Năm 2003, nhà đầu tư mạo hiểm Peter Thiel - đồng sáng lập Paypal đã thành lập nên Palantir. Palantir đã từng là một trong những "kỳ lân công nghệ" có giá trị nhất của Thung lũng Silicon. Khi mới thành lập, hoạt động của công ty chủ yếu là cung cấp dịch vụ phân tích dữ liệu lớn cho các cơ quan chính phủ và tập đoàn lớn. Vào năm 2015, công ty khởi nghiệp này đã đạt được vòng gọi vốn trị giá 880 triệu USD, được định giá 20 tỷ USD và trở thành công ty khởi nghiệp công nghệ lớn thứ tư trên thế giới, sau Uber, Airbnb và Xiaomi.
Tuy nhiên, con đường mà Palantir chọn không đi theo lối mòn như những "kỳ lân" khác. Palantir muốn gắn hoạt động lợi ích của công ty với các tổ chức chính phủ, bằng cách trở thành nhà thầu quốc phòng. Trong 20 năm hoạt động, hiếm khi thấy giới truyền thông nói về Palantir.
Đây không phải là trục trặc trong vận hành công ty, chỉ đơn giản là công ty này không cần marketing, công ty cũng không có đội ngũ bán hàng, nên muốn càng bí ẩn càng tốt. Mặc dù được thành lập tại Thung lũng Silicon nhưng văn hóa doanh nghiệp ở đây không giống với các công ty công nghệ nổi tiếng. Nhiều năm qua họ vẫn giữ khoảng cách, thậm chí không muốn liên kết với các doanh nghiệp ở thung lũng này. Mặt khác, các kỹ sư và công ty ở thung lũng này cũng không chấp nhận sự tồn tại của Palantir.
Palantir có khoảng 2.400 nhân viên vào năm 2020, hầu hết là kỹ sư viết phần mềm thu thập và phân tích dữ liệu. Văn hóa doanh nghiệp tại Palantir cũng rất độc đáo. Tinh thần đồng đội là một trong những tinh thần đặc trưng ở đây. Các nhân viên của công ty được gọi là "Người Palantirians".
CEO Alexander Karp đã nhiều lần nói rằng ông sẽ không bao giờ công khai công ty của mình. Karp cho rằng việc giữ kín danh tiếng của mình đã mang lại cho Palantir một lợi thế mà các công ty khác không có. “Ngay khi các công ty ra mắt công chúng, họ sẽ kém cạnh tranh hơn. Bạn cần rất nhiều người sáng tạo, lập dị mà có lẽ Phố Wall sẽ không hiểu”, trích dẫn lời của Karp vào năm 2014.
Trong một thông báo ngắn gọn về ý định niêm yết cổ phiếu trong năm 2020, CEO của Palantir cho biết trong 17 năm hoạt động, họ chưa bao giờ có lãi và có lẽ sẽ không bao giờ có lãi. “Chúng tôi hy vọng chi phí hoạt động của mình sẽ tăng và chúng tôi có thể không có lãi trong tương lai”, Karp nói.
Nhiều người ở Thung lũng Silicon hoài nghi nếu không có lãi "kỳ lân công nghệ" này làm thế nào có tồn tại được hơn 17 năm qua hay không. Và tại sao các nhà đầu tư ở Phố Wall vẫn háo hức chờ đợi đợt IPO trong năm 2020 của Palantir khi CEO của công ty nói rằng nó sẽ không bao giờ có lãi?
Bạn có thể không biết nhiều về công ty 17 tuổi này, nhưng nó nắm giữ hầu hết các thông tin quan trọng nhất của nước Mỹ. Theo cách gọi của Bloomberg đối với Palantir thì công ty này “một công cụ không thể thiếu của cộng đồng tình báo Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố”. Trang này còn cho rằng, sự kiện 11/9 có thể sẽ được ngăn chặn nếu công ty này ra đời sớm hơn. Ban đầu, kế hoạch của Peter Thiel là hỗ trợ Palantir theo hướng phát triển truy tìm các giao dịch gian lận trong ngành tài chính. Tuy nhiên, sau khi xảy ra sự kiện 11/9 hướng đi đã được “Bố già Phố Wall” thay đổi.
