"Vui Trước, Nghèo Sau" - Đám bạn thân mà anh em nên cảnh giác

Nghe có vẻ như một câu hỏi triết học cao siêu, nhưng thực ra nó lại đang diễn ra hàng ngày trong những quyết định nhỏ xíu của anh em đó

Mỗi lần anh em lựa chọn giữa "đi nhậu tâm sự mỏng với đám bạn" (mà chủ yếu thời gian để kể khổ, nói xấu, hoặc là bàn chiện Mỹ chiện Nga) với việc "tham gia workshop cùng các anh em khởi nghiệp khác" là anh em đang trả lời câu hỏi này rồi.

Nếu những kiểu này quen thuộc với anh em:

- Thường xuyên được nghe những lời đánh giá, chấm điểm, phê bình về người khác, về drama, về câu chuyện hot trend (mà những thứ này chả giúp anh em kiếm được nhiều hơn)

- "Được" mọi người khuyên nhủ là cần suy nghĩ kỹ, chỉ cho những thứ rủi ro, khó khăn mỗi khi định thử gì đó mới (kiểu "mày rảnh quá ha", "làm vậy chi vậy...", "làm vậy được thêm lương không?")

- Xung quanh anh em là những người hơn 6 tháng rồi không có gì mới mẻ (học khóa học mới, hoàn thành một quyển sách mới, đạt được thành tựu mới trong nghề,...)

- Anh em có cảm giác mình là người khá nhất trong nhóm mọi người đang thảo luận, đang nói chuyện (nói gì cũng phải giải thích, hoặc giải thích rồi vẫn không ai theo được)

- Hoặc là anh em dễ dàng đổi lịch đã chốt (đi học, workshop dù online hay offline, gặp bạn mới) cho việc phát sinh đi cùng người iu, bạn thân có chuyện buồn,...

Nếu anh em đang gật đầu với ít nhất 3 trong số những thứ trên, thì xin chúc mừng (à mà thực ra là chia buồn)... anh em đang mắc kẹt trong một vũng lầy quan hệ đang ngày ngày rút rỉa tài khoản ngân hàng tương lai của mình đấy.

"Bóc phốt cái não": Tại sao chúng ta cứ dính chặt vào những mối quan hệ không đáng?

Cách đây 2500 năm, Aristotle đã nói: "Con người là động vật xã hội". Nhưng ông ấy quên nói thêm là: "...và vì thế hay giao du với người làm mình nghèo mạt" (cả kiến thức lẫn tiền bạc)

Vì sao chúng ta cứ bám lấy những mối quan hệ tiêu cực? Tâm lý học đã giải thích từ rất lâu rồi anh em ạ, và nó khá "phũ phàng":

"Hội chứng ếch luộc" - Không nhận ra mình đang bị "luộc" từ từ

Câu chuyện ếch luộc các anh em đều biết: Nếu bỏ con ếch vào nước sôi, nó sẽ nhảy ra ngay. Nhưng nếu đặt nó vào nước lạnh rồi đun nóng từ từ, con ếch sẽ không nhận ra nguy hiểm cho đến khi... trở thành món súp ếch.

Mối quan hệ tiêu cực cũng vậy - chúng hiếm khi "độc hại rõ ràng" ngay từ đầu. Thay vào đó, chúng tiết ra chất độc một cách từ từ, tinh vi qua những câu đùa, những lời khuyên "vì tốt cho mày", những ánh mắt nghi ngờ khi anh em chia sẻ ước mơ.

Nhà nghiên cứu tâm lý học xã hội Roy Baumeister đã chứng minh rằng, con người thường không nhận ra sự thay đổi dần dần, một hiện tượng gọi là "mù thay đổi tăng dần" (change blindness). Đây cũng là lý do tại sao nhiều người không nhận ra rằng nhóm bạn đang kéo họ xuống - quá trình này quá chậm để nhận biết.

"Hiệu ứng hào quang hoài niệm" - Tại vì chúng ta đã từng vui

Anh em có bao giờ tự hỏi tại sao vẫn giữ mối quan hệ với những người không còn hợp với mình nữa không? Một phần là do "Hiệu ứng hào quang hoài niệm" - chúng ta đánh giá quá cao giá trị hiện tại của một mối quan hệ dựa trên kỷ niệm đẹp trong quá khứ.

