Cũng giống tất cả các CB khác trên thế giới thì mục tiêu của Ngân hàng nhà nước (SBV) là ổn định lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng. Nhưng với một nước EM có độ mở lớn như Việt Nam thì chúng ta có mục tiêu kép vừa là ổn định tỷ giá vừa ổn định lạm phát. Tới đây chúng ta đã học lý thuyết về ngang giá lãi suất trong bài trước. Như vậy, nếu ổn định tỷ giá USDVND trong dài hạn + Mỹ ổn định lạm phát trong dài hạn = Việt Nam ổn định lạm phát trong dài hạn. Fed thường xuyên nhắc đi nhắc lại về mục tiêu lạm phát 2% trong dài hạn của mình. Như vậy nếu tạm tin vào Fed đặt mục tiêu lạm phát thì việc duy trì tỷ giá 3% gián tiếp làm lạm phát thoải mái mục tiêu 5%.
Quay lại một chút thì mục tiêu của chính sách tiền tệ của Việt Nam bao giờ cũng có mục tiêu kép là tỷ giá và lạm phát, thông qua kiểm soát tỷ giá để kiểm soát lạm phát trong dài hạn. Do đó chính sách cố định tỷ giá luôn đưa SBV vào một trạng thái phòng thủ hoặc nửa phòng thủ. Cụ thể là khi mà có dòng tiền vào tỷ giá xuống thấp tới mức mua vào thì SBV sẽ mua vào, còn nếu mà khi có dòng tiền đi ra khỏi Việt Nam đẩy tỷ giá lên mức SBV phải bán ra thì lúc đó SBV phải bán ra làm sao để tỷ giá cứ tăng không quá 3% thì vẫn được tính là thành công và đạt mục tiêu. Và tất nhiên SBV cũng như tất cả các CB khác của các nước đang phát triển muốn mua nhiều USD nhất có thể.
Vậy tại sao lại muốn mua nhiều USD nhất có thể. Chúng ta nên nói về vấn đề lý thuyết lại một lần nữa. Trong lý thuyết kinh tế học chúng ta có tam giác bất khả thi đúng không bao gồm là :
-Chính sách tiền tệ độc lập
-Tự do hóa dòng vốn
-Tỷ giá hối đoái cố định
Trên thực tế 3 điều này có thể thực hiện cùng 1 lúc nhưng với một cái giá đắt, đó là dự trữ ngoại hối. Một quốc gia đang phát triển sẽ rất rất muốn cả 3 điều này. Hầu hết các thị trường mới nổi với độ mở càng lớn chính sách tiền tệ càng phụ thuộc vào thế giới mà cụ thể là Mỹ. Lấy cụ thể là Việt Nam thôi. 2018 là đỉnh điểm của việc nâng lãi suất của FED và ở Việt Nam lúc đó áp lực cũng chặt tỷ giá tăng 2% thực ra khá là co kéo cho năm đó nhưng cuối năm thì vẫn không chịu được lạm phát 5% và tỷ giá tăng 2%. Không tới nỗi lắm, năm đó cuối năm là SBV có lần đầu tiên thử áp dụng một chính sách là bán Fw USD. Mình sẽ nói rõ hơn về chính sách này trong các phần sau, nhìn chung đây là một chính sách giúp giữ ổn định dòng tiền và kìm hãm “ những cái đầu nóng “ về tỷ giá tuy nhiên nó chỉ là chính sách tạm thời, già néo thì đứt dây. Trong thực tế thì 2018 nó thành công nhưng 2022 thì thất bại thảm.
Rồi vậy thì lúc nào SBV cũng trong một trạng thái defense, trong thời kỳ nới lỏng thì tìm cách mua thật nhiều USD, và sau đó ổn định tỷ giá bằng cách bán ra trong thời kỳ thắt chặt. Đó nó là vậy đó, nếu giữ tỷ giá cố định và cho dòng vốn dịch chuyển thì trong thời kỳ thắt chặt mà không thắt chặt theo thì phải bán USD, điều này không thể thay đổi.
Quyền lực của SBV bị giới hạn bởi quy luật này, tức SBV không thể tự mình nới lỏng, nếu nới lỏng mà muốn giữ tỷ giá thì giự trữ sẽ giảm mạnh. Cái này nó giống như gọng kìm bắt tất cả các EM phải làm theo ấy. Chống lại sẽ có kết cục bi thảm như Thổ Nhĩ Kỳ 2022 vậy lạm phạt 85%.
