Thành công không phải là làm nhiều việc đúng, mà là làm đúng những việc quan trọng

3 bí mật khiến anh em chưa có tài sản (căn nhà, mảnh đất, chiếc xe đầu tiên) từ nghề của mình (bất kỳ nghề gì dù làm thuê hay làm chủ) và bí quyết đã biến Naval Ravikant thành tỷ phú (và là idol của hàng loạt người nổi tiếng khác)

Nếu anh em từng thử nhiều cách, học đủ thứ khóa học (và tốn nhiều tiền) nhưng vẫn chưa chạm mốc thu nhập mục tiêu thì có thể anh em đang mắc phải lỗi tui từng mắc phải cách đây 3 năm.

Kiểu xem video hay lướt feed thấy gì hãy cũng hí hoáy note lại.
Hay là tích cực đi hội thảo, networking, sự kiện cả online lẫn offline.
Âm thầm theo dõi mấy anh chị đi trước, xuất sắc chia sẻ.

Nếu anh em như thế thì chính xác là giống tui luôn. Và anh em mình đều đã đi lạc (vậy nên mới "có cố gắng mà chả thấy may mắn").

"Thành công không phải là làm nhiều việc đúng, mà là làm đúng những việc quan trọng."

Câu này từng ám ảnh tui suốt thời gian dài, tui thực sự không biết trong những việc mình làm thì cái nào là quan trọng, cái nào là không. Chắc vì thế mà đời tui lúc đó như vòng tròn, chạy rất nhanh nhưng chỉ quanh gốc cây thôi.

Cho đến khi tui biết đến Naval Ravikant.

Ổng là ai? Naval Ravikant - tỷ phú tự thân, nhà đầu tư thiên thần đứng sau những công ty khởi nghiệp tỷ đô như Twitter, Uber, và hàng trăm công ty khác. Tạp chí Forbes xếp ổng trong top những nhà đầu tư ảnh hưởng nhất thế giới. Điều đặc biệt là Naval không chỉ giàu về tiền bạc mà còn nổi tiếng với triết lý sống rất sâu sắc về hạnh phúc và tạo dựng tài sản.

Điều khiến tui choáng nhất không phải là số tài sản của ổng, mà là cách ổng phân biệt giữa "hành động then chốt" và "hành động tương quan". Ổng nói: "Người nghèo thường nhầm lẫn mối tương quan với nguyên nhân thật sự - họ làm những việc trông có vẻ giống người giàu, nhưng không phải những việc tạo ra sự giàu có."

"Cuộc đời giống như chơi bài - không phải ai có nhiều lá bài nhất sẽ thắng, mà ai biết chơi đúng những lá bài then chốt."

Và đây chính là lý do tại sao anh em chúng ta - dù rất chăm chỉ - vẫn mắc kẹt trong vòng lặp "làm việc chăm chỉ nhưng không giàu lên".

Tại sao chúng ta cứ mãi đi sai đường?

Vấn đề gốc rễ nằm ở chỗ từ nhỏ, chúng ta được dạy rằng "chăm chỉ sẽ thành công". Môi trường giáo dục và văn hóa công ty liên tục củng cố niềm tin rằng: làm nhiều giờ = thu nhập cao, xây dựng mối quan hệ nhiều = cơ hội tốt, chứng chỉ nhiều = thăng tiến nhanh.

"Thế hệ chúng ta được dạy cách trở thành bánh răng hoàn hảo trong cỗ máy, nhưng chẳng ai dạy cách chế tạo cỗ máy."

Đây không phải lỗi của anh em. Chúng ta đều là sản phẩm của hệ thống được thiết kế cho thời đại công nghiệp, khi mà "làm theo quy trình" thực sự mang lại kết quả ổn định.

Nhưng thời đại hiện tại không còn như thế nữa.
Cuộc chơi đã thay đổi hoàn toàn.

Naval từng chia sẻ: "Thời đại công nghiệp thưởng cho sự tuân thủ. Thời đại thông tin thưởng cho sự sáng tạo và khả năng tạo đòn bẩy."

Giờ đây, thay vì "làm nhiều hơn", người thành công là những ai "làm thông minh hơn". Thay vì "tốt hơn", họ có gắng theo đuổi "ngoại hạng". Thay vì đi theo đám đông, họ sẽ tạo ra con đường của riêng mình.