Nghiên cứu của Đại học Keio (Nhật Bản) đã chỉ ra rằng chúng ta có xu hướng "neo" (anchoring bias) vào những ký ức tích cực và dùng chúng để biện minh cho việc duy trì mối quan hệ dù nó không còn mang lại giá trị.

Tui có thằng bạn thân cấp 3 từng rất thân, nhưng giờ mỗi lần gặp nó chỉ toàn than vãn về sếp, về vợ, về cuộc sống. Vậy mà tui vẫn đi nhậu với nó đều đều vì... "tình bạn 20 năm mà". Có lẽ đây là lý do tại sao anh em vẫn giữ những người bạn tiêu cực - vì hoài niệm đang làm mờ mắt anh em.

"Nỗi sợ cô đơn" - Thà ở với người tiêu cực còn hơn ở một mình

Não bộ của chúng ta được lập trình để sợ cô đơn hơn cả sợ nghèo. Lý do sâu xa đến từ lịch sử tiến hóa: khi tổ tiên chúng ta còn sống trong các bộ tộc nguyên thủy, bị đuổi khỏi bộ lạc đồng nghĩa với bản án tử hình. DNA của chúng ta vẫn mang theo nỗi sợ bị ruồng bỏ này.

Tiến sĩ Matthew Lieberman từ UCLA đã chứng minh trong nghiên cứu nổi tiếng của ông rằng bị tách khỏi nhóm kích hoạt cùng vùng não chịu trách nhiệm về đau đớn thể xác. Nói đơn giản: não bộ coi việc bị loại khỏi nhóm đau đớn ngang với việc bị đánh!

Đó là lý do tại sao anh em thà chịu đựng nhóm bạn toàn người tiêu cực còn hơn là một mình xây dựng mối quan hệ mới. Có quá nhiều nỗi sợ khi anh em nghĩ về việc đi tìm bạn mới, đúng chưa? (tui biết quá mà)

"Hiệu ứng phản chiếu xã hội" - Tấm gương biết nói

Lịch sử xã hội học chỉ ra rằng con người có xu hướng tự nhiên muốn được xác nhận về bản thân qua phản ứng của người khác. Charles Horton Cooley gọi đây là "Cái tôi phản chiếu" (looking-glass self) - chúng ta thường thấy bản thân qua "tấm gương" là những người xung quanh.

Điều đáng buồn là nếu anh em bao quanh mình bằng những người luôn khẳng định "cuộc đời này khó lắm", "làm gì có ai giàu nhanh vậy", "an phận đi", thì bộ não của anh em dần dần sẽ coi đó là sự thật khách quan về thế giới!

Như nhà tâm lý học người Áo Alfred Adler từng nói: "Hãy cẩn thận với những người khẳng định mọi thứ là không thể, vì họ đang nói về giới hạn của họ, không phải của anh em."

"Làm giàu hay vui trước?" - Điều gì xảy ra khi anh em lựa chọn những người không giống mình

Lee Kun-hee, cố Chủ tịch Samsung, có lần kể một câu chuyện thú vị. Khi ông bắt đầu tiếp quản Samsung từ cha mình, công ty đang là một nhà sản xuất TV hạng ba với danh tiếng về hàng chất lượng thấp. Thay vì nghe theo đội quản lý cũ khuyên "cải thiện dần dần", ông đã sa thải 24 trong số 30 giám đốc cấp cao và tuyển những người từ Sony, Panasonic - thậm chí từ các công ty không liên quan đến điện tử!

Sau 10 năm, Samsung trở thành gã khổng lồ công nghệ toàn cầu. Và điều thú vị là: Lee Kun-hee đã nói rằng ông chỉ làm một việc - "thay đổi những người tôi gặp hàng ngày."

Bây giờ, hãy cùng tui đi sâu hơn về bốn kiểu người đang ảnh hưởng đến khả năng tài chính và hạnh phúc của anh em:

"Vui Trước, Nghèo Sau" - Đám bạn thân mà anh em nên cảnh giác

"Làm chi dữ vậy, mày sợ hết việc mai làm à?"

"Học hành là việc cả đời, hôm nào học chả được. Lâu lâu anh em mới có cơ hội thế này mà..."

"Đang giảm giá kìa, mua đi không thôi hết vé giờ..."

Đây là những người tài tình trong việc biến mọi quyết định nghiêm túc thành một chuỗi "vui trước tính sau". Họ không phải người xấu - thực ra họ thường rất dễ mến, vui vẻ và luôn có mặt khi anh em cần giải trí. Vấn đề là họ sẽ không có mặt khi anh em cần người đồng hành trên con đường khó khăn đến thành công.

