Vâng, thế nhưng không một tờ báo nào ở Việt Nam đưa tin này, mặc dù báo Newspata của Hàn Quốc đã lên bài từ ngày 16/3:
https://newstapa.org/article/E-rbn
Có phải báo chí Việt Nam không dám đưa tin về Samsung không? Úi giời, sao lại không dám? Nhìn đi, họ dám đưa cả tin "Phó chủ tịch Samsung tiếp tục bị điều tra, đối mặt nguy cơ phải trở lại tù" thế này cơ mà?
https://vietnamnet.vn/pho-chu-tich-samsung-tiep-tuc-bi...
Thế thì nguyên nhân là gì nhỉ? Lẽ nào như một comment mình đọc được ở đâu đó: "Báo chí Hàn Quốc quan tâm đến môi trường và an toàn lao động của người Việt Nam hơn cả báo chí Việt Nam"
Thôi bỏ qua sự bực dọc và thất vọng này để tập trung vào câu chuyện chính. Nhờ Google Translate, mình cũng nắm được kha khá nội dung mà ông Kang - cựu EHS Manager của Samsung tố cáo. Đại loại, quy trình xử lý chất thải/khí thải ở Samsung Electrics Việt Nam là có vấn đề.
Vấn đề gì? Có ít nhất 3 vấn đề:
1 - Cơ sở kiểm soát ô nhiễm không khí được thiết kế quá nhỏ so với quy mô của nhà máy khổng lồ.
2 - Việc kiểm tra, bảo dưỡng các thiết bị xử lý ô nhiễm đã không được quan tâm, thể hiện ở các chi tiết như
2a) Bộ lọc trong thiết bị xử lý ô nhiễm đã không được thay thế một thời gian rất dài.
2b) Than hoạt tính (một loại vật liệu xốp giúp loại bỏ các hợp chất hữu cơ khỏi chất lỏng và khí), được cho là có tác dụng lọc các chất độc hại, lại bị che phủ một lớp bụi trắng và ở một trạng thái bẩn thỉu.
3 - Thiếu nhiều thiết bị xử lý ô nhiễm. Chẳng hạn: "Những quy trình sản xuất như quy trình sơn, quy trình in, trong đó sử dụng các loại hoá chất độc hại, hoàn toàn không lắp đặt thiết bị xả khí. Nó như tình trạng sử dụng các chất hữu cơ có hại cho cơ thể con người nhưng thùng chứa không có nắp đậy. Cứ như thể các chất độc hại đang bay khắp nhà máy cùng với mùi hôi thối."
Để confirm tất cả những điều này, dĩ nhiên cần có sự tham gia từ giới chuyên gia, chính quyền sở tại, và dĩ nhiên là báo chí. Báo chí đóng vai trò raise vấn đề, kết nối các tiếng nói trong các lĩnh vực khác nhau, và giữ cho áp lực từ công chúng được phản hồi mạnh mẽ đến những người có trách nhiệm.
Báo chí Việt Nam trong tình huống này, họ đã làm gì trong 6 ngày vừa qua? Xin gửi câu hỏi này cho những tờ báo hình/báo in vẫn thường mạnh mẽ phát ngôn trong những chương trình tri ân chính mình, kiểu "Chúng tôi nói về chúng tôi" mỗi dịp Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam hàng năm.
Còn báo chí Hàn Quốc? Mình cực kỳ ấn tượng với cách mà Newspata làm, dù chỉ đọc lõm bõm qua GG Translate và xem qua video họ làm. Một số điều thú vị rút ra được:
1 - Bảo mật nhân chứng: Nhân vật cựu EHS Manager Samsung được che mặt và làm méo giọng nói.
2 - Làm mọi thứ về kỹ thuật trở nên dễ hiểu bằng đồ họa. Dưới comment mình sẽ post một số hình chụp từ video, nó làm cho các vấn đề vi phạm môi trường trở nên dễ hiểu cho người không có chuyên môn.
3 - Đặt câu chuyện trong một bối cảnh lớn hơn. Ở đầu video, mình thấy nhiều cuộc biểu tình Samsung ở Hàn Quốc, người biểu tình giương cao những bức hình người đã mất (có lẽ là mất khi làm việc cho Samsung). Nó gián tiếp cho thấy, đang có một điều gì đó lớn hơn là những vi phạm đơn thuần.
Vẫn rất mong chờ diện mạo câu chuyện này được mô tả trên báo chí Việt Nam. Ok, có sợ hãi, có e dè thế nào thì dù một cái tin mô tả đơn sơ "Có ông A tố cáo việc B" vẫn hơn là không có gì chứ nhỉ?
P/S: Link tiếng Anh tóm tắt sơ bộ cho bạn nào cần:
https://ipen.org/.../samsung-whistleblower-reveals-toxic...
Nguồn: Facebook Nguyễn Đỗ Thuyên
