Nissan vừa tung kế hoạch tái cấu trúc cực mạnh mang tên Re: Nissan. CEO mới Ivan Espinosa, người Mexico, lên nắm quyền từ tháng 4 không chần chừ: sa thải 20.000 nhân sự, đóng 7 nhà máy, rút khỏi loạt thị trường như Ấn Độ, Argentina, Nam Phi.
“Thực tế đã quá rõ ràng. Chúng tôi đang vận hành với một cơ cấu chi phí rất cao”, Espinosa nói thẳng trong buổi họp báo tháng 5.
Cú cắt này gấp đôi so với kế hoạch trước đó của cựu CEO Makoto Uchida. Số lượng nhà máy toàn cầu giảm từ 17 còn 10. Hai nhà máy tại tỉnh Kanagawa, nơi khai sinh thương hiệu Nissan có thể bị đóng.
Công suất mục tiêu sẽ giảm từ 3,5 triệu còn 2,5 triệu xe/năm (trừ các liên doanh tại TQ), hoàn tất trong ba năm tới. Đồng thời, kế hoạch xây nhà máy pin ở Kyushu trị giá hơn 1 tỷ USD cũng bị huỷ bỏ.
Cú sốc toàn ngành?
Nissan là nhà sản xuất ô tô lớn thứ 3 Nhật Bản. Diễn biến này không chỉ ảnh hưởng nội bộ, mà còn là hồi chuông cảnh báo với toàn ngành xe Nhật. Trong bối cảnh xe điện lên ngôi, Trung Quốc vươn lên mạnh mẽ, Nissan không còn đường lui.
“Điều cấp thiết nhất với chúng tôi lúc này là đưa sự ổn định trở lại cho công ty", Espinosa nói.
Cắt sâu nhưng không liều
Espinosa không chọn mở rộng kiểu cũ. Ấn Độ, Đông Nam Á, châu Đại Dương bị gạt khỏi danh sách trọng điểm. Thay vào đó, ông tận dụng liên minh Renault - Mitsubishi để duy trì hiện diện ở mức tối thiểu.
Thị trường trọng điểm sẽ là Trung Quốc, Mỹ, châu Âu. Tại Thái Lan, Nissan cũng giảm bớt nhà máy, tập trung vào xuất khẩu.
Lặp lại Ghosn 1999?
Giới phân tích so sánh Espinosa với Carlos Ghosn, người từng cứu Nissan năm 1999 bằng một cuộc cải cách tương tự: cắt 21.000 việc làm, đóng 5 nhà máy.
Tuy nhiên, bối cảnh giờ đã khác. Năm 1999, Ghosn bước vào một công ty còn nhiều tiềm năng, lại được Renault bơm vốn. Giờ, Nissan đang hụt hơi, không còn nhiều lợi thế sản phẩm, công nghệ lép vế, bị xe điện Trung Quốc vượt mặt.
“Việc ông Espinosa đưa ra quyết định này chỉ sau hơn một tháng nhậm chức là rất đáng ghi nhận. Các con số trong bản kế hoạch cho thấy ông nắm rất rõ thực trạng hiện tại của công ty, vốn đang không mấy khả quan", chuyên gia Takaki Nakanishi đánh giá.
Áp lực tài chính cực lớn
Năm tài khóa 2024, Nissan lỗ ròng 4,5 tỷ USD, dòng tiền tự do âm 1,5 tỷ USD. Espinosa đặt mục tiêu cắt giảm 3,5 tỷ USD chi phí trong 2 năm tới, chia đều giữa chi phí cố định và biến đổi.
Không còn được Renault chống lưng như trước, Nissan buộc phải tìm đối tác mới, thậm chí có thể phải xài nền tảng phần mềm của Toyota điều từng là "vùng cấm" trong tư duy xe Nhật.
Một cuộc chơi dài?
Kế hoạch kéo dài đến năm tài khóa 2027. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng thời gian này quá dài so với tốc độ thay đổi của ngành. Nếu không xoay nhanh, Nissan sẽ khó giữ được chỗ đứng, nhất là khi dòng xe điện Trung Quốc ngày càng rẻ - đẹp - thông minh.
“Một chiếc xe được gọi là ‘tốt’ tại Nissan, thực ra chỉ là chiếc xe mà các kỹ sư của hãng cho là tốt, chứ không phải là chiếc xe mà người tiêu dùng mong muốn", theo Nakanishi chia sẻ
