Chia sẻ kinh nghiệm 15 năm về Quảng Ngãi lập nghiệp của chính tác giả.
Dùng từ văn hoá nghe hơi rộng và hàn lâm, hiểu nôm na là những thói quen, tính cách, quan điểm sống... của nơi bạn dự định trở về. Thoáng qua thì thấy đơn giản, nhưng yếu tố văn hoá có tác động rất lớn, gần như là mọi mặt, từ vui chơi, học tập, giáo dục... cho đến tiêu dùng, dịch vụ, sử dụng lao động, chi phí, bán hàng, quảng cáo, quản lý nhà nước, hoạt động thanh kiểm tra...
Ví dụ: ở SG, những việc như trông xe, gọi thêm canh, thêm nước khi ăn ở quán... hầu hết phải tốn tiền. Nhưng ở Quảng Ngãi, chỉ cần phát sinh phí này là bạn sẽ ngay lập tức bị mất lòng và nguy cơ bị phản ứng rất mạnh, rủi ro bị truyền thông "miệng"... dẫn tới tẩy chay... Dù biết chi phí thuê bảo vệ và trách nhiệm bồi thường mất cắp thuộc về cửa hàng, nhưng đó là văn hoá, bạn nên tính toán và chạy mô hình kinh doanh phù hợp hơn là cố lý giải, hoặc bảo thủ chống lại...
Đó chỉ là một ví dụ nhỏ, có vô vàn yếu tố liên quan đến văn hoá khác. Lúc bạn rời quê nhiều lắm cũng chỉ 18 tuổi, bạn chưa đủ nhận thức về nó. Khi bạn trở về, bạn đã đi quá xa, quá lâu rồi, nên bạn cần học lại từ đầu, dành thời gian tối thiểu 3-6 tháng, thậm chí hơn... để trải nghiệm, nghiên cứu... thật kỹ trước khi bắt đầu.
Lỗi phổ biến phần lớn đến từ sự vội vàng, vì bạn muốn áp dụng ngay những cái bạn đã thấy, đã học mà bạn cho độc nhất vô nhị, hay ho, là lợi thế cạnh tranh, là công thức quan trọng... nhưng thương trường, bất kỳ sự không phù hợp nào cũng đều phải trả giá ngay lập tức, càng làm vội, làm lớn càng phải trả giá đắt.

Tính đến nay, vì sao những chuỗi cafe lớn như Coffee House, Highlands... vẫn chưa về Tp. Quảng Ngãi... không phải đội nghiên cứu thị trường của những ông trùm đầu ngành này chê, càng sai lầm khi nghĩ họ không biết... bản chất là họ biết rất rõ lúc nào họ cần join vào. Và thực tế, hầu hết những quán cafe được đầu tư lớn, bài bản, cao cấp... do người địa phương tự đầu tư đều rất đông khách ở năm đầu tiên, nhưng không thể trụ qua 4 năm tiếp theo.
Mọi hiện tượng đều có lý do rất riêng để nó xảy ra, ý nghĩ vô lý sẽ ngay lập tức biến mất khi bạn nhận ra nguyên nhân. Vô lý là từ khoá chỉ hiện hữu trong tâm trí bạn khi bạn chưa thực sự hiểu bản chất thật sự của vấn đề. Cái gì còn đang tồn tại là cái đó còn đang có lý.
Ở đất khách, cho dù bạn có thành công ra sao, kiến thức có tốt như thế nào... thì khi về quê, yếu tố văn hoá địa phương quyết định tới hơn 50% câu chuyện, đó là lý do bạn cần chậm lại một chút, để sống lại lần nữa trên chính nơi bạn được sinh ra - muốn nhanh thì lại từ từ.
Combine được cái mới của bạn đang có với cái vốn dĩ đã tồn tại hàng trăm năm... đó chẳng phải là cách hay sao.

"... Thiên Ấn - Niêm Hà - Sông Trà còn đây
Tình yêu trong tôi như dòng nước đầy
Hai tiếng thiêng liêng quê mình Quảng Ngãi
Xao xuyến lòng tôi thương nhớ trọn đời"
- Đình Thậm -

Tác giả: Tuan Minh Sport