Hãng hàng không quốc gia Air Koryo được thành lập vào năm 1955, trụ sở chính đặt tại quận Sunan, Bình Nhưỡng và cảng nhà là sân bay quốc tế Bình Nhưỡng. Dù Triều Tiên không quá mở cửa nhưng Air Koryo vẫn có các đường bay quốc tế. Tổng số điểm đến với các chuyến bay theo lịch mà hãng này khai thác chưa đến 10 trong khi đó thử so sánh thì Vietnam Airlines có đến 69 điểm đến trong nước lẫn quốc tế.
Air Koryo ban đầu là một phần của liên doanh hàng không Triều Tiên - Liên Xô với hãng hàng không Soviet-Korean Airline (SOKAO) thành lập năm 1950. Hoạt động của SOKAO chủ yếu là các chuyến bay kết nối giữa Bình Nhưỡng và Moscow. Khi chiến tranh Triều Tiên nổ ra, hoạt động của SOKAO bị gián đoạn và phải đến năm 1953 thì hãng hàng không này mới trở lại hoạt động dưới tên gọi UKAMPS thuộc Bộ vận tải của CHDCND Triều Tiên và sau đó là CAAK (Chosonminhang – Korean Airways) quản lý bởi Cục hàng không dân dụng Triều Tiên. Phải đến đến năm 1992 thì CAAK đổi tên thành Air Koryo sau khi chiến tranh lạnh kết thúc và Liên Xô sụp đổ.
Đội bay toàn máy bay Liên Xô với tuổi trung bình 29,8 năm
Từ thời đầu hoạt động, đội bay của hãng hàng không Triều Tiên đã bao gồm toàn máy bay của Nga như Lisunov Li-2, Antonov An-2 và Illyushin Il-12. Đến những năm 1960 thì Air Koryo có thêm các dòng Ilyushi Il-14s và Il-18s (ảnh trên). Đây đều là những dòng máy bay động cơ cánh quạt.
Dòng máy bay phản lực Tupolev Tu-154 được đưa vào đội bay của Air Koryo (lúc đó vẫn còn là CAAK) vào năm 1975 để khai thác các đường bay từ Bình Nhưỡng đến Prague, CH Séc; thủ đô Sofia của Bulgaria, Đông Berlin và Moscow. Tuy nhiên, do tầm bay của Tu-154 không đủ để bay thẳng nên những chiếc Tu-154 phải dừng tiếp nhiên liệu tại Irkutsk và Novosibirsk. Đến nay Air Koryo vẫn đang khai thác 4 chiếc Tu-154 và cũng là hãng hàng không thương mại cuối cùng còn khai thác dòng máy bay đã gần 50 năm tuổi này. Dòng Tu-154 cũng đã bị ngưng sản xuất từ lâu, đa phần Tu-154 giờ được sử dụng trong Không quân Nga và quân đội PLA.
Năm 1982, hãng hàng không Triều Tiên đón nhận dòng Ilyushin Il-62 - một dòng máy bay chở khách thương mại rất nổi tiếng của Nga, là xương sống của Aeroflot một thời và cũng là chiếc máy bay được dùng làm "Air Force One" phiên bản Nga. Il-62 thực hiện chuyến bay lần đầu tiên vào năm 1963, thiết kế thân hẹp, 4 động cơ đặt sau với đuôi hình chữ T rất đặc trưng.
Cockpit của Il-62.
Hãng có 4 chiếc Il-62 trong đó 2 chiếc phục vụ bay thương mại, 2 chiếc được dùng làm máy bay cho chính phủ. Air Koryo cũng là hãng hàng không cuối cùng trên thế giới còn khai thác dòng Il-62.
Cấm vận khiến Air Koryo không thể mua máy bay từ Mỹ hay châu Âu
Cockpit của Il-18.
Do bị Liên hợp quốc cấm vận vì chương trình hạt nhân, Triều Tiên không thể mua máy bay Boeing của Mỹ hay Airbus của EU. Hãng hãng không quốc gia Air Koryo bị phụ thuộc rất nhiều vào những chiếc máy bay của Nga vốn đã già cỗi và lỗi thời, khai thác từ thập niên 60 đến nay.
Vào các năm 2007 và 2009, hãng mua lần lượt Tu-204-300 và Tu-204-100 - đây là dòng máy bay khá mới của Nga khi được giới thiệu vào năm 1996 và vẫn đang được sản xuất với một số hãng hàng không của Nga như Aviastar và Cuba với Cubana Airlines khai thác. Tầm bay của dòng Tu-204 cho phép Air Koryo thực hiện các chuyến bay nối Bình Nhưỡng với Đại Liên và Thượng Hải, Trung Quốc cũng như tham vọng có thể được bay đến châu Âu.
