Thiết kế: Kim Diệu
Cuối năm 2021, một trong những “công thần” gây dựng Bách Hóa Xanh từ "số 0 to tướng" trở thành chuỗi bán lẻ chuyên về thực phẩm và hàng tiêu dùng nằm top đầu thị trường ông Trần Kinh Doanh đã rút khỏi vị trí Giám đốc Điều hành. Bốn tháng sau đó, ông Trần Kinh Doanh cũng rời vị trí Tổng Giám đốc và người đại diện theo pháp luật của CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG).
Tại cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên mới đây, Chủ tịch Nguyễn Đức Tài bày tỏ niềm tin ông Trần Kinh Doanh sẽ sớm quay trở lại.
"Tôi có niềm tin rằng trong tương lai không lâu, có thể cuối năm nay hoặc trong 2023, tôi sẽ ‘get back’ anh Doanh quay lại. Đấy là niềm tin, hy vọng sẽ trở thành hiện thực trong tương lai", ông Nguyễn Đức Tài chia sẻ.
Sau 6 năm xây dựng và phát triển chuỗi Bách Hóa Xanh, ông Doanh đã hoàn thành nhiều mục tiêu phát triển chuỗi này như lọt vào Top 3 chuỗi bán lẻ chuyên về thực phẩm và hàng tiêu dùng có doanh thu lớn nhất Việt Nam với mạng lưới hơn 2.000 cửa hàng; trở thành kênh bán lẻ online chuyên về thực phẩm và hàng tiêu dùng duy nhất lọt vào Top 10 website thương mại điện tử hàng đầu Việt Nam. Đặc biệt, Bách Hóa Xanh đạt điểm hòa vốn EBITDA (lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao) ở cấp độ toàn công ty trong năm 2021.
Sau khi ông Doanh rời khỏi MWG, người tiếp quản thay vị trí của ông Doanh điều hành chuỗi Bách Hóa Xanh không ai khác chính là Chủ tịch Nguyễn Đức Tài. Tuy nhiên, ông Tài dự kiến sẽ điều hành Bách Hóa Xanh chỉ trong năm 2022. Sau đó, MWG sẽ tìm một “nhân tài” khác để đưa chuỗi này tiến về tương lai.
Chính vì thế, năm nay được xem là cột mốc quan trọng để Bách Hóa Xanh cải tổ toàn bộ lại tất cả mọi thứ, tạm ngưng mở mới, tập trung hoàn thiện nền tảng vận hành vững chắc và chuẩn bị hướng tới việc IPO.
Đầu tiên, về phía khách hàng Bách Hóa Xanh đang xây dựng mô hình hướng đến dịch vụ và trải nghiệm với định vị như các đại siêu thị.
Bách Hoá Xanh được xem là mô hình minimart (siêu thị mini), tuy nhiên chuỗi này đang thực hiện nhiều thay đổi với kỳ vọng sẽ đem đến cho khách hàng những trải nghiệm như các đại siêu thị.
Trong cuộc gặp gỡ mới đây với nhà đầu tư, Chủ tịch Nguyễn Đức Tài cũng chia sẻ rằng Bách Hóa Xanh đang thay đổi toàn bộ nhìn nhận từ phía khách hàng. Trước đây nếu Bách Hóa Xanh là mô hình cạnh tranh với chợ truyền thống – tức là dịch vụ trên chợ truyền thống là ổn. Tuy nhiên, hiện tại Bách Hóa Xanh đang định hướng lại và tạo ra một mô hình vượt trội hơn so với chợ truyền thống.
“Bách Hóa Xanh đang hướng đến dịch vụ và trải nghiệm ở mức cao hơn rất nhiều so với trước đây và đang định vị sẽ ở mức các đại siêu thị. Theo dự kiến, trong một vài tháng tới Bách Hóa Xanh sẽ tạo ra trải nghiệm “một chín, một mười” so với các đại siêu thị. Nếu bạn đi siêu thị bạn cảm thấy môi trường sạch sẽ, thoáng đãng, thoải mái thì Bách Hóa Xanh sẽ tạo ra trải nghiệm không khác gì mấy", ông Nguyễn Đức Tài chia sẻ.
Khác biệt của Bách Hóa Xanh so với các đại siêu thị nằm ở dải sản phẩm. Nếu vào đại siêu thị khách hàng có thể tiếp cận từ 10.000 -15.000 SKU thì Bách Hóa Xanh chỉ mang đến 3.000 - 3.500 SKU. Tuy nhiên, đây là những mặt hàng thiết yếu dùng để sinh hoạt hàng ngày.
“Hàng ngày, chỉ cần tới Bách Hóa Xanh là mọi nhu cầu về bữa ăn cho gia đình và những nhu cầu sinh hoạt hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng đã được đáp ứng hết rồi chỉ có những cái “năm thì, mười họa” mới phát sinh thì Bách Hóa Xanh sẽ không xử lý cho khách hàng của mình”, ông Tài cho biết thêm.
Đồng thời, Bách Hóa Xanh cũng đang nhìn nhận với mô hình đại siêu thị lớn, khách hàng dành khoảng 60 – 70 phút mua sắm, với mô hình siêu thị mini thì khách hàng dành 10-15 phút. Trong khoảng thời gian đó, Bách Hóa Xanh sẽ tạo cho khách hàng trải nghiệm tốt nhất.
Thứ 2, về phía vận hành, Bách Hóa Xanh đang bắt tay vào xây dựng những nền tảng công nghệ rất chắc chắn để chuẩn bị cho việc mở rộng trong tương lai.
Trong thời gian tới, hầu như tất cả những gì phục vụ cho việc mua bán, kinh doanh, trưng bày hàng hóa… của Bách Hóa Xanh sẽ được vận hành bằng máy móc, thiết bị.
Ông Nguyễn Đức Tài cũng chia sẻ quan điểm của mình rằng: "Riêng cá nhân tôi, tôi có niềm tin hơi khác với nhiều người đó là cái gì con người thọc tay vào sẽ chạy tầm bậy. Dữ liệu làm tốt hơn con người làm. Con người chỉ nên làm những cái gì hướng về tương lai bởi vì máy móc hơi dốt trong việc nhìn về tương lai chuyện gì sẽ xảy ra. Còn đối với những cái vận hành hàng ngày, dự báo ngắn hạn trong vòng 1 tuần, 1 tháng thì chắc chắn con người làm tệ hơn máy móc rất nhiều”.
Với những cửa hàng Bách Hóa Xanh sau này sẽ được gắn các thiết bị IOT, có hệ thống Voice, hệ thống đo lường khách hàng đi vào... Tóm lại Bách Hóa Xanh sẽ di dời, rút bớt, thậm chí ngăn cản tác động của con người lên vận hành.
“Con người chỉ làm nhiệm vụ dự báo những gì sẽ diễn ra trong tương lai mà thôi", ông Tài cho biết. Với thay đổi rất lớn trong việc áp dụng công nghệ, Bách Hóa Xanh được kỳ vọng sẽ mở rộng trong tương lai rất “ngon lành”.
Thứ 3, Bách Hóa Xanh sẽ chủ trương không bán giá cao.
Tại cuộc gặp gỡ mới đây với nhà đầu tư, ông Nguyễn Đức Tài cho biết Bách Hóa Xanh sẽ nỗ lực giữ giá bán rất tốt và cạnh tranh với giá bán của siêu thị. Thậm chí một số sản phẩm như: hàng tươi sống, hàng đông lạnh, bia, nước giải khát nguyên thùng sẽ được chủ đích làm giá tốt để tăng thêm lượng khách hàng đến với Bách Hóa xanh.
Đồng thời tạo niềm tin Bách Hóa Xanh là một nơi bán hàng đàng hoàng, tử tế với giá cả rất tốt. Theo kế hoạch, trong một vài năm tới chiến lược này sẽ được duy trì xuyên suốt.
Thứ 4, sự thay đổi về quy mô diện tích, cách bố trí, sắp xếp của cửa hàng. Sắp tới, Bách Hóa Xanh sẽ hướng tới mô hình chuẩn với 200 m2 sàn kinh doanh - là những vị trí mà khách hàng có thể bước đến được để lấy hàng hóa và thanh toán. Bên cạnh đó, Bách Hóa Xanh còn có hai mô hình phụ là: 300m2 sàn kinh doanh đối với những khu vực có mật độ dân cư đông và 150 m2 sàn kinh doanh đối với những khu vực có mật độ dân cư thấp hoặc việc tìm kiếm mặt bằng 200 m2 khó khăn. Tuy nhiên, số lượng cửa hàng Bách Hóa Xanh ở hai mô hình phụ cũng sẽ khá ít.
Nếu cửa hàng mô hình chuẩn quá tải thì trong một phạm vi gần đó Bách Hóa Xanh sẽ mở một cửa hàng tương tự như vậy, thay vì cố gắng nâng sàn, mở rộng diện tích như trước đây.
Hiện nay, Bách Hóa Xanh có khoảng 2.140 cửa hàng trong đó tầm 50% cửa hàng đạt tiêu chí mong đợi. Với số lượng cửa hàng còn lại, Bách Hóa Xanh sẽ tiến hành rà soát. Nếu cửa hàng nào diện tích nhỏ như 100m2 thì sẽ mở cửa hàng gần đó để thay thế, còn nếu cửa hàng nào diện tích quá lớn mà giá thuê mặt bằng thấp thì sẽ ngăn vách lại để làm kho hàng.
