Việc bắt Pavel Durov một lần nữa đặt ra câu hỏi về việc liệu các CEO, chủ mạng xã hội như Elon Musk hay Mark Zuckerberg có thể bị bắt về tội danh tương tự hay không?

Người sáng lập và người đứng đầu nền tảng Telegram Pavel Durov đã bị bắt và tạm giam vào lúc 20:00 ngày 24/08/2024 tại sân bay Le Bourget.

1.

Biện pháp này được tiến hành như một phần của cuộc điều tra được mở vào ngày 08/07/2024, sau cuộc điều tra sơ bộ của J3 (Chống tội phạm mạng - JUNALCO) thuộc Văn phòng Công tố Paris thực hiện.

Cuộc điều tra đã được thực hiện đối với các tội phạm chưa xác định danh tính.

Durov bị bắt với 12 cáo buộc sau:

a. Đồng phạm giúp sức - quản lý nền tảng trực tuyến tạo điều kiện cho các giao dịch bất hợp pháp như một phần của nhóm tội phạm có tổ chức.

b. Từ chối cung cấp, theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền, thông tin hoặc tài liệu cần thiết để thực hiện việc thu thập dữ liệu được pháp luật cho phép.

c. Đồng phạm giúp sức việc sở hữu hình ảnh khiêu dâm của trẻ vị thành niên.

d. Đồng phạm giúp sức trong việc phân phối, chào mời hoặc cung cấp hình ảnh khiêu dâm của trẻ vị thành niên như một phần của nhóm tội phạm có tổ chức.

e. Đồng phạm giúp sức việc mua, vận chuyển, tàng trữ, chào bán hoặc bán chất ma túy.

f. Đồng phạm giúp sức việc chào bán, bán hoặc cung cấp thiết bị, công cụ, chương trình hoặc dữ liệu không có cơ sở pháp lý nhằm mục đích truy cập và làm hỏng hoạt động của hệ thống xử lý dữ liệu tự động.

g. Đồng phạm giúp sức việc gian lận lừa đảo như một phần của nhóm tội phạm có tổ chức.

h. Âm mưu phạm tội hoặc tội nhẹ có thể bị phạt tù từ năm năm trở lên.

i. Rửa tiền thu được từ phạm tội mà có hoặc từ hành vi phạm tội do tội phạm có tổ chức thực hiện.

j. Cung cấp dịch vụ mã hoá đảm bảo tính bảo mật mà không công bố tính tuân thủ pháp luật.

k. Cung cấp các công cụ mã hóa không chỉ cung cấp tính năng xác thực và xác nhận tính toàn vẹn của thông tin mà không thông báo trước tính thích hợp.

l. Nhập khẩu các công cụ mật mã không chỉ cung cấp tính năng xác thực và xác nhận tính toàn vẹn của thông tin mà không thông báo trước tính thích hợp.

Bản chất là Durov bị cáo buộc: nền tảng của anh ta đã bị sử dụng vào các mục tiêu phạm tội nên anh ta là đồng phạm.

Như vậy trước đó cuộc điều tra được tiến hành đối với những người không rõ danh tính chứ không đích danh Durov. Khả năng cao là Durov đã bị giam giữ làm nhân chứng. Tuy nhiên điều này không có nghĩa là anh ta sẽ giữ nguyên tư cách này trong quá trình tố tụng: ở Pháp, một nhân chứng cũng có thể bị chuyển thành nghi phạm và sau đó là bị cáo, một số luật sư cho biết. Do vậy các cáo buộc “đồng phạm giúp sức” là hợp logic của quá trình tố tụng, nếu coi việc buộc tội là logic.

Sự việc lan rộng nhanh chóng:

a. AFP đưa tin Pavel Durov còn bị điều tra về tội sử dụng bạo lực đối với cậu con trai sinh năm 2017 của ông, đang học ở Paris.

b. Trước đây, Forbes đã viết về một cuộc điều tra tương tự ở Thụy Sĩ. Forbes dẫn chiếu thông tin từ Irina Bolgar, người tự nhận mình là mẹ của ba đứa con của Durov. Bà ta tố cáo Durov bạo hành với 1 trong 3 đứa con và đòi tiền cấp dưỡng nuôi con.

