Bóng ma cuộc chiến kinh tế dựa trên dầu mỏ, từng ám ảnh nước Mỹ trong thập niên 1970 đang dần tan biến. Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang ở Trung Đông, với xung đột hiện tại giữa Israel và Iran đe dọa nguồn cung dầu từ Vịnh Ba Tư, thị trường đang đánh giá lại mức độ tổn thất của nền kinh tế Mỹ trước các cú sốc dầu mỏ. Bằng chứng cho thấy Mỹ đã thay đổi căn bản cơ cấu năng lượng, nổi lên như một cường quốc kinh tế so với quốc gia từng chịu đựng các lệnh cấm vận dầu mỏ từ các nước Ả Rập cách đây năm thập kỷ.

Thập niên 1970: Gót chân Achilles của nền kinh tế Mỹ
Các cuộc khủng hoảng dầu mỏ những năm 1970 đã cho thấy điểm yếu chí mạng của nước Mỹ. Trong lệnh cấm vận dầu mỏ năm 1973, OPEC đã sử dụng dầu như một vũ khí chính trị, áp đặt lệnh cấm kéo dài năm tháng, khiến giá dầu tăng gấp bốn lần và chi phí xăng dầu tăng 40%. Hậu quả kinh tế vô cùng nghiêm trọng: lạm phát phi mã và suy thoái kinh tế bắt đầu từ tháng 11/1973. Cuộc cách mạng Iran năm 1979 gây ra một cú sốc dầu mỏ khác, khiến giá dầu tăng gấp đôi và góp phần vào cuộc suy thoái bắt đầu từ tháng 1/1980.



Vào thời điểm đó, Mỹ vừa là nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới, vừa phụ thuộc vào nhập khẩu. Sản lượng dầu nội địa đạt đỉnh vào năm 1970, và tỷ trọng sản xuất của Mỹ trong tổng sản lượng toàn cầu đã giảm trong hơn hai thập kỷ. Tổn thất này khiến Mỹ trở thành con mồi cho các nhà sản xuất nước ngoài, những người có thể thao túng nguồn cung vì lợi ích chính trị.

Cuộc cách mạng khai thác dầu: Bước ngoặt chiến lược
Cuộc cách mạng khai thác dầu bằng công nghệ thủy lực (fracking) trong 15 năm qua đã thay đổi triệt để bối cảnh năng lượng của Mỹ. Sau nhiều thập kỷ sản lượng suy giảm, Mỹ đã lấy lại vị thế nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới, vượt qua các cường quốc truyền thống như Ả Rập Xê-út và Nga với khoảng cách đáng kể. Sự bùng nổ sản xuất trong nước đã biến Mỹ từ một quốc gia nhập khẩu trở thành nước xuất khẩu dầu ròng kể từ năm 2019.



Sự đa dạng hóa vị trí địa lý trong nguồn nhập khẩu dầu còn lại của Mỹ càng củng cố an ninh năng lượng. Trong số lượng dầu nhập khẩu, 52% đến từ Canada, 11% từ Mexico, và chỉ 16% từ các nước OPEC, với chỉ 10% từ các quốc gia Vịnh Ba Tư. Điều này hoàn toàn trái ngược với thập niên 1970, khi các nhà sản xuất Trung Đông nắm giữ ảnh hưởng lớn đối với nguồn cung năng lượng của Mỹ.

Chuyển đổi tiêu thụ năng lượng
Ngoài việc tăng sản lượng, Mỹ đã đạt được những tiến bộ vượt bậc về hiệu quả năng lượng. Tổng mức tiêu thụ năng lượng so với GDP—đã giảm 67% kể từ năm 1970. Mức tiêu thụ năng lượng bình quân đầu người đạt đỉnh vào năm 1980 và đã giảm 21% kể từ đó, dù dân số tăng và nền kinh tế mở rộng.

Những cải tiến về hiệu quả này phản ánh các tiến bộ công nghệ trên diện rộng trong các ngành. Hiệu suất nhiên liệu ô tô gần như tăng gấp đôi, từ 14 dặm/gallon vào giữa những năm 1970 lên khoảng 25 dặm/gallon hiện nay. Thiết kế tòa nhà, vận hành nhà máy, và hệ thống giao thông đều góp phần vào hiệu quả năng lượng nâng cao, phần lớn được thúc đẩy bởi các quy định bắt buộc của chính phủ sau các cú sốc dầu mỏ thập niên 1970.