Chính vì vậy, đây là lúc anh em cần hiểu rõ sự khác biệt giữa những gì "trông giống như nguyên nhân" và những gì "thực sự là nguyên nhân".

Càng sống tui càng nhận ra rằng sự khó khăn, nghèo khổ, bất hạnh tất cả đều từ sự hiểu lầm và không phân biệt được 2 thứ trên mà ra.

Tài sản không phải là game thời gian, mà là game giá trị

Naval có một câu nói rất nổi tiếng: "Bạn sẽ không giàu được bằng cách cho thuê thời gian. Bạn phải sở hữu cổ phần - một phần của doanh nghiệp - để có được tự do tài chính."

"Người nghèo bán thời gian để mua tiền. Người giàu bán giá trị để mua thời gian."

Ổng kể về thời còn trẻ, bản thân cũng từng mắc phải sai lầm này. Naval làm việc 80-90 giờ mỗi tuần ở những công ty khởi nghiệp, tưởng rằng "chăm chỉ" sẽ đưa mình đến tài sản. Nhưng rồi ổng nhận ra: những người chủ công ty - dù làm ít giờ hơn - lại giàu hơn gấp nhiều lần.

Tại sao? Vì họ không "bán thời gian", họ "tạo ra giá trị có thể nhân rộng".

Điều này giống như Jeff Bezos từng nói: "Tôi không bao giờ nghĩ Amazon là một công việc, tôi nghĩ đó là việc xây dựng thứ gì đó có thể tạo ra giá trị lâu dài sau khi tôi ngừng làm việc trên đó."

Peter Thiel - đồng sáng lập PayPal - cũng có quan điểm tương tự: "Những người thành công nhất không chỉ làm việc chăm chỉ, họ làm việc trên những thứ nhân lên nỗ lực của họ."

Anh em có thể thấy mình mẫu chung ở đây.

Thay vì cứ mãi "đổi giờ lấy tiền" như máy ATM sống, họ tạo ra những "cỗ máy in tiền" hoạt động ngay cả khi họ ngủ.

Thay vì dành thời gian vào việc:
- Làm thêm giờ để có tiền làm thêm
- Tham gia các khóa học để có thêm chứng chỉ treo tường
- Xây dựng mối quan hệ để "quen biết nhiều người"

Anh em có thể tập trung vào:
- Học cách tạo ra những sản phẩm có thể bán đi bán lại mà không cần sự hiện diện của mình
- Xây dựng kỹ năng trong việc hiểu nhu cầu thị trường và tạo giải pháp
- Tìm hiểu các mô hình kinh doanh có thể mở rộng mà không cần tăng thời gian đầu vào

"Sự khác biệt giữa người làm thuê và người làm chủ không phải ở số tiền, mà ở cách họ nghĩ về thời gian."

Nhưng làm sao để biết mình đang tạo ra giá trị thật sự chứ không phải chỉ là "trông lúc nào cũng bận rộn" nhưng không đâu vào đâu?

Kiến thức đặc thù mới là đòn bẩy mạnh nhất, không phải kỹ năng chung chung

Naval định nghĩa "kiến thức đặc thù" là những kiến thức không thể dạy trong trường học, không thể thuê ngoài, và thường xuất phát từ sự tò mò chân thành của bạn.

"Trong thế giới nơi mọi người đều có bằng MBA, người có kinh nghiệm sống mới thực sự hiếm có."

Ổng chia sẻ về câu chuyện của Marc Benioff - người đứng đầu Salesforce. Benioff không phải người giỏi lập trình nhất, cũng không phải thạc sĩ quản trị kinh doanh xuất sắc nhất. Nhưng ông có kiến thức đặc thù về việc "phần mềm doanh nghiệp có thể chuyển giao qua internet" - một ý tưởng mà lúc đó mọi người cho là điên rồ.

Trên chính ý tưởng đó, Salesforce trở thành công ty quản lý khách hàng lớn nhất thế giới với giá trị hơn 200 tỷ đô la.

Điều thú vị là Marc không tạo ra internet, cũng không tạo ra phần mềm. Ông chỉ có "một góc nhìn táo bạo" về cách kết hợp hai thứ này theo cách mà chưa ai nghĩ đến.

