CTCP Điện Gia Lai (GEG) được thành lập vào năm 1989, với tiền thân là một công ty 100% vốn Nhà nước có nhiệm vụ quản lý các nhà máy thủy điện nhỏ ở miền Trung.

Thời gian đầu hoạt động, định hướng của công ty tập trung xoay quanh quản lý tổ hợp các dự án thủy điện nhỏ dưới 30 MW. Đến năm 2010, GEG nâng số dự án sở hữu lên 14 nhà máy thủy điện với tổng công suất 84 MW và thực hiện IPO, trước khi trở thành công ty con của Tập đoàn Thành Thành Công (TTC) vào năm 2013.

Sang giai đoạn 2013 - 2018, GEG ghi nhận nhiều thay đổi tích cực trong việc thâm nhập sâu hơn trong lĩnh vực điện tái tạo, song song với việc duy trì các nhà máy thủy điện cũ, mở rộng sang đầu tư điện gió và mặt trời.

Sau khi hai tổ chức mới: IFC (Thành viên của World Bank Group) và Amstrong Asset Management (quỹ năng lượng sạch từ Singapore) trở thành nhà đầu tư chiến lược vào năm 2016, công ty đã có 2 dự án điện mặt trời đầu tiên thành công COD gồm nhà máy Phong Điền và nhà máy Krong Pa với tổng công suất 117 MWp. 

Giai đoạn 2018 - 2023, GEG nhanh chóng mở rộng danh mục điện tái tạo của mình và đặt tại các tỉnh có tiềm năng phát triển điện tái tạo như: Long An, Gia Lai, Tiền Giang, Bến Tre, qua đó nâng gấp gần 5 lần công suất lên mức 603 MW chỉ trong 5 năm phát triển. Tỷ trọng điện gió và mặt trời vì thế cũng tăng lên nhanh chóng, chiếm lần lượt 39% và 48% trong tổng công suất phát điện vào cuối năm 2023.

GEG hiện là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực phát triển năng lượng tái tạo, với tổng công suất lắp đặt lớn thứ 3 trong các doanh nghiệp niêm yết. Địa bàn hoạt động chính của công ty là các dự án thủy điện tại Gia Lai, Huế và Lâm Đồng, trước khi mở rộng danh mục đầu tư điện mặt trời và điện gió với tổng công suất lần lượt 291 và 230 MW.

Doanh thu 2023 của GEG đạt 2.163 tỷ đồng, tăng 3% so với cùng kỳ. Đóng góp chính trong tăng trưởng doanh thu là mảng điện gió với 917 tỷ VND đồng (tăng 30% svck). Trong năm, GEG đưa vào vận hành dự án mới Tân Phú Đông 1 với tổng công suất 100MW từ tháng 5/2023 và đang được hưởng mức giá bán tạm thời bằng 50% khung giá chuyển tiếp. 

Mảng điện mặt trời của GEG hiện đang sở hữu 292 MWp điện mặt trời, tạo ra 368 triệu kWh trong năm 2023 và đem về 809 tỷ VND. Tất cả các dự án mặt trời đều đang hưởng mức giá FIT ưu đãi trong 20 năm là 9.35 cent/kWh đối với điện mặt trời trang trại và 8.38 cents đối với điện áp mái. Mảng thủy điện sở hữu hơn 80 MW và đem về doanh thu ổn định ở mức 370 tỷ đồng (giảm 5% svck) trong năm 2023.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, doanh thu thuần hợp nhất lũy kế đạt 1.227 tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ svck, tuy nhiên Nhà máy Tân Phú Đông 1 (100 MW) hiện vẫn đang ghi nhận doanh thu theo mức giá tạm. 

Lũy kế 6 tháng đầu năm, Lợi nhuận gộp đạt 630 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế đạt mức 158 tỷ đồng, tăng 29% so với cùng kỳ và đạt 47% kế hoạch năm 2024.

Về định hướng phát triển của doanh nghiệp này, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho biết, với việc nhà máy Tân Phú Đông 1 được bán điện với mức giá cao hơn, biên lợi nhuận của GEG sẽ được cải thiện nhờ chi phí vận hành chỉ chiếm rất nhỏ trong tổng giá vốn của GEG, phần lớn là chi phí khấu hao nhà máy. 

Chúng tôi kỳ vọng doanh thu của GEG tăng lên đáng kể trong năm 2024 nhờ giá điện chính thức của Tân Phú Đông 1 sẽ cao hơn 40% so với mức giá tạm hiện tại, qua đó cải thiện đóng góp doanh thu từ mảng điện gió và ghi nhận khoản hồi tố giá bán 230 tỷ đồng.

Về chi phí lãi vay, chúng tôi cho rằng áp lực lãi vay lên chi phí sẽ dần được giảm bớt cho GEG do: Doanh thu ổn định giúp chi trả gốc vay và Hiệu ứng giảm dần của chi phí lãi vay do giảm gốc vay qua các năm, qua đó giúp biên lợi nhuận sau thuế trong năm 2024/2025 đạt lần lượt 24.6% và 20.92%. Nhờ đó, ROE của GEG trong năm 2024/2025 sẽ hồi phục mạnh mẽ từ mức thấp nền thấp 2,5% của năm 2023, lần lượt đạt 10,57% và 7,87%", KBSV phân tích.

Trong giai đoạn 2021 - 2024, để đáp ứng nhu cầu nâng công suất phát điện, GEG đã tăng nợ vay dài hạn thông qua huy động trái phiếu và vay vốn ngân hàng, đẩy tỷ lệ đòn bẩy Nợ vay/VCSH tăng nhanh chóng từ mức 1,06 lần trong năm 2020 lên mức 1.83 thiết lập vào năm 2021 và duy trì 1.70 lần trong năm 2022 - 2023. 

Kết quả, GEG đã thành công phát triển các dự án nhanh chóng và kịp với hưởng giá bán ưu đãi, qua đó giúp biên lợi nhuận ở mức vượt trội so với trung bình ngành. 

"Chúng tôi dự báo GEG sẽ cải thiện sức khỏe tài chính, tích cực tái cơ cấu các khoản vay nhờ vào dòng tiền dồi dào từ hoạt động kinh doanh. Trong năm 2024 - 2025, tỷ lệ bao phủ nợ vay EBITDA/Nợ vay ròng của GEG sẽ tăng lên mức 0,22/0,21 lần nhờ EBITDA của công ty duy trì quanh mức 2.000 tỷ đồng", KBSV cho hay.