NASA đang xem xét mở lại gói thầu đổ bộ Mặt Trăng trong chương trình Artemis, sau khi SpaceX của Elon Musk liên tục chậm tiến độ với hệ thống tên lửa Starship, phương tiện được chọn để đưa con người trở lại Mặt Trăng lần đầu tiên sau hơn 50 năm.
Phát biểu ngày 20/10, quyền Giám đốc NASA Sean Duffy cho biết cơ quan này sẽ “không tiếp tục chờ đợi một công ty duy nhất”, đồng thời để các doanh nghiệp khác như Blue Origin tham gia cạnh tranh. “SpaceX có hợp đồng cho Artemis III, nhưng họ đang chậm trễ. Chúng tôi đang chạy đua với Trung Quốc, và Tổng thống muốn phi hành gia Mỹ lên Mặt Trăng trong nhiệm kỳ này. Vì vậy, tôi sẽ mở rộng các hợp đồng,” ông Duffy nói với CNBC.
NASA ký hợp đồng trị giá 2,9 tỷ USD với SpaceX từ tháng 4/2021 để phát triển tàu đổ bộ đầu tiên trong chương trình Artemis. Con tàu này, phiên bản nâng cấp của siêu tên lửa Starship, được kỳ vọng sẽ đưa các phi hành gia xuống bề mặt Mặt Trăng trong nhiệm vụ Artemis 3. Tuy nhiên, tiến độ của SpaceX đã nhiều lần bị trì hoãn, khiến lịch phóng liên tục lùi lại.
Trong khi đó, Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos đã nhận hợp đồng trị giá 3,4 tỷ USD vào năm 2023 để chế tạo tàu đổ bộ Blue Moon, phục vụ nhiệm vụ Artemis 5. Dù vậy, Elon Musk vẫn hoài nghi về khả năng của đối thủ khi mỉa mai rằng “Blue Origin thậm chí chưa từng đưa hàng lên quỹ đạo, chứ chưa nói đến Mặt Trăng.”
Chương trình Artemis, biểu tượng cho kỷ nguyên khám phá không gian mới của Mỹ, đang gặp hàng loạt thách thức. Không chỉ Starship chậm trễ, mà cả bộ đồ phi hành gia, tàu Orion và các công nghệ hỗ trợ khác của NASA cũng đang gặp vấn đề. Ban đầu, Artemis 3 dự kiến phóng vào cuối năm 2024, sau đó dời sang 2025, rồi 2027, và hiện NASA đang cân nhắc mốc 2028.
Dù vậy, chương trình vẫn ghi nhận một số tiến triển. Artemis 1, nhiệm vụ không người lái năm 2022 đã đưa tàu Orion bay quanh Mặt Trăng và trở về Trái Đất an toàn. NASA hiện đang chuẩn bị cho Artemis 2, dự kiến phóng vào tháng 2/2026 với 4 phi hành gia trong hành trình bay quanh Mặt Trăng kéo dài 10 ngày.
Tính đến nay, SpaceX đã thực hiện 11 chuyến bay thử Starship, trong đó hai lần gần nhất (26/8 và 13/10) đều thành công. Tuy nhiên, NASA vẫn lo ngại về khả năng đạt tiến độ thương mại hóa trong khung thời gian đề ra.
Trong khi đó, Trung Quốc cũng đang tăng tốc, đặt mục tiêu đưa người lên Mặt Trăng trước năm 2030. Cuộc đua không gian thế kỷ 21 vì thế đang nóng trở lại, và việc NASA có tiếp tục đặt niềm tin vào SpaceX hay không sẽ là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử chinh phục Mặt Trăng sau hơn nửa thế kỷ kể từ Apollo 17 (1972).