c. Politico đưa tin Pháp đã ban hành lệnh bắt giữ Pavel và anh trai của Pavel là Nikolai Durov ngày 25/03/2024 sau khi Telegram không tuân thủ yêu cầu của tòa án về việc xác định danh tính người dùng.

d. Hồ sơ vụ án cũng đề cập đến phó chủ tịch Telegram Ilya Perekopsky, nhưng không biết có lệnh bắt giữ ông này hay không.

e. Đức cáo buộc Telegram thiếu hợp tác trong việc đáp ứng nhanh chóng và đáng tin cậy các yêu cầu của nhà nước Đức.

f. Liên minh Châu Âu đã bắt đầu cuộc điều tra riêng của mình do Telegram không cung cấp dữ liệu chính xác về số lượng người dùng trong tháng 8. Theo luật EU, các nền tảng có lượng users trên 45 triệu người dùng hàng tháng phải tuân theo các yêu cầu kiểm duyệt chặt chẽ hơn.

g. Chính phủ Hàn Quốc có kế hoạch gặp ban lãnh đạo Telegram để thảo luận về việc các nội dung khiêu dâm được “phát tán rộng rãi” trong ứng dụng.

h. Chính quyền Indonesia cảnh báo Telegram về khả năng bị chặn do Telegram bị nghi ngờ có liên quan đến việc phân phối nội dung khiêu dâm và quảng bá cờ bạc trực tuyến.

i. Hiện Pavel Durov đã đặt cọc 5 triệu Euro để được tại ngoại và bị cấm xuất cảnh. Như vậy tòa án xác nhận đủ cơ sở kết luận Durov có tội nhưng cần thêm thời gian điều tra.

j. Do là công dân Pháp nên Durov không nằm trong diện được trao đổi với các tù nhân khác hiện đang bị Nga bắt giam, phía Pháp cho biết.

2.

a. Tờ WSJ cho biết:

Năm 2017 các cơ quan tình báo Pháp cùng với UAE đã bẻ khóa chiếc điện thoại iPhone của Durov vì họ lo ngại về việc ISIS sử dụng Telegram để chiêu mộ những kẻ khủng bố.

Một năm sau tức năm 2018, Pavel Durov đã gặp Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Tổng thống Macron đã đề nghị Durov chuyển trụ sở Telegram đến Paris. Durov đã từ chối lời đề nghị này. Trong cuộc gặp hai người đã thảo luận khả năng cấp quốc tịch Pháp cho Durov.

b. Vào năm 2021, Durov nhận được quốc tịch của cả Pháp và UAE. UAE cũng đã đầu tư hơn 75 triệu USD vào Telegram.

c. Tờ Le Monde tiết lộ: trước khi cấp quốc tịch Pháp cho Durov Tổng thống Macron đã gặp Durov nhiều lần chứ không chỉ một lần như WSJ đã viết. Các cuộc gặp với Durov không có trong lịch trình chính thức của Macron và chúng được đề cập trong đơn xin nhập quốc tịch Pháp của doanh nhân này. Những người xung quanh tổng thống đang phản đối cách diễn đạt “nhiều cuộc gặp”, nhấn mạnh rằng chỉ có “một hoặc hai cuộc gặp” mà thôi. Bản thân Macron đã là người dùng Telegram từ giữa những năm 2010 và vẫn sử dụng nó để liên lạc với các quan chức và lãnh đạo đảng của mình. Từ năm 2023 các quan chức ở Pháp bị cấm sử dụng ứng dụng nhắn tin.

3.

Người đứng đầu các công ty Internet hiếm khi nhưng không phải không từng chịu trách nhiệm cá nhân về những gì xảy ra trên nền tảng của họ. Tiền lệ đã có rồi:

a. Cựu giám đốc nhà cung cấp dịch vụ Internet CompuServe tại Đức đã bị kết tội đồng lõa phân phối nội dung khiêu dâm trẻ em năm 1998.

b. Người sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử Binance đã bị kết tội vi phạm luật rửa tiền.

c. Câu hỏi quan trọng trong những trường hợp như vậy là các CEO có nhận thức được việc các nền tảng của mình đang được sử dụng để phạm tội hay không? Việc bắt Pavel Durov một lần nữa đặt ra câu hỏi về việc liệu các CEO, chủ mạng xã hội như Elon Musk hay Mark Zuckerberg có thể bị bắt về tội danh tương tự hay không?

------------------------

Nguồn: Lý Xuân Hải