Nhà Trắng tìm kiếm sự giúp đỡ của Thung lũng Silicon trong việc theo dõi và chống lại mầm mống khủng bố trong tương lai. Peter Thiel và ban quản lý Palantir đã chớp lấy cơ hội. Họ bắt đầu phân tích dữ liệu cho FBI, Cục Tình báo Trung ương và Lầu Năm Góc. Cuộc chiến chống khủng bố hiện là hoạt động kinh doanh chính của Palantir.
Trong vòng cấp vốn đầu tiên, thông qua quỹ đầu tư mạo hiểm In-Q-Tel CIA đã gián tiếp đầu tư 2 triệu USD vào Palantir. Từ khi công ty này cải thiện lại công nghệ của mình thì đây là khách hàng duy nhất của Palantir trong những năm qua.
Năm 2010, khách hàng của Palantir chủ yếu là các cơ quan chính phủ, tuy có một số công ty tư nhân, con số này không đáng kể. Ví dụ của Bloomberg đã đưa ra về cách thức hoạt động của công ty khởi nghiệp bí ẩn này như sau: Một tên khủng bố đã để lại dấu vết khắp Florida, bao gồm các cuộc điện thoại tới Syria, vé máy bay một chiều, tiền rút ngân hàng, tiền thuê căn hộ, các cảnh quay camera an ninh từ các công viên giải trí của Walt Disney.
Những chi tiết này sẽ không có gì đặc biệt nếu đứng riêng lẻ, tuy nhiên nếu kết hợp với phần mềm của Palantir thì hàng nghìn cơ sở dữ liệu sẽ được liên kết lại với nhau. Nhờ đó, CIA sẽ có thể tiến hành kế hoạch tiếp theo của mình và ngăn chặn một cuộc khủng bố có thể xảy ra.
Hàng trăm triệu USD của khách hàng và các tổ chức tài chính sẽ được tiết kiệm nhờ vào công nghệ của Palantir. Theo thông tin cho biết, công nghệ của Palantir đã cung cấp thông tin giúp chính phủ Hoa Kỳ truy tìm thủ lĩnh khủng bố Osama bin Laden, ngăn chặn những kẻ đánh bom tự sát và vạch trần kế hoạch Ponzi của Bernie Madoff…
Vào năm 2016, quận đội Mỹ đã bị Palantir kiện, buộc quân đội Mỹ phải sử dụng phần mềm tình báo của Palantir sau khi tổ chức này cố tìm hướng đi riêng. Hợp đồng 800 triệu USD với Palantir là cái giá mà quân đội Mỹ phải trả khi thua kiện công ty này. Những năm gần đây, Palantir luôn bị đưa tin về việc công ty có khả năng truy cập vào thông tin cá nhân riêng tư của người dân Mỹ, điều này từ lâu đã dẫn đến sự chỉ trích từ những người ủng hộ quyền riêng tư.
Các tài liệu được công bố cũng cho thấy công ty đang tận dụng lợi thế gần gũi với chính quyền Trump để thúc đẩy việc sử dụng các sản phẩm thương mại nhằm “trở thành hệ điều hành mặc định cho dữ liệu của chính phủ Mỹ”. Trong đại dịch Covid-19, Palantir thậm chí còn được Nhà Trắng giao nhiệm vụ quản lý dữ liệu virus corona.
Bất chấp sự tin tưởng của chính phủ, đóng góp đáng kể vào sứ mệnh chống khủng bố và bảo vệ nước Mỹ, Palantir chưa bao giờ nhận được sự công nhận từ Thung lũng Silicon. Tuy nhiên, lý do được cho là Palantir bị Thung lũng Silicon ghét là:
- Đầu tiên là Peter Thiel, người đỡ đầu của công ty. Dù là một nhà đầu tư có tiếng trong cộng đồng công nghệ, nhưng năm 2016, Thiel đã bất chấp các quy định của Thung lũng Silicon, công khai ủng hộ Trump. Ông đã quyên góp 3 triệu USD cho quỹ tranh cử của Trump và trở thành một nhà tài chính thân cận bên cạnh tổng thống. Thiel đã trở thành cầu nối của Lầu năm góc với Thung lũng Silicon. Nhưng thái độ và lập trường của "bố già Phố Wall" vẫn bị tẩy chay.