"Thiên tài không phải là biết tất cả mọi thứ, mà là nhìn ra những kết nối mà người khác không thấy."

Điều này được Reid Hoffman - người sáng lập LinkedIn - khẳng định: "Cách nhanh nhất để trở nên không thể thay thế là phát triển kiến thức đặc thù có giá trị nhưng hiếm."

Tim Ferriss - tác giả "4 giờ làm việc mỗi tuần" - cũng có quan điểm tương tự: "Trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực nhỏ tốt hơn là làm người biết tất cả trong một lĩnh vực rộng."

Nhưng đây là điều mà hệ thống không dạy anh em. Trường học dạy anh em cách trở thành "người trung bình" - biết tất cả một chút. Còn thế giới thực thưởng cho "chuyên gia" - biết một thứ rất sâu.

Tại sao vậy? Vì trong thế giới có Google, việc "biết nhiều thứ" không còn quan trọng. Quan trọng là "biết cách ứng dụng kiến thức" và "có cái nhìn độc đáo" mà máy móc chưa thể thay thế.

Thay vì dành thời gian vào việc:
- Học những kỹ năng mà ai cũng có thể học (Excel, PowerPoint...)
- Tham gia khóa học "quản lý thời gian", "lãnh đạo"
- Cố gắng trở thành "người giỏi tất cả"

Anh em có thể tập trung vào:
- Xác định cái gì khiến bạn tự nhiên tò mò và đào sâu vào đó
- Kết hợp 2-3 kỹ năng khác nhau để tạo ra sự kết hợp độc đáo
- Giải quyết những vấn đề mà đa số mọi người không muốn đụng đến

"Đừng cố trở thành bản sao hoàn hảo của người khác. Hãy trở thành phiên bản gốc không thể thay thế của chính mình."

Hiệu ứng gộp dồn của tính nhất quán đánh bại tài năng mọi lúc

Naval thường nhắc đến Warren Buffett như một ví dụ hoàn hảo về hiệu ứng tích lũy. Buffett không phải nhà đầu tư thông minh nhất thế giới, nhưng ông là người nhất quán nhất.

"Thông minh 50 điểm và kiên nhẫn 10 năm đánh bại thông minh 100 điểm và nóng vội 10 phút."

99% tài sản của Buffett được tạo ra sau tuổi 50. Vì ông hiểu rằng tạo dựng tài sản không phải là chạy nước rút, mà là chạy marathon. Ông liên tục áp dụng những nguyên tắc đơn giản trong suốt 70 năm.

Đây giống như việc tưới cây. Anh em tưới mỗi ngày một ly nước nhỏ cho cây trong 5 năm. Tui tưới một lúc 50 lít nước cho cây trong 1 ngày. Anh em nghĩ là cây của ai sẽ lớn hơn?

Naval nói: "Tất cả những kết quả trong cuộc sống, dù là tài sản, mối quan hệ, hay kiến thức, đều đến từ lãi kép."

Nhưng đây là cái mà đa số anh em không hiểu: hiệu ứng lãi kép không chỉ áp dụng với tiền bạc. Nó áp dụng với mọi thứ trong cuộc sống.

Anh em đọc sách 30 phút mỗi ngày. Sau 5 năm, anh em sẽ thuộc top 1% người hiểu biết trong lĩnh vực đó.

Anh em viết 500 từ mỗi ngày. Sau 2 năm, anh em sẽ có 365,000 từ - tương đương 3-4 cuốn sách.

Anh em tập thể dục 20 phút mỗi ngày. Sau 3 năm, cơ thể anh em sẽ thay đổi hoàn toàn.

"Sự khác biệt giữa người thành công và người thất bại không nằm ở việc họ làm gì trong ngày đặc biệt, mà là họ làm gì trong những ngày bình thường."

Điều này được James Clear - tác giả "Atomic Habits" - ủng hộ: "Thành công là sản phẩm của thói quen hàng ngày, không phải những thay đổi một lần trong đời."

Cal Newport trong sách "Deep Work" cũng nhấn mạnh: "Sự nhất quán trong công việc tập trung sâu đánh bại những đợt bùng nổ cảm hứng thất thường."