Tác động tiềm ẩn:

Tiến sĩ Angela Duckworth, tác giả sách "Grit", đã chứng minh trong một nghiên cứu kéo dài 10 năm rằng, khả năng trì hoãn sự hài lòng tức thì (delayed gratification) là một trong những yếu tố dự đoán mạnh mẽ nhất về thành công dài hạn. Những người bạn "vui trước, nghĩ sau" đang âm thầm phá hoại khả năng này của anh em.

Anh em nền áp dụng quy tắc "ngân sách thời gian" - giới hạn thời gian với nhóm này không quá 20% thời gian rảnh của anh em. Đừng loại bỏ họ hoàn toàn (vì họ thực sự mang lại niềm vui), nhưng hãy kiểm soát "liều lượng".

Như Jack Ma từng nói một câu rất thú vị: "Hôm nay khó khăn, ngày mai còn khó khăn hơn, nhưng ngày kia sẽ tươi đẹp. Nhưng hầu hết mọi người sẽ chết vào tối ngày mai." Những người bạn "vui trước, nghèo sau" đang kéo anh em chết vào "tối ngày mai" đấy.

"Nghèo Trước, Nghèo Sau" - Chuyên gia phán xét nhưng chưa bao giờ làm

"Nếu làm mà dễ như thế thì người ta giàu hết rồi, còn phần cho mày à?"

"Học ngành đó làm gì, lương thấp lắm!"

"Dịch vụ như vậy ai dùng? Tao thấy không khả thi đâu"

Đây là "Hội Đồng Tư Vấn Rởm" - những người chưa bao giờ làm nhưng luôn biết tại sao anh em sẽ thất bại. Họ "phán" cứ như thể có bằng tiến sĩ về tương lai vậy.

Phân tích tâm lý học:
Theo Tiến sĩ Carol Dweck, tác giả nghiên cứu nổi tiếng về "Tư duy cố định vs. Tư duy phát triển", những người này thường bị mắc kẹt trong "tư duy cố định" - tin rằng thành công là do tài năng bẩm sinh, không phải nỗ lực. Họ phủ nhận ý tưởng của người khác như một cơ chế phòng vệ để bảo vệ lòng tự trọng của chính họ.

Một điều thú vị từ lịch sử kinh doanh đó là khi Akio Morita giới thiệu ý tưởng về chiếc Walkman đầu tiên của Sony, gần như mọi chuyên gia trong ngành đều nói rằng "không ai muốn nghe nhạc khi đi bộ" và "thiết bị không có chức năng ghi âm sẽ thất bại". Nhưng Morita đã chọn lắng nghe trực giác của mình thay vì những "chuyên gia" này. Kết quả đã là lịch sử sau đó, Sony Walkman đã bán được hơn 400 triệu chiếc.

Thế nên anh em hãy áp dụng "Nguyên tắc thành tựu" - chỉ lắng nghe lời khuyên từ những người đã đạt được điều anh em muốn đạt được. Nếu họ chưa làm được, lời khuyên của họ chỉ là giả thuyết, không phải kinh nghiệm.

"Khó Trước, Giàu Sau" - Những người đôi khi làm anh em khó chịu nhưng đẩy anh em phát triển

"Mày làm vậy chưa đủ tốt, phải cải thiện chỗ này"

"Tại sao không thử cách khác? Cứ làm như mọi người thì sao khác biệt được?"

"Mày cần đọc thêm về lĩnh vực này, còn non và xanh lắm con ạ"

Khác với hai nhóm trên, nhóm này không phải lúc nào cũng dễ chịu, nhưng họ lại là nhân tố quan trọng trong sự phát triển của anh em. Nếu nhóm "vui trước, nghèo sau" là đồ ngọt thì nhóm này là rau đắng - không ngon miệng nhưng bổ dưỡng!

Có một nghiên cứu của Đại học Stanford đã chỉ ra rằng, phản hồi tiêu cực chi tiết (khi được đưa ra một cách xây dựng) có tác động tích cực đến hiệu suất lớn hơn 32% so với lời khen chung chung. Những người bạn thách thức anh em đang vô tình áp dụng nguyên tắc này.

Anh em hãy nhìn vào một ví dụ lịch sử thú vị: Steve Jobs nổi tiếng là người khó tính và thường xuyên chỉ trích nhân viên. Nhưng nhiều người từng làm việc với ông, như Jony Ive, lại nói rằng chính sự khắt khe này đã đẩy họ vượt qua giới hạn của bản thân. Jony Ive đã thiết kế những sản phẩm biểu tượng của Apple sau khi Jobs liên tục từ chối các thiết kế ban đầu của ông.