- Không giống như Thiel, Alexander Karp - CEO của Palantir - xác định mình là một người theo chủ nghĩa xã hội. Trong cuộc bầu cử năm 2016, ông bầu cho Hillary Clinton và thậm chí từ chối gặp Tổng thống đắc cử Trump.
Dù quan điểm của 2 vị đứng đầu Palantir có trái ngược nhau như thế nào thì cả 2 đều không được Thung lũng Silicon ủng hộ. Trong bài viết cuối cùng của mình, CEO Karp đã thẳng thắn chỉ trích toàn bộ Thung lũng Công nghệ này.
Ông đã viết: “Các kỹ sư của Silicon có thể thành thạo viết phần mềm, nhưng họ không hiểu về cách tổ chức xã hội hoặc những gì công lý cần. Công ty chúng tôi được thành lập ở Thung lũng Silicon nhưng chúng tôi không chia sẻ nhiều các giá trị cam kết trong lĩnh vực công nghệ”.
Bài báo được đưa ra khi Palantir công bố kế hoạch chuyển trụ sở chính từ Palo Alto, ở trung tâm Thung lũng Silicon, đến Colorado. Các công ty tiêu dùng đang tìm cách khai thác quảng cáo nhưng công ty đã “nhiều lần từ chối các cơ hội bán, thu thập hoặc trích xuất dữ liệu”, Karp cho biết.
“Các dự án phần mềm hợp tác cùng cơ quan quốc phòng và tình báo của quốc gia nhằm bảo vệ an toàn cho mọi người đang thành đề tài gây tranh cãi. Trong khi các công ty lớn lên bằng tiền quảng cáo, khai thác hành vi, thói quen, suy nghĩ của người tiêu dùng thì lại không bị lên án. Các công ty công nghệ lớn nhất Silicon đang cố gắng che lấp sự thật đơn giản này”, Karp viết.
Theo những mô tả của CEO này dù ông không chỉ bất kỳ công ty cụ thể nào nhưng công ty được cho là Palantir đang nhắm đến là Facebook. Không dừng lại ở đó, Karp còn chế nhạo Google không đứng về phía chính phủ Mỹ và cáo buộc công ty có "sự phản bội rõ ràng". Trước đây, do sự phản đối của nhân viên, Google đã hủy bỏ kế hoạch cung cấp khả năng nhận dạng hình ảnh bằng máy bay không người lái cho Lầu Năm Góc.
Nhiều nhân viên của Google không muốn giúp quân đội Hoa Kỳ phát triển vũ khí sát thương bằng công nghệ nhận dạng hình ảnh của họ. Không dừng lại ở những phát ngôn hay quan điểm chính trị gây tranh cãi của nhà lãnh đạo, công việc hàng ngày của Palantir cũng khiến người Mỹ mất quay lưng.
Theo lời của Jeramie D. Scott - cố vấn cấp cao của Trung tâm Thông tin Quyền riêng tư Điện tử (EPIC): “Phần mềm khai thác dữ liệu của Palantir được sử dụng để phân tích một lượng lớn dữ liệu cá nhân do chính phủ liên bang nắm giữ để đưa ra các quyết định ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người”.
Ngoài ra, cuộc đàn áp của CIA đối với trang web WikiLeaks hay chương trình gián điệp Prism của cơ quan tình báo Hoa Kỳ đều có sự tham gia của Palantir. Dựa trên hệ thống phân tích dữ liệu nhận dạng khuôn mặt do Palantir cung cấp, chính phủ Mỹ đã nhanh chóng tìm kiếm và giúp những người nhập cư bất hợp pháp hồi hương. Đồng thời, dựa vào hệ thống trên những người biểu tình trên phố đã được cảnh sát xác định và bắt giữ.
Tất cả những điều này khiến người ta nghĩ rằng Palantir là một "tội đồ" của Thung lũng Silicon.
Sau khi bán lại Paypal cho Ebay, nhóm này đã tản ra và rất nhiều thành viên đã sáng lập rất nhiều công ty nổi tiếng nhất tại thung lũng Sillicon. Trong đó có Peter Thiel - đồng sáng lập Paypal đã thành lập nên Palantir. Paypal Mafia là tