Chuyện chưa từng có tại thị trường tài chính Việt Nam

Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (mã chứng khoán: HAG) do ông Đoàn Nguyên Đức - bầu Đức làm Chủ tịch Hội đồng quản trị vừa công bố thông tin về việc đã thanh toán khoản vay của Eximbank.

Cụ thể, trong thông báo của HAG, vào ngày 12/12/2023, Công ty cổ phần Chăn nuôi Gia Lai – một công ty con của Công ty, đã thanh toán đủ số tiền 750 tỷ đồng (gồm toàn bộ nợ gốc 586,790 tỷ đồng và một phần nợ lãi trong hạn 163,209 tỷ đồng) cho Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam (“Eximbank”) để tất toán khoản vay của các Hợp đồng tín dụng số 1600LAV201401317 ngày 23/9/2014 và Hợp đồng tín dụng số1600LAV201401140 ngày 15/8/2014 theo Thông báo miễn giảm nợ lãi số 2062/2023/EIBA/CV-TGĐ ngày 20/10/2023 từ Công ty TNHH MTV Quản lý nợ và khai thác tài sản (“Eximbank AMC”). Theo đó, tổng số tiền lãi được miễn giảm là 1.424,8 tỷ đồng (bao gồm một phần lãi trong hạn, toàn bộ lãi quá hạn và tiền phạt chậm trả lãi).

Việc xóa lãi của Eximbank cho công ty của bầu Đức là vụ việc “vô tiền, khoáng hậu” từ trước tới nay tại thị trường tài chính nước ta.

Eximbank kinh doanh ra sao?

Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank, mã chứng khoán: EIB) được thành lập vào ngày 24/05/1989, là một trong những Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tiên của Việt Nam.
Đến nay vốn điều lệ của Eximbank đạt 12.335 tỷ đồng. Vốn chủ sở hữu đạt 13.317 tỷ đồng. Eximbank hiện là một trong những Ngân hàng có vốn chủ sở hữu lớn nhất trong khối Ngân hàng TMCP tại Việt Nam.

Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam có địa bàn hoạt động rộng khắp cả nước với Trụ Sở Chính đặt tại TP. Hồ Chí Minh và 207 chi nhánh và phòng giao dịch trên toàn quốc và đã thiết lập quan hệ đại lý với 869 Ngân hàng tại 84 quốc gia trên thế giới.

Về hoạt động kinh doanh, quý 3/2023, thu nhập lãi từ cho vay khách hàng đem về cho Eximbank 3.507 tỷ đồng, tăng 11,2% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, chi phí trả lãi vay huy động từ khách hàng lại tăng gần 59% so với cùng kỳ, lên 2.639 tỷ đồng. Do đó, khiến thu nhập lãi thuần - mảng kinh doanh cốt lõi của ngân hàng Eximbank trong quý 3/2023 chỉ đạt 868 tỷ đồng, giảm 41,7% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong quý, Hoạt động dịch vụ đem về cho Eximbank 115 tỷ đồng (tăng 9,7%); Hoạt động khác đem về 31,6 tỷ đồng (tăng 42,7%); Hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư đem về 141 tỷ đồng (cùng kỳ lỗ 19,5 tỷ đồng).

Nguồn thu chính sụt giảm mạnh khiến cho lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh giảm 51%, chỉ còn gần 477 tỷ đồng. Thêm vào đó, quý này Eximbank chuyển từ hoàn nhập 296 tỷ đồng sang trích lập dự phòng hơn 170 tỷ đồng, do đó Ngân hàng chỉ còn lãi trước thuế gần 307 tỷ đồng, giảm đến 76% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sụt giảm chủ yếu là do chi phí vốn huy động và chi phí dự phòng tăng cao. 

Lũy kế 9 tháng, Eximbank lãi trước thuế 1.712 tỷ đồng, giảm 46%. So với mục tiêu lãi trước thuế 5.000 tỷ đồng cho cả năm 2023, ngân hàng này mới thực hiện được 34% kế hoạch.

Tính đến 30/9, tổng tài sản tăng 3,4% so với đầu năm lên hơn 191.336 tỷ đồng. Trong đó, tiền gửi tại NHNN giảm gần 63% (còn 2.092 tỷ đồng), tiền gửi tại TCTD khác tăng đến 58% (41,101 tỷ đồng), cho vay khách hàng tăng 4% (135,966 tỷ đồng). Dự phòng rủi ro cho vay tăng 6% lên 1.388 tỷ đồng.

Tổng nợ xấu ghi nhận 3.592 tỷ đồng, tăng 53% so với thời điểm 31/12/2022. Chất lượng nợ vay có phần đi lùi khi tỷ lệ nợ xấu tăng từ mức 1,79% đầu năm lên hơn 2,6% ở thời điểm cuối quý III. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm từ 55% xuống còn 38%.