Vậy nên,
Thay vì tránh né những người này, hãy xây dựng khả năng chịu đựng phản hồi. Đối xử với lời phê bình của họ như vitamin - có thể đắng nhưng cần thiết cho sự phát triển.

"Vui Trước, Giàu Sau" - Những người vừa mang lại niềm vui, vừa đẩy anh em phát triển

"Mày đọc cuốn sách này chưa? Đỉnh lắm, tối nay tao mang qua cho mày mượn nhé"

"Hay anh em mình thử làm dự án này đi (bên cạnh công việc chính)? Vừa học được kỹ năng mới, vừa có thêm thu nhập"

"Tao vừa thấy một khóa học hay, mình đăng ký học chung không?"

Đây là "vàng ròng" trong các mối quan hệ - những người vừa mang lại niềm vui, vừa thúc đẩy sự phát triển. Họ hiểu giá trị của niềm vui nhưng đặt niềm vui đó trong khung phát triển.

Theo nghiên cứu từ Đại học Harvard về "Nghiên cứu Hạnh phúc" (kéo dài hơn 75 năm), yếu tố dự đoán mạnh mẽ nhất về hạnh phúc và thành công dài hạn không phải là tiền bạc hay danh vọng, mà là chất lượng của các mối quan hệ. Đặc biệt, những mối quan hệ cân bằng giữa hỗ trợ tình cảm và thúc đẩy phát triển có tác động tích cực nhất.

Thực tế thì, Masayoshi Son, nhà sáng lập SoftBank, đã xây dựng một nhóm bạn thân gồm 7 doanh nhân. Họ không chỉ là bạn nhậu mà còn thường xuyên thách thức, chỉ trích và đưa ra phản hồi cho ý tưởng kinh doanh của nhau. Son gọi đây là "Bộ não tập thể" của ông và cho rằng nhóm này đóng vai trò quan trọng trong thành công của ông.

Vậy mới nói, anh em cần coi những người này như "tài sản" quý giá nhất và ưu tiên thời gian, nguồn lực cho họ. Đầu tư vào những mối quan hệ này như đầu tư vào chứng khoán blue-chip - đây là khoản đầu tư sinh lời cao nhất.

Chiến lược "BỎ BẠN, LẤY TIỀN" 4 Bước: Lọc người như lọc cổ phiếu

OK, đùa tí thôi! Tui không khuyên anh em bỏ bạn để lấy tiền đâu (mặc dù... nếu buộc phải chọn thì...). Thực ra, chiến lược của tui là "Nâng cấp bạn, nâng cấp tiền" - một cách tiếp cận có hệ thống để tái cấu trúc môi trường xã hội của anh em.

Trong lịch sử kinh doanh, các công ty thành công luôn có những giai đoạn "tái cấu trúc" để thích ứng với thị trường. Cũng vậy, anh em cần định kỳ "tái cấu trúc" môi trường xã hội của mình. Đây là 4 bước thực hiện:

Bước 1:
"Audit quan hệ" - Ai đang chiếm giữ thời gian và năng lượng của anh em?

Trong tâm lý học nhận thức, có một khái niệm gọi là "bản đồ nhận thức" (cognitive map) - cách não bộ tổ chức thông tin về môi trường xã hội. Nhiều người không bao giờ vẽ "bản đồ" cho mối quan hệ của mình, dẫn đến việc lãng phí thời gian cho những người không mang lại giá trị.

Kazuo Inamori, nhà sáng lập Kyocera, nổi tiếng với phương pháp "Amoeba Management" - chia tổ chức thành các đơn vị nhỏ để dễ dàng theo dõi hiệu suất. Ông cũng áp dụng phương pháp tương tự cho mạng lưới cá nhân của mình.

Hãy thực hiện "Phân tích Pareto" cho các mối quan hệ:

- Liệt kê 20 người anh em dành nhiều thời gian nhất
- Chấm điểm từ 1-10 cho mỗi người dựa trên hai tiêu chí:
* "Mức độ vui vẻ" (1-10)
* "Mức độ phát triển" (1-10)
- Tạo ma trận 2x2 và đặt mỗi người vào ô thích hợp

Hãy nhớ: Đây không phải là việc đánh giá giá trị con người họ, mà là đánh giá mức độ tương thích của họ với mục tiêu và giá trị sống của anh em.