Trẻ nhất trong đội bay của Triều Tiên là dòng Antonov An-148 mới ra mắt năm 2009, Triều Tiên tiếp nhận vào giai đoạn 2012 - 2015. An-148 là dòng regional jet, 70 ghế ngồi.
Vào năm 2019, Triều Tiên từng đề cập việc mua máy bay mới của Nga để thay thế dần cho đội bay già cỗi, đặc biệt là dòng Sukhoi SuperJet 100. Tuy nhiên, với nghị quyết 1718 năm 2006 với các lệnh cấm vận được Hội đồng ban bảo liên hợp quốc (UNSC) áp đặt lên các hãng hàng không hoạt động dưới sự quản lý của quân đội Triều Tiên (ở đây là Air Koryo) thì tất cả các nước thành viên UN bị cấm bán mọi phương tiện vận tải bao gồm cả máy bay cho Triều Tiên. Vì vậy, trong tình huống lệnh cấm không được nới lỏng thì sẽ khó để Nga bán máy bay cho Triều Tiên.
Triều Tiên từng có đường bay đến Thụy Sĩ!
Chủ tịch Kim Jong-Un thường đi lại bằng một chiếc Il-62 được tùy biến cho chính phủ.
Nhà lãnh đạo hiện tại của Triều Tiên là Kim Jong-Un đã từng học tại Thụy Sĩ. Trước khi có các lệnh trừng phạt của UN và Liên Minh Châu Âu cấm bay vào không phận thì Kim Jong-Un thường đi lại giữa Bình Nhưỡng và Zurich trên chiếc máy bay yêu thích là Il-62.
Phi công điều khiển chiếc Tupolev-134.
Air Koryo bắt đầu bị châu Âu cấm bay vào không phận vào tháng 3 năm 2006 vì lý do an toàn. Hãng hàng không Triều Tiên thất bại trong việc giải quyết các vấn đề về an toàn từ bảo trì, hoạt động bay đến tiêu chuẩn an toàn của máy bay và khả năng giám sát, quản lý của Triều Tiên đối với Air Koryo, nói chung là không đáp ứng được các yêu cầu trong công ước Chicago.
Chỉ đến tháng 3 năm 2010, Air Koryo sau khi mua được 2 chiếc Tu-204 thì hãng này mới được phép bay vào không phận châu Âu trở lại mà cụ thể là chỉ có thể bay với Tu-204. Những chiếc Tu-204 được trang bị các thiết bị cần thiết để tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế bắt buộc.
Một nhân viên của Air Koryo đi bộ trên nóc chiếc Tu-154.
Bên cạnh châu Âu, Air Koryo cũng mở đường bay quốc tế từng mở đường bay Bình Nhưỡng - Kuala Lumpur vào năm 2011. Tuy nhiên sau vụ ám sát Kim Jong-Nam tại sân bay quốc tế KL thì hoạt động của Air Koryo tại Malaysia bị tạm ngưng. Air Koryo tái thiết lập hoạt động vào năm 2012 nhưng sau cùng bỏ chặng bay này vào năm 2014, chuyển hướng mở rộng sang Cáp Nhĩ Tân, Trung Quốc.
Năm 2011 thì Air Koryo cũng đã tăng cường dịch vụ tại thành phố Kuwait, thủ đô của Nhà nước Kuwait với các chuyến bay hàng tuần bằng Tu-204, chỉ mở vào mùa du lịch cao điểm từ tháng 4 đến tháng 10.
Hiện tại Air Koryo chỉ duy trì các chuyến bay theo lịch đến 6 điểm đến trong đó bay quốc tế chỉ có 4 điểm là Bắc Kinh, Thẩm Dương, Macao và Vladivostok; trong nước có 2 điểm là Chongjin và Samjiyon.
1 sao theo đánh giá của Skytrax và xếp hạng Skytrax dựa trên trải nghiệm tổng thể của chuyến bay bao gồm nhiều khía cạnh như sự thoải mái khi bay, độ ồn, ghế ngồi, giải trí trên chuyến bay và những dịch vụ mặt đất như phòng chờ, đưa đón tại sân bay … Skytrax là một tổ chức tư nhân và xếp hạng của Skytrax không chính thức nhưng vì độ nổi tiếng và tầm ảnh hưởng của nó, danh xưng "hãng hàng không 1 sao" càng khiến người ta tò mò về Air Koryo và bằng chứng là đã có không ít travel blogger tìm cách trải nghiệm dịch vụ của Air Koryo. Thực tế Air Koryo không hề tệ như lời đồn thổi trên mạng, mời anh em xem video của vblogger hàng không nổi tiếng Sam Chui.