Anh em thấy điểm chung không? Những người thành công nhất không phải là những ai "bứt tốc" nhanh nhất, mà là những ai "duy trì tốc độ" lâu nhất.

Thay vì dành thời gian vào việc:
- Tìm kiếm "cơ hội đột phá" hoặc cơ hội "làm giàu nhanh"
- Thay đổi hướng đi liên tục khi thấy người khác thành công
- Tập trung vào kết quả ngắn hạn

Anh em có thể tập trung vào:
- Xây dựng hệ thống hàng ngày thay vì đuổi theo mục tiêu
- Cam kết với một hướng đi đủ lâu để thấy hiệu ứng tích lũy
- Theo dõi tiến độ bằng những chỉ số dẫn dắt, không chỉ những chỉ số kết quả

"Đừng cầu mong tháng tới có kết quả của 5 năm. Hãy làm việc của 5 năm để có kết quả cả đời."

Tóm lại, ba bài học từ Naval trong cách tiếp cận tạo dựng tài sản có thể gói gọn lại trong 1 câu:

Tập trung vào tạo giá trị thay vì đổi thời gian lấy tiền, phát triển kiến thức đặc thù thay vì kỹ năng chung chung, và duy trì tính nhất quán để tận dụng hiệu ứng lãi kép.

Nhưng hiểu là một việc còn làm là một việc, do đó tui đã chuẩn bị cho anh em vài prompt để biến AI trở thành quân sư cá nhân trong việc phát triển bản thân để sớm sở hữu tài sản đầu tiên.

Gợi ý hành động: 10 Prompt AI để áp dụng ngay

"Kiến thức mà không hành động chỉ là sự giải trí đắt tiền."

1 - Phân tích tình trạng hiện tại

Tôi là [chức vụ hiện tại] tại [loại công ty], thu nhập hiện tại [X] triệu/tháng. Hãy phân tích xem thời gian của tôi hiện đang được dùng vào những hoạt động nào, và phân loại chúng thành:
1. Hành động then chốt (trực tiếp tạo ra giá trị/thu nhập)
2. Hành động tương quan (trông quan trọng nhưng không tạo ra kết quả)
3. Hành động lãng phí (hoạt động không cần thiết)

Đưa ra đánh giá chi tiết và gợi ý cụ thể để tôi cân bằng lại việc phân bổ thời gian.

2 - Xác định kiến thức đặc thù

Dựa trên kinh nghiệm của tôi: [mô tả kinh nghiệm, kỹ năng, sở thích], hãy giúp tôi xác định những lĩnh vực kiến thức đặc thù mà tôi có thể phát triển. Tiêu chí:
- Không thể dễ dàng thuê ngoài
- Kết hợp những trải nghiệm độc đáo của tôi
- Có nhu cầu thị trường nhưng nguồn cung hạn chế
- Phù hợp với sự tò mò tự nhiên của tôi

Cung cấp 3-5 hướng cụ thể với các bước hành động để khám phá từng hướng.

3 - Đánh giá việc tạo giá trị

Tôi đang cân nhắc [ý tưởng/dự án cụ thể]. Hãy đánh giá ý tưởng này theo khung tư duy của Naval Ravikant về tạo dựng tài sản:
1. Có tạo ra giá trị có thể mở rộng không?
2. Có yêu cầu kiến thức đặc thù không?
3. Có tận dụng được công nghệ/con người/vốn không?
4. Quy mô thị trường và cạnh tranh như thế nào?

Đưa ra đánh giá trung thực và đề xuất để cải thiện ý tưởng.

4 - Chiến lược kết hợp kỹ năng

Bộ kỹ năng hiện tại của tôi: [liệt kê kỹ năng]. Hãy đề xuất cách kết hợp những kỹ năng này để tạo ra đề xuất giá trị độc đáo. Tập trung vào:
- Những kết hợp hiếm có trong thị trường hiện tại
- Kỹ năng bổ sung cần phát triển thêm
- Ngành/lĩnh vực có thể áp dụng sự kết hợp này
- Nguồn thu nhập tiềm năng từ việc kết hợp kỹ năng

Cung cấp lộ trình 6 tháng để phát triển sự kết hợp độc đáo này.