Bước 2:
"Chiến lược cắt giảm thận trọng" - Ít thời gian hơn, không phải ít tôn trọng hơn

Trong tâm lý học xã hội, có một hiện tượng gọi là "giãn cách xã hội tự nhiên" (natural social distancing) - cách con người tự nhiên tạo khoảng cách với những người không còn phù hợp với họ. Nhưng nhiều người cảm thấy tội lỗi khi làm điều này.

Thú vị thay, Lee Kuan Yew, người sáng lập Singapore hiện đại, đã thừa nhận trong hồi ký của mình rằng ông có chiến lược "giãn cách có chủ ý" (deliberate distancing) - chỉ duy trì liên hệ chặt chẽ với những người chia sẻ tầm nhìn về Singapore. Ông không cắt đứt hoàn toàn, chỉ giảm "liều lượng" tiếp xúc.

Chiến lược của anh em:

- Giảm 70% thời gian với nhóm "Thấp-Thấp" (ít vui, ít phát triển)
- Giảm 50% thời gian với nhóm "Cao-Thấp" (vui nhưng không phát triển)
- Duy trì hoặc tăng nhẹ thời gian với nhóm "Thấp-Cao" (ít vui nhưng phát triển)
- Tăng mạnh thời gian với nhóm "Cao-Cao" (vừa vui vừa phát triển)

Tui không khuyên anh em cắt đứt hoàn toàn các mối quan hệ (trừ những trường hợp thực sự độc hại), mà chỉ điều chỉnh "phân bổ thời gian" một cách chiến lược.

Bước 3:
"Nâng cấp danh mục quan hệ" - Tiếp cận những người vừa vui vừa phát triển

Từ góc độ tâm lý học tiến hóa, con người có xu hướng tự nhiên muốn kết nối với những người có địa vị cao hơn. Nhưng cũng chính yếu tố này tạo ra rào cản tâm lý khi tiếp cận những người thành công - chúng ta sợ bị từ chối.

Lịch sử kinh doanh châu Á có một câu chuyện thú vị về Cho Tak Wong, tỷ phú người Trung Quốc. Khi còn là một doanh nhân nhỏ, ông đã có chiến lược "kết nối đi lên" rất thông minh: Thay vì trực tiếp tiếp cận những doanh nhân lớn, ông tổ chức những buổi thảo luận sách về kinh doanh và mời họ làm diễn giả. Cách tiếp cận này mang lại giá trị cho cả hai bên và tạo nền tảng kết nối tự nhiên.

Chiến lược "mở rộng lên trên":

- Xác định 5 người anh em ngưỡng mộ và có thể tiếp cận
- Áp dụng nguyên tắc "Giá trị trước, Kết nối sau" - tạo giá trị cho họ trước khi yêu cầu bất cứ điều gì
- Tham gia các cộng đồng có "mật độ cao" những người thành công trong lĩnh vực anh em quan tâm

Một ví dụ thú vị từ thực tế: Ngày nay, nhiều người thành công sẵn sàng chia sẻ kiến thức qua podcast, YouTube, và các nền tảng khác. Tiếp cận họ bằng cách viết một bài đánh giá chi tiết về nội dung của họ, chỉ ra cách nội dung đã giúp anh em. Đây là một cách hiệu quả để bắt đầu cuộc trò chuyện.

Bước 4:
"Xây dựng hệ sinh thái quan hệ" - Không chỉ là từng mối quan hệ riêng lẻ

Trong tâm lý học xã hội, có khái niệm "hiệu ứng mạng lưới" (network effect) - giá trị của mạng lưới tăng theo số lượng kết nối có giá trị trong đó. Thay vì chỉ nghĩ về từng mối quan hệ riêng lẻ, hãy xem xét cách các mối quan hệ của anh em tương tác với nhau.

Jack Ma có một phương pháp rất thú vị gọi là "Hồ cá" (Fish Pond) - ông thường xuyên tổ chức các buổi gặp gỡ nhỏ giữa những người trong mạng lưới của mình, tạo cơ hội cho họ kết nối với nhau. Điều này không chỉ tăng giá trị cho mọi người mà còn đặt ông vào vị trí trung tâm kết nối.

