“Ngày xưa em chê anh nghèo, giờ thì anh mở quán cafe Việt Nam bự chảng giữa lòng Bangkok rồi. Em hối hận chưaaa?” (Nguyên văn Tiếng Thái: เมื่อก่อนเธอว่าเราจน ตอนนี้ฉันเปิดร้านกาแฟเวียดนามใหญ่โตกลางกรุงเทพฯ เลยนะ! เธอเสียใจหรือยัง?)
Nếu câu này xuất hiện ở Việt Nam, chắc ai cũng hiểu ngay đó chỉ là lời trêu đùa kiểu “ngày xưa chê nghèo, giờ thấy thành công thì tiếc”. Nhưng khi đặt trong bối cảnh Thái Lan, cách hiểu lại hoàn toàn khác.
Nếu bạn đọc bình luận của người Thái, sẽ thấy nhiều phản ứng tiêu cực – thậm chí là giận dữ và cho rằng quán đã không tôn trọng khách hàng.
Người Việt mới học tiếng Thái đọc câu trên và hiểu "เธอ" là "cô gái", "เรา" là "chàng trai nghèo" và có xu hướng dịch đúng với câu nguyên gốc từ Tiếng Việt mà quên mất bối cảnh và cách chuyển nghĩa hợp lí.
Nhiều người Thái lại hiểu khác: họ nghĩ "เรา" tượng trưng cho Việt Nam, còn "เธอ" tượng trưng cho Thái Lan. Khi thế chỗ hai từ này vào câu, bạn sẽ hiểu vì sao họ cảm thấy bị "đá xéo".
Vì sao phản ứng lại mạnh đến vậy?
Bởi mạng xã hội là nơi người dùng đến từ nhiều tầng lớp, độ tuổi và trình độ nhận thức khác nhau. Một bộ phận người Thái (nếu không muốn nói là đại đa số) vẫn cho rằng kinh tế Thái phát triển hơn Việt Nam.
Trong khi đó, họ lại thấy nền kinh tế trong nước đang chững lại sau nhiều biến động toàn cầu. Cùng lúc, truyền thông Thái liên tục “đưa tin” về sự phát triển nhanh chóng của Việt Nam – thậm chí dự đoán Việt Nam sẽ vượt qua Thái trong tương lai gần.
Chính vì thế, khi đọc một câu tưởng chừng vô hại như vậy, rất nhiều người Thái cảm thấy bị xúc phạm, như thể bị nhắc khéo hoặc mỉa mai.
Hơn nữa, font chữ Thái tiệm dùng để viết câu đó có thể tìm dễ dàng và “free” trên word hoặc canva, font có tên “Tahoma” thường được các tiệm Trung Quốc tại Thái, vốn đang bị người Thái lên án mạnh mẽ do có nhiều vụ làm ăn mập mờ và tai tiếng tại Thái Lan trong thời gian vừa qua. Do đó quán nào sử dụng font này đề bị người Thái nghĩ tiêu cực ngay là Trung Quốc hoặc làm ăn mập mờ.
Không biết ý đồ thực sự của chủ quán là gì khi dịch nguyên văn câu từ tiếng Việt sang, nhưng bài học về marketing mà quên mất bối cảnh địa phương có lẽ sẽ khiến chủ quán này hối hận về sau.
Hiện quán đã lấy vải đen che bảng hiệu đó lại và đăng bài xin lỗi.
