Mới đây, VNDirect vừa có báo cáo cập nhật về ngành đá xây dựng, VNDirect dự báo nhu cầu đá xây dựng sẽ tăng từ quý 4 nhờ giải ngân vốn đầu tư công mạnh mẽ và ngành BĐS dân dụng dần ấm trở lại.
Nguồn cung BĐS dân dụng được kỳ vọng sẽ phục hồi trong năm 2024
Kể từ quý 2/2022, ngành BĐS nội địa chững lại sau hàng loạt sự kiến bắt giữ một số nhà lãnh đạo doanh nghiệp BĐS lớn (vi phạm quy định phát hành trái phiếu doanh nghiệp), lãi suất mua nhà tăng và room tín dụng hạn chế. Kết quả là nguồn cung căn hộ mới tại TP.HCM và Hà Nội đã suy giảm đáng kể trong những quý gần đây.
VNDirect nhận thấy một số tín hiệu tích cực hơn đối với ngành BĐS đã dần xuất hiện thời gian gần đây. Các chính sách nhằm tháo gỡ thị trường BĐS được ban hành kể từ đầu năm 2023 như Nghị định 08/2023 về trái phiếu doanh nghiệp, Nghị quyết 33 về một số giải pháp tháo gỡ thị trường BĐS, Quyết định 388 về đề án phát triển nhà ở xã hội và mới đây nhất là NĐ10 tạo cơ sở giải quyết các nút thắt pháp lý.
Tuy nhiên hiệu quả thực tế triển khai vẫn cần kiểm chứng thêm, điển hình từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng năm 2013 đã gặp nhiều vấn đề bất cập. VNDirect cho rằng vẫn còn quá sớm để đánh giá thị trường BĐS liệu có “rã đông” khi thực tế triển khai các chính sách vẫn còn bỏ ngõ và nhiều điểm nghẽn về pháp lý vẫn chưa được giải quyết triệt để. Các chính sách ban hành như trên có thể tháo gỡ một phần nút thắt, tuy nhiên cần những giải pháp đồng bộ hơn về cả quy trình pháp lý, tiếp cận nguồn vốn để thị trường BĐS phục hồi.
Do đó, VNDirect kỳ vọng nguồn cung BĐS nội địa sẽ chỉ có thể được hồi phục từ quý 3/2024 khi (1) Luật đất đai sửa đổi được thông qua tháo gỡ hàng loạt, đồng bộ các nút thắt pháp lý và (2) áp lực tài chính, lãi suất được giảm bớt khi các ngân hàng tạo điều kiện tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn cũng như kích cầu người mua nhà. Đây sẽ là động lực tăng trưởng cho nhu cầu đá xây dựng trong năm tới.
Khu vực phía Nam sẽ được ưu tiên phát triển hạ tầng giao thông
Kể từ đầu năm 2023, Chính phủ đã đẩy mạnh đầu tư công để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh đầu tư tư nhân và đầu tư trực tiếp nước ngoài suy yếu.
Tuy nhiên, vốn đầu tư công thực hiện trong 5 tháng đầu năm chỉ đạt 25,5% kế hoạch cả năm 2023. Do đó, Chính phủ cần đẩy mạnh hơn nữa đầu tư công trong những tháng tới để hoàn thành mục tiêu giải ngân hơn 700.000 tỷ đồng vốn đầu tư công vào năm 2023.
Thời gian gần đây, Chính phủ đang cho thấy quyết tâm xóa bỏ “điểm nghẽn” giao thông tại khu vực miền Nam, đặc biệt tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Theo quy hoạch mạng lưới đường bộ giai đoạn 2021-30, tầm nhìn 2050, khu vực ĐBSCL sẽ được quy hoạch 6 tuyến cao tốc với tổng chiều dài 1.166 km (từ 171km tính tới cuối tháng 6/2023).
Kế hoạch vốn ngân sách trung ương đầu tư cho hạ tầng giao thông ĐBSCL giai đoạn 2021-25 cũng tăng gấp 2,6 lần so với giai đoạn 5 năm trước. Trong khi tại Đông Nam Bộ, dự án đường Vành đai 3 – TP.HCM, cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, và sân bay Long Thành sẽ là điểm nhấn chính. Triển vọng triển khai thi công hàng loạt dự án giao thông lớn sẽ kích thích nhu cầu đá xây dựng tại khu vực miền Nam trong thời gian tới.
Nguồn cung chính cho dự án sân bay Long Thành là cụm mỏ đá nào?
Theo Bộ Giao thông Vận tải, nhu cầu đá xây dựng cho thi công sân bay Long Thành, đường Vành đai 3 – TP.HCM và cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng lần lượt là 18 triệu m3, 4,4 triệu m3 và 3,4 triệu m3. Trong khi đó, trữ lượng & công suất khai thác đá xây dựng tại ĐBSCL khá hạn chế và cần phải huy động từ các khu vực lân cận. Do đó, VNDirect cho rằng những mỏ đá tại 2 tỉnh Bình Dương và Đồng Nai sẽ được hưởng lợi chính từ chủ đề này nhờ vị trí thuận lợi và trữ lượng khai thác đá lớn.
Do đặc thù của ngành đá xây dựng, chi phí vận chuyển thường chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành thành phẩm. Tùy thuộc vào khoảng cách và loại hình vận chuyển, giá đá giao đến công trường có thể cao gấp đôi giá đá tại mỏ. Do đó, những mỏ đá nằm gần các công trình xây dựng (giao thông, khu công nghiệp, dân cư) hoặc gần sông (thuận tiện vận chuyển đường thủy – có chi phí thấp hơn vận chuyển đường bộ) sẽ được ưu tiên huy động nhờ lợi thế về giá bán và thời gian vận chuyển.
Theo VNDirect, cụm mỏ Tân Cang sẽ là nguồn cung cấp chính đá xây dựng cho dự án sân bay Long Thành và Vành đai 3 – TP.HCM nhờ vị trí gần công trường nhất. Cụm mỏ Thạnh Phú & Thiện Tân là nguồn cung cho các dự án tại ĐBSCL nhờ nằm gần sông Đồng Nai, thuận tiện vận chuyển đường thủy.
Nhu cầu được kỳ vọng sẽ tăng mạnh, tuy nhiên nguồn cung đá xây dựng lại khá hạn chế do quy hoạch khai thác vật liệu xây dựng giai đoạn 2021-2025 vẫn chưa được Chính phủ phê duyệt và việc cấp phép khai thác mới hoặc mở rộng khai thác tại các mỏ đá đang gặp khó khăn do các vấn đề liên quan đến môi trường.
Trên cơ sở đó, VNDirect tin rằng các doanh nghiệp đá xây dựng đáp ứng các tiêu chí như: sở hữu các mỏ đá có vị trí thuận lợi, công suất lớn và thời gian khai thác dài… như CTCP Xây dựng và Sản xuất Vật liệu Xây dựng Biên Hòa (Mã: VLB), CTCP Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (Mã: KSB), CTCP Hóa An (Mã: DHA) sẽ được hưởng lợi.