Chiến lược xây dựng hệ sinh thái:

- Tạo ra các cơ hội kết nối giữa những người tích cực trong mạng lưới của mình
- Tổ chức các hoạt động nhóm nhỏ định kỳ giữa những người "Cao-Cao"
- Thiết lập "nghi thức kiểm tra" định kỳ 3 tháng một lần để đánh giá lại toàn bộ mạng lưới

Theo lý thuyết "sáu độ tách biệt" (six degrees of separation), mỗi người trên thế giới chỉ cách nhau tối đa sáu mối quan hệ. Điều này có nghĩa là mạng lưới của anh em có tiềm năng kết nối anh em với gần như bất kỳ ai trên thế giới. Nhưng điều này chỉ xảy ra nếu anh em chủ động xây dựng và duy trì nó.

Thử thách 30 ngày "Detox quan hệ" - Bước đầu tiên để vừa vui vừa giàu

Tiến sĩ Ichiro Kishimi, đồng tác giả cuốn sách nổi tiếng "Dám bị ghét" và là một nhà tâm lý học Nhật Bản, đã thiết kế thử thách "Thải độc mối quan hệ" 30 ngày, áp dụng các nguyên tắc tâm lý học Adlerian vào việc xây dựng mạng lưới xã hội lành mạnh:

Tuần 1: "Bản đồ quan hệ" - Ai đang chiếm giữ thời gian và tâm trí anh em?

- Tạo bảng Excel với tên của 20 người anh em tiếp xúc nhiều nhất

- Đánh giá mỗi người theo thang điểm 1-10 về: mức độ vui vẻ, mức độ phát triển

- Ghi chép năng lượng của anh em trước và sau mỗi cuộc gặp trong 7 ngày

- Thử thách đặc biệt: Đặt hẹn giờ 2 giờ trước khi gặp mỗi người. Khi chuông reo, tự hỏi: "Tui có thực sự muốn gặp người này không? Tại sao?"

Tuần 2: "Giãn cách chiến lược" - Giảm liều lượng tiêu cực

- Giảm 70% thời gian với 3 người có điểm số thấp nhất

- Áp dụng quy tắc "không quá 45 phút" cho mọi cuộc gặp không liên quan đến mục tiêu

- Tập nói "Để tui nghĩ lại và trả lời sau" thay vì nhận lời ngay

- Thử thách đặc biệt: Khi có người mời tham gia hoạt động không đóng góp cho mục tiêu của anh em, hãy đề xuất một hoạt động thay thế có giá trị hơn. Ví dụ: "Thay vì đi nhậu, hay mình tham gia workshop X rồi đi ăn tối sau đó?"

Tuần 3: "Mở rộng chiến lược" - Tiếp cận người mới

- Xác định 3 người anh em ngưỡng mộ và có thể tiếp cận

- Áp dụng chiến lược "Giá trị trước" để kết nối

- Tham gia ít nhất 1 sự kiện/cộng đồng mới liên quan đến mục tiêu

- Thử thách đặc biệt: Tạo "danh sách đọc chiến lược" - 3 cuốn sách mà những người thành công trong lĩnh vực anh em thường đề cập đến. Đọc ít nhất một cuốn và chuẩn bị 3 điểm thảo luận từ cuốn sách đó.

Tuần 4: "Đánh giá và thiết lập hệ thống" - Xây dựng thói quen dài hạn

- So sánh mức năng lượng và tiến độ mục tiêu với thời điểm trước thử thách

- Xây dựng "lịch gặp chiến lược" cho tháng tới, ưu tiên người tích cực

- Thiết lập "ngày đánh giá mối quan hệ" định kỳ hàng tháng

- Thử thách đặc biệt: Tạo một buổi gặp mặt nhỏ (5-7 người) giữa những người tích cực nhất trong mạng lưới của anh em, tạo cơ hội kết nối giữa họ.

Theo dữ liệu từ tạp chí Harvard Business Review, những người thực hiện quy trình "tái cấu trúc mạng lưới xã hội" có cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp cao hơn 68% so với những người không thực hiện, và mức tăng thu nhập trung bình là 31% trong vòng 18 tháng.

10 Video Nên Xem Để Nâng Cấp Mối Quan Hệ Và Tài Khoản Ngân Hàng Của Anh Em

Tui đã tổng hợp được 10 video đáng xem nhất giúp anh em hiểu sâu hơn về tác động của mối quan hệ đến thành công và tài chính cá nhân, anh em nào muốn tìm hiểu kỹ hơn thì hãy xem thử nha:

1. "Why I read a book a day (and why you should too): the law of 33%" - Tai Lopez | TEDxUBIWiltz

Link: https://www.youtube.com/watch?v=7bB_fVDlvhc

Tại sao nên xem:
Tai Lopez trình bày quy luật 33% - phương pháp phân chia thời gian và các mối quan hệ thành 3 nhóm: 1/3 thời gian với người giỏi hơn mình để học hỏi, 1/3 với người ngang hàng để giao lưu, và 1/3 với người cần sự giúp đỡ của mình.