Tính đến cuối tháng 4, Bách Hóa Xanh đã triển khai việc thay đổi layout (cách bố trí - sắp xếp cửa hàng) theo chuẩn mới cho 460 cửa hàng. Doanh thu trung bình theo ngày của các cửa hàng đã hoạt động ổn định tối thiểu 30 ngày với layout mới tăng khoảng 10% so với trước khi thay đổi. Bách Hóa Xanh dự kiến sẽ hoàn tất việc thay layout cho toàn bộ cửa hàng trong quý 3.
Thứ 5, đầu tư vào việc kênh bán hàng online. Bách Hóa Xanh đang mong đợi xây dựng quy mô sản phẩm online đa dạng, tương đương với đại siêu thị từ 10.000 - 15.000 SKU để phục vụ khách hàng.
Theo ông Nguyễn Đức Tài, mảng kinh doanh online hàng tiêu dùng, điều cần nhất là độ tin cậy và thời gian giao hàng nhanh. Trong thời gian tới, Bách Hóa Xanh online sẽ đẩy mạnh xây dựng mô hình giao hàng 1-1, tức là người tiêu dùng cần sản phẩm gì gấp trong vòng 60 phút sẽ có người giao hàng giao đến tận nhà.
Được biết, MWG sẽ có công ty con để chuyên giao hàng cho Bách Hóa Xanh. Tại TP.HCM, hiện có 10 kho trữ hàng online. Khi khách hàng đặt hàng, sẽ có shipper đến kho lấy hàng và cầm đơn hàng đi giao. Bách Hóa Xanh online tự tin cam kết về thời gian giao hàng là bởi đơn vị này không sử dụng dịch vụ giao hàng của bên thứ ba.
Trong 4 tháng đầu năm 2022, doanh thu online của Bách Hóa Xanh tăng 17% so với cùng kỳ và đóng góp 3% trong doanh số. Hiện nay, Bách Hóa Xanh cũng đang là nhà bán lẻ duy nhất trên thị trường cung cấp cho khách hàng lựa chọn mua thực phẩm tươi sống online dễ dàng với cam kết thời gian chính xác (6 khung giao hàng trong ngày, mỗi khung giao 2 giờ).
Sau 6 năm phát triển Bách Hóa Xanh, MWG bắt đầu lên kế hoạch chào bán riêng lẻ để huy động vốn và tiến tới IPO. Để chuẩn bị cho kế hoạch này, MWG đang tái cấu trúc lại CTCP Thương mại Bách Hóa Xanh (chủ sở hữu chuỗi Bách Hóa Xanh). Theo đó, MWG đã thành lập một công ty con là CTCP Công nghệ và Đầu tư Bách Hóa Xanh. Mục tiêu thành lập công ty con này là mua lại cổ phần chuỗi Bách Hóa Xanh, mở đường cho chuỗi tiến hành chào bán riêng lẻ và IPO.
Từ khi thành lập đến nay, Bách Hóa Xanh hoàn toàn dùng tiền từ tập đoàn MWG. Theo kế hoạch, từ năm 2023, chuỗi này sẽ bắt đầu phát triển "thần tốc" và chuẩn bị tiến ra khu vực miền Trung và miền Bắc.
“Đây được xem là thời điểm phù hợp để Bách Hóa Xanh bước ra ngoài cho các nhà đầu tư và cổ đông đánh giá tiềm năng. Khi có sự tham gia của nhà đầu tư, chúng ta sẽ có những góc nhìn rất khác và có thể đóng góp cho Bách Hóa Xanh phát triển”, ông Nguyễn Đức Tài chia sẻ.
Theo đó, Bách Hóa Xanh dự kiến sẽ phát hành riêng lẻ cho nhà đầu tư với tỷ lệ chào bán cổ phần tối đa là 20%. Đối tượng phát hành sẽ là những đối tác, nhà đầu tư trong khu vực hoặc trên thế giới, ngoại trừ các đối thủ cạnh tranh trực tiếp tại Việt Nam.
“Về tiến trình thực hiện, hiện tại công ty mới đang bắt đầu khởi động tìm kiếm các nhà tư vấn để giúp chọn lựa từ 2-3 nhà đầu tư đồng hành cùng với Bách Hóa Xanh. Với những gì Bách Hóa Xanh đang thể hiện điều này sẽ hoàn tất vào năm 2023”, ông Trần Huy Thanh Tùng - Tổng Giám Đốc của MWG cho biết trong cuộc gặp gỡ với nhà đầu tư mới đây.
Mục đích sử dụng vốn là để đầu tư cho Bách Hóa Xanh mở rộng trung tâm phân phối, công nghệ, đầu tư phát triển kênh bán hàng online và mở rộng chuỗi ra toàn quốc.
Về thời điểm IPO, theo Chủ tịch Nguyễn Đức Tài tiết lộ MWG chỉ IPO khi doanh nghiệp đủ lớn. Khi nào các bạn thấy thị phần của Bách Hóa Xanh ngon lành, doanh thu lớn, đây là dấu hiệu cho thấy ngày IPO đang đến gần.