Cơ cấu năng lượng của Mỹ cũng đã có sự chuyển đổi đáng kể. Tỷ trọng của dầu mỏ trong tổng tiêu thụ năng lượng giảm từ 47% năm 1975 xuống còn 38% hiện nay. Trong khi đó, năng lượng tái tạo tăng từ 3,6% lên 8,8%, và năng lượng hạt nhân tăng từ 2,7% lên 8,7%. Sự chuyển đổi mạnh mẽ từ than sang khí tự nhiên đặc biệt có lợi cho an ninh năng lượng, nhờ vào trữ lượng khí tự nhiên dồi dào trong nước.

Cuộc xâm lược Ukraine của Nga năm 2022 là một bài kiểm tra thực tế đối với khả năng chống chịu năng lượng của Mỹ. Giá dầu tăng vọt từ 75 USD/thùng lên 122 USD sau cuộc xâm lược, và giá xăng đạt mức cao kỷ lục 5 USD/gallon. Tuy nhiên, phản ứng kinh tế khác xa so với quá khứ thập niên 1970. Dù chi phí năng lượng tăng cao, Mỹ đã tránh được suy thoái. Năng lượng vẫn sẵn có, các nhà sản xuất trong nước tăng sản lượng, và đến giữa năm 2023, sản lượng dầu của Mỹ đạt mức cao nhất mọi thời đại.

Hệ quả hiện tại
Khi thị trường đánh giá các tác động tiềm tàng của xung đột Trung Đông đối với nguồn cung dầu, ngành năng lượng của Mỹ đang cho thấy ko có vấn đề gì. Khoảng 20% lượng dầu toàn cầu đi qua Vịnh Ba Tư, nghĩa là bất kỳ gián đoạn nào cũng sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung và giá cả toàn cầu. Tuy nhiên, Mỹ hiện sở hữu nhiều lợi thế phòng thủ mà thập niên 1970 không có.

Thứ nhất, các nhà sản xuất Mỹ duy trì khả năng tăng sản lượng nhanh chóng, với động lực lợi nhuận thúc đẩy phản ứng nhanh trước các gián đoạn nguồn cung. Thứ hai, Mỹ đã củng cố liên minh với Ả Rập Xê-út, nhà sản xuất hàng đầu thế giới, có khả năng nhanh chóng tăng sản lượng. Thứ ba, thị trường dầu toàn cầu hiện nay có nhiều trung tâm sản xuất đa dạng, giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ khu vực nào.



Kết luận
Dù các cú sốc dầu mỏ vẫn có thể gây ra những đợt tăng giá lớn, Mỹ đã có những phòng tuyến vững chắc chống lại chiến tranh kinh tế dựa trên năng lượng. Vị thế thống trị sản xuất trong nước, cải tiến hiệu quả, chuỗi cung ứng đa dạng, và các quan hệ đối tác chiến lược được củng cố đã thay đổi căn bản về Mỹ. Quốc gia từng run sợ trước viễn cảnh cấm vận dầu mỏ giờ đây trở thành siêu cường năng lượng toàn cầu, có khả năng vượt qua các thời kỳ gián đoạn nguồn cung vốn có thể tàn phá nền kinh tế chỉ vài thập kỷ trước.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Thị trường hàng hóa phái sinh là nơi giao dịch các hợp đồng dựa trên giá trị của các loại hàng hóa cơ bản như nông sản, năng lượng, kim loại, và nguyên liệu công nghiệp. Đây là công cụ giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư quản lý rủi ro biến động giá, đồng thời tạo cơ hội sinh lời từ sự chênh lệch giá trong tương lai. Với sự phát triển của công nghệ và hội nhập kinh tế, thị trường này ngày càng thu hút sự quan tâm nhờ tính thanh khoản cao và khả năng đa dạng hóa danh mục đầu tư.

***Tư vấn đầu tư hàng hoá thông qua Sở giao dịch Hàng hoá Việt Nam (MXV)***
- Hợp pháp - Minh Bạch - Thanh khoản cao tiêu chuẩn quốc tế
- Mua bán 2 chiều LONG SHORT - Giao dịch T0 - Đòn bẩy 20 lần không lãi vay Margin - Liên thông 52 quốc gia
- Mobile/ z.a.lo: 0967 024 910 ( Để tham gia room )
- Link nhóm zalo tin tức hàng hóa phái sinh: https://zalo.me/g/mftltr823