Video này đặc biệt phù hợp với chiến lược xây dựng mạng lưới quan hệ đã đề cập trong bài viết và giúp anh em hiểu rõ hơn về chiến lược "lọc người" một cách có hệ thống.

2. "The social brain and its superpowers" - Matthew Lieberman | TEDxStLouis

Link: https://www.youtube.com/watch?v=NNhk3owF7RQ

Tại sao nên xem:
Matthew Lieberman, chuyên gia hàng đầu về tâm lý học xã hội, giải thích tại sao não bộ chúng ta bị "lập trình" để ưu tiên sự chấp nhận xã hội hơn cả những lợi ích cá nhân.

Ổng giải thích hiện tượng não bộ phản ứng với sự từ chối xã hội tương tự như với đau đớn thể xác - điều giúp anh em hiểu vì sao chúng ta thường khó cắt đứt các mối quan hệ tiêu cực.

3. "Choose Your Friends Carefully" - Jordan Peterson

Link: https://www.youtube.com/watch?v=pj3OvvRVmzk

Tại sao nên xem:
Trong video ngắn gọn nhưng sâu sắc này, Jordan Peterson giải thích vì sao bạn bè và môi trường xã hội có ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư duy, hành vi và cơ hội thành công của chúng ta.

Ổng cung cấp những tiêu chí để đánh giá và lựa chọn mối quan hệ dựa trên giá trị thay vì sự thoải mái trong ngắn hạn. Video này đặc biệt liên quan đến phần "tâm lý học của mối quan hệ" trong bài viết.

4. "Why good leaders make you feel safe" - Simon Sinek | TED

Link: https://www.youtube.com/watch?v=lmyZMtPVodo

Tại sao nên xem:
Simon Sinek thảo luận về tầm quan trọng của môi trường tin cậy và an toàn trong các mối quan hệ, đặc biệt là trong môi trường làm việc. Những nguyên tắc này cũng áp dụng cho các mối quan hệ cá nhân và giúp anh em hiểu tại sao những mối quan hệ tiêu cực (thiếu sự an toàn và tin cậy) có thể kìm hãm sự phát triển và thành công của mình.

5. "If You Keep Attracting TOXIC RELATIONSHIPS & Want To Break That Cycle" - Jay Shetty

Link: https://www.youtube.com/watch?v=FZvyC4q9j1g

Tại sao nên xem:
Jay Shetty phân tích các mẫu hình tâm lý khiến chúng ta liên tục bị thu hút vào những mối quan hệ độc hại. Video này đặc biệt hiệu quả trong việc giúp anh em nhận diện các dấu hiệu của mối quan hệ độc hại và cung cấp các công cụ thực tế để phá vỡ vòng lặp tiêu cực. Nội dung này liên quan chặt chẽ đến phần "Người Vui Trước, Nghèo Sau" trong bài viết.

6. "You Are The Average Of The Five People You Spend The Most Time With" - Jim Rohn

Link: https://www.youtube.com/watch?v=KdDIPLGKNCI

Tại sao nên xem:
Jim Rohn, người đầu tiên phổ biến câu nói nổi tiếng "Bạn là trung bình cộng của 5 người bạn dành nhiều thời gian nhất", giải thích cách thức môi trường xã hội định hình tính cách, tư duy và kết quả cuộc sống của chúng ta. Đây là video nền tảng giúp anh em hiểu lý do cốt lõi tại sao việc "lọc người" lại quan trọng đến vậy.

7. "THIS Is How You Overcome Failure and Launch Yourself to Success" - Tom Bilyeu

Link: https://www.youtube.com/watch?v=nvEqitQwUU0

Tại sao nên xem:
Tom Bilyeu, người đồng sáng lập Quest Nutrition và host của Impact Theory, thảo luận về vai trò then chốt của môi trường và mối quan hệ trong việc định hình tư duy vượt qua thất bại.

Ổng chia sẻ cách chọn lọc mối quan hệ để xây dựng môi trường hỗ trợ quá trình phát triển và thành công. Video này đặc biệt liên quan đến phần "Người Khó Trước, Giàu Sau" trong bài viết.