5 - Phân tích chi phí cơ hội

Tôi đang cân nhắc giữa [lựa chọn A] và [lựa chọn B] cho phát triển sự nghiệp. Hãy phân tích theo góc độ chi phí cơ hội và tạo dựng tài sản dài hạn:
- Lựa chọn nào có tiềm năng tạo đòn bẩy cao hơn?
- Lựa chọn nào phát triển kiến thức đặc thù nhiều hơn?
- Lựa chọn nào có tiềm năng hiệu ứng tích lũy tốt hơn?

Cung cấp so sánh chi tiết và khuyến nghị với lý do cụ thể.

6 - Thiết kế hệ thống để duy trì tính nhất quán

Tôi muốn xây dựng hệ thống để liên tục làm việc trên [mục tiêu cụ thể] trong [khung thời gian]. Thách thức của tôi là [những trở ngại cụ thể]. Hãy thiết kế cho tôi:
1. Hệ thống hàng ngày/hàng tuần có thể duy trì
2. Chỉ số theo dõi để đo lường tiến độ
3. Cơ chế trách nhiệm
4. Kế hoạch dự phòng cho những trở ngại

Hệ thống phải thực tế với lịch trình hiện tại của tôi: [mô tả lịch trình].

7 - Tối ưu hóa chiến lược mạng lưới

Mạng lưới hiện tại của tôi chủ yếu là [mô tả]. Theo nguyên tắc của Naval về xây dựng mối quan hệ, hãy đề xuất:
1. Loại người tôi nên ưu tiên kết nối
2. Giá trị tôi có thể cung cấp trước khi yêu cầu giúp đỡ
3. Nền tảng/sự kiện nào hiệu quả cho việc xây dựng mạng lưới trong lĩnh vực của tôi
4. Chiến lược theo dõi để duy trì mối quan hệ có ý nghĩa

Tập trung vào chất lượng hơn số lượng và tạo giá trị tương hỗ.

8 - Tối ưu hóa lộ trình học tập

Tôi có [X giờ/tuần] để học tập. Mục tiêu hiện tại: [mục tiêu cụ thể]. Hãy thiết kế lộ trình học tập:
1. Nguyên tắc 80/20 - tập trung vào kiến thức có tác động cao nhất
2. Kết hợp lý thuyết và ứng dụng thực tế
3. Nguồn tài liệu cụ thể (sách, khóa học, người cố vấn)
4. Các mốc để theo dõi tiến độ
5. Kết nối với công việc hiện tại để ứng dụng ngay

Ưu tiên kiến thức đặc thù hơn kiến thức chung.

9 - Khung đánh giá rủi ro

Tôi đang cân nhắc [quyết định/cơ hội] với lợi ích tiềm năng [X] và bất lợi [Y]. Giúp tôi đánh giá:
1. Tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận bất đối xứng
2. Tình huống xấu nhất và chiến lược giảm thiểu
3. Chi phí cơ hội của việc không hành động
4. Tính có thể đảo ngược của quyết định
5. Thông tin cần thu thập trước khi quyết định

Cung cấp khung tư duy để đưa ra quyết định tốt hơn trong điều kiện không chắc chắn.

10 - Chiến lược tài sản dài hạn

Dựa trên tất cả phân tích ở trên, hãy tạo chiến lược xây dựng tài sản toàn diện trong 3 năm cho tôi:
1. Năm 1: Xây dựng nền tảng (kiến thức đặc thù + hệ thống)
2. Năm 2: Phát triển đòn bẩy (mở rộng + tối ưu hóa)
3. Năm 3: Tăng tốc tích lũy (nhiều nguồn thu nhập)

Bao gồm các mốc cụ thể, chỉ số đo lường, và điểm kiểm tra. Đảm bảo chiến lược phù hợp với nguyên tắc của Naval về đòn bẩy, kiến thức đặc thù, và hiệu ứng tích lũy.

Cách sử dụng: Thay thế các thông tin trong [] bằng tình huống cụ thể của anh em. Ví dụ với anh làm content: thay [chức vụ hiện tại] thành "Chuyên viên Content marketing", [loại công ty] thành "công ty khởi nghiệp công nghệ tài chính", [X] thành "15", v.v.

Gợi ý tìm hiểu thêm

"Người thông thái học từ kinh nghiệm của người khác. Người khôn ngoan học từ kinh nghiệm của chính mình. Người ngu học từ... à không, họ không học."