Tiếp viên hàng không của Air Koryo, thật sự “xao xuyến”.
Trải nghiệm bay trên máy bay của Air Koryo rất đặc biệt và chắc chắn những ai đam mê hàng không đều muốn thử một lần bởi không dễ gì có hội được ngồi trên những chiếc máy bay nổi tiếng một thời của Liên Xô vào thời đại này. Thêm vào đó, dịch vụ trên máy bay cũng rất khác biệt. Thay vì xem những bộ phim Hollywood trên màn hình giải trí hay đọc những tờ tạp chí thời trang như Gucci thì bạn sẽ đọc tờ Thời báo Bình Nhưỡng và xem màn trình diễn của Moranbong (Mẫu Đơn Phong) - nhóm nhạc toàn nữ đầu tiên của Triều Tiên với các thành viên được chọn bởi Kim Jong-Un và phong cách ăn mặc cũng hiện đại hơn với váy ngắn, giày cao gót và tóc ngắn thay vì những bộ Hanbok.
Air Koryo cũng có hạng ghế thương gia trên máy bay dù số lượng không nhiều và hãng này cũng đã xây dựng phòng chờ thương gia ở nhà ga mới ở Bình Nhưỡng, xây hoàn tất năm 2016. Phòng chờ này phục vụ đa dạng thức ăn và nước uống, nhân viên của Air Koryo luôn đón chào niềm nở và kiêm luôn phục vụ tại bàn. Để có thể sử dụng phòng chờ thương gia thì hành khách cần phải bay hạng thương gia trên Air Koryo hoặc Air China - hãng hàng không duy nhất có chuyến bay đến BÌnh Nhưỡng.
Phát nội dung tuyên truyền trên hệ thống giải trí trên máy bay
Air Koryo không có nhiều nội dung giải trí để phát trên hệ thống giải trí trên máy bay, phần lớn nội dung là những đoạn video quay lại các buổi biểu diễn âm nhạc cổ điển và tuyên truyền nhà nước về Triều Tiên. Trên máy bay thường có 10 màn hình, được Air Koryo gắn thêm trên những chiếc máy bay cũ của Liên Xô và tất cả hành khách sẽ phải xem chung một nội dung, không tùy chỉnh được. Vậy nên nếu mà anh em có cơ hội trải nghiệm Air Koryo mà không muốn nghe những nội dung này thì nên thủ theo một cái tai nghe chống ồn.
Air Koryo có món burger kẹp thịt “bí ẩn”
Dù là một đất nước đóng cửa và mang đậm văn hóa truyền thống cũng như bị ảnh hưởng bởi Liên Xô nhưng burger lại là món duy nhất được phục vụ cho khách phổ thông. Món bánh mì kẹp thịt này được gọi là Koryo Burger và nó có lẽ là bà con họ hàng với món "bánh mì lạnh" của Vietnam Airlines. Nó lạnh ngắt từ phần bánh như được lấy ra từ tủ lạnh và ăn ngay. Kẹp bên trong có thịt mà không rõ là loại thịt gì, thêm lát pho mát, vài lát bắp cải thái nhỏ hoặc rau xà lách, ăn kèm với một loại nước sốt bí ẩn màu đỏ hoặc nâu.
Dĩ nhiên với hạng thương gia thì Air Koryo phục vụ nhiều món ăn chất lượng hơn, có cả rượu hay bia.
Chuyến bay dài nhất của Air Koryo là 3 tiếng
Đây là chuyến bay JS158 cất cánh vào 0:30 sáng tại Thượng Hải và hạ cánh xuống Bình Nhưỡng vào 3:20 sáng theo giờ địa phương, kéo dài 2 giờ 50 phút. JS158 có 2 chuyến mỗi tuần, khởi hành từ Thượng Hải vào thứ 2 và thứ 6 để đưa khách du lịch đến với quốc gia bí ẩn nhất thế giới. Đường bay này từng tạm ngưng khai thác kể từ tháng 8 năm 2017 khi căng thẳng leo thang sau khi Triều Tiên thử nghiệm tên lửa tầm xa và chỉ mới mở lại gần đây.
*Natgeo có một chùm ảnh rất đẹp về Air Koryo, anh em xem tại đây nha: Pictures of North Korea's Soviet Planes (nationalgeographic.com)
Theo bk9sw/Tinh Tế