8. "The Science of Social Connection & How Relationships Affect Health" - Andrew Huberman

Link: https://www.youtube.com/watch?v=wC3c5QvwEVc

Tại sao nên xem:
Tiến sĩ Andrew Huberman, giáo sư thần kinh học tại Đại học Stanford, giải thích cơ chế sinh học đằng sau ảnh hưởng của các mối quan hệ xã hội đến não bộ, sức khỏe và hiệu suất. Video này cung cấp cái nhìn khoa học về lý do tại sao môi trường xã hội tích cực có thể nâng cao khả năng thành công, trong khi môi trường tiêu cực có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe và năng lực ra quyết định.

9. "Simon Sinek about love, relationships and leadership"
Link: https://www.youtube.com/watch?v=V96BdgHRcpE

Tại sao nên xem:
Simon Sinek đưa ra những góc nhìn sâu sắc về cách xây dựng mối quan hệ bền vững trong cuộc sống và công việc.

Ổng so sánh việc phát triển mối quan hệ chất lượng với việc tập thể dục - đòi hỏi nhất quán và kiên trì, không phải kết quả tức thì. Video này đặc biệt liên quan đến phần "Xây dựng hệ sinh thái quan hệ bền vững" trong bài viết.

10. "Bạn bè quan trọng là những lúc này" - Nguyễn Hữu Trí
Link: https://www.youtube.com/watch?v=p_Qd6fCe1Ac

Tại sao nên xem:
Nguyễn Hữu Trí, một chuyên gia phát triển bản thân nổi tiếng tại Việt Nam, thảo luận về tầm quan trọng của việc chọn đúng bạn bè trong các giai đoạn khác nhau của cuộc đời, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn.
Ổng đưa ra những tiêu chí cụ thể để nhận diện "bạn thật" và cách xây dựng mối quan hệ có giá trị lâu dài. Video này cung cấp góc nhìn đặc biệt phù hợp với văn hóa Việt Nam về chủ đề "lọc người".

Những video này không chỉ giúp anh em hiểu sâu hơn về các khái niệm được đề cập trong bài viết, mà còn cung cấp các công cụ và chiến lược cụ thể để bắt đầu quá trình "lọc người" một cách có hệ thống.

Hãy dành thời gian xem từng video và áp dụng những bài học vào cuộc sống hàng ngày. Như một câu nói nổi tiếng: "Muốn đi nhanh, hãy đi một mình. Muốn đi xa, hãy đi cùng nhau" - nhưng hãy chắc chắn rằng anh em đi cùng đúng người.

Ngưng chọn vui hay giàu - Hãy chọn "vui có chiến lược, giàu có phương pháp"

Quay lại câu hỏi ban đầu: Anh em sẽ chọn vui ngay bây giờ hay giàu có sau này?

Sau tất cả những phân tích về tâm lý học, lịch sử và chiến lược kinh doanh, tui tin rằng câu trả lời đúng là: Anh em không cần phải chọn một trong hai.

Toàn bộ bí quyết nằm ở việc lựa chọn đúng người để vui cùng. Với những người bạn đúng đắn, anh em có thể vừa tận hưởng cuộc sống ở hiện tại, vừa xây dựng nền tảng vững chắc cho sự giàu có trong tương lai.

Như nhà tâm lý học Martin Seligman đã chứng minh trong công trình "Tâm lý học tích cực" của ông: hạnh phúc không phải là trạng thái cảm xúc tạm thời mà là kết quả của một cuộc sống có ý nghĩa, có mối quan hệ tích cực và thành tích cá nhân.

Chuyện kể rằng, Lão Tử, nhà hiền triết Trung Quốc cổ đại, từng nói: "Người anh em giao du, phản ánh con người anh em sẽ trở thành." Nhìn xung quanh anh em đi, và anh em sẽ thấy tương lai của chính mình.

Muốn biết anh em sẽ là ai trong 5 năm tới? Hãy nhìn 5 người anh em dành nhiều thời gian nhất hôm nay!

Mà ông bà mình cũng có nói rồi mà, có điều anh em mình tồ quá nên chưa chịu hiểu thôi:
"Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã"
Còn các anh em GenZ thì hay thở câu: "Gió tầng nào gặp mây tầng đó".

Giờ nhìn lại coi anh em đang ở tầng nào đó?

Nguồn: Phan Thông