Nguồn chính từ Naval Ravikant:
Podcast "Naval" trên Spotify hoặc Apple Podcasts - đặc biệt những tập về tạo dựng tài sản và hạnh phúc. Đây giống như việc có một cố vấn tỷ phú ngồi bên cạnh anh mỗi sáng khi đi làm.

Chuỗi Twitter @naval về "Cách trở nên giàu có" - đây là tinh hoa trí tuệ từ 30+ năm kinh nghiệm được cô đọng thành những câu tweet. Mỗi tweet đọc 30 giây, nhưng hiểu được có thể mất 3 năm.

Sách "Bản almanac của Naval Ravikant" - tổng hợp tất cả trí tuệ của ổng thành một cuốn sách. Điều đặc biệt là sách này được tặng miễn phí, vì Naval tin rằng kiến thức nên được chia sẻ, không được kiếm tiền từ nó.

"Từ số 0 đến số 1" của Peter Thiel - về tư duy độc quyền và cách tiếp cận trái ngược với đám đông. Peter từng đầu tư vào Facebook khi mọi người nghĩ mạng xã hội chỉ là trò chơi của trẻ con.

"Khởi nghiệp tinh gọn" của Eric Ries - về cách kiểm tra giả thuyết tạo giá trị một cách nhanh chóng. Đừng dành 2 năm xây dựng thứ mà thị trường không cần.

"Tiền bạc là phương tiện để mua tự do, không phải để mua hạnh phúc. Nhầm lẫn này đã khiến không ít doanh nhân thành công nhưng bất hạnh."

Lời kết

Cuối cùng, thông điệp cốt lõi mà tui muốn anh em nhớ là: "Sự khác biệt giữa người thành công và người mắc kẹt không nằm ở việc họ làm nhiều hơn, mà ở việc họ làm đúng những việc then chốt."

Ngành công nghệ có một câu nói rất hay:
"You can't A/B test your way to breakthrough innovation."
Tạm dịch là: Bạn không thể cải tiến nhỏ để có được đột phá lớn.

Điều này đúng với cuộc sống thực tế.
Anh em không thể chỉ "đi workshop" để có thu nhập tăng vọt. Không thể chỉ "làm việc chăm chỉ" để có tự do tài chính.
Không thể "làm giống người khác" để mong trở thành "ngoại hạng".

Nếu anh em áp dụng những insights từ Naval - tập trung vào tạo giá trị thay vì đổi thời gian lấy tiền, phát triển kiến thức đặc thù thay vì đuổi theo kỹ năng chung chung, và tận dụng hiệu ứng tích lũy thay vì tìm chiến thắng nhanh - tui tin rằng 2-3 năm tới anh em sẽ có cuộc sống hoàn toàn khác.

"Muốn có thứ chưa từng có, phải làm việc chưa từng làm."

Tất nhiên đây không phải là con đường dễ dàng. Nó đòi hỏi anh em phải can đảm để làm những việc mà đám đông không làm, kiên nhẫn để chờ hiệu ứng lãi kép, và trí tuệ để phân biệt tín hiệu với tiếng ồn.

Anh em có hai lựa chọn:
Một là, tiếp tục làm những việc mà anh em vẫn đang làm (và mọi người xung quanh khuyên như thế) và hy vọng có kết quả đột biến (nhờ may mắn).
Hai là, thay đổi cách tiếp cận công việc với những nguyên tắc đã được chứng minh qua thời gian.

Lựa chọn thuộc về anh em. Nhưng hãy nhớ:

"Thời gian là tài sản duy nhất anh em không thể mua lại. Đừng lãng phí nó vào những hành động tương quan (thay vì then chốt)"

Nếu anh em phải chọn giữa việc thông minh hơn hoặc may mắn hơn, anh em sẽ chọn gì?

Tui hông biết nhưng đáp án của Naval là: "Tôi sẽ chọn may mắn. Vì may mắn có thể tạo ra, còn thông minh thì bẩm sinh."

Và với ổng, may mắn được tạo ra bằng cách làm đúng những việc then chốt, kiên trì đủ lâu, và để hiệu ứng lãi kép làm phần còn lại.

Theo: Phan Thông