện tử lớn trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 9 năm 2024 đã đạt 4,6 tỷ đồng, với gần 170.000 sản phẩm được bán ra.
Các sản phẩm như Labubu và Baby Three đã thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới trẻ, với doanh thu lần lượt đạt 6,9 tỷ đồng và 8,8 tỷ đồng trong các giai đoạn thống kê gần đây.
Trên phương diện sản xuất và chuỗi cung ứng, sự phổ biến của túi mù đã thúc đẩy nhu cầu về sản xuất các sản phẩm liên quan, từ đồ chơi đến bao bì, cùng lúc mở rộng chuỗi cung ứng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường. Ngành marketing và quảng cáo cũng không đứng ngoài cuộc, khi nhiều thương hiệu đã tận dụng trào lưu này để triển khai các chiến dịch tiếp thị sáng tạo, hợp tác với những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội và sản xuất nội dung "unboxing" thu hút hàng triệu lượt xem.
Trào lưu túi mù không chỉ dừng lại ở đồ chơi. Nó còn len lỏi vào các lĩnh vực giải trí và văn hóa đại chúng như thời trang và điện ảnh. Một ví dụ điển hình là hình thức "xem phim mù" được áp dụng bởi nhà phát hành BHD, nơi khán giả không biết trước bộ phim mình sẽ xem, tạo trải nghiệm mới lạ và thu hút sự quan tâm của công chúng.
Sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường túi mù đã thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư. Không chỉ riêng Pop Mart, nhiều công ty trong lĩnh vực này đã ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng, chẳng hạn như mức tăng khoảng 120-125% trong quý 3 năm 2024.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, trào lưu này cũng đặt ra nhiều lo ngại về tác động đến môi trường. Việc sản xuất và tiêu thụ một lượng lớn túi mù, thường được làm từ nhựa và bao bì khó phân hủy, góp phần gia tăng rác thải nhựa và gây áp lực lên hệ sinh thái.
------------------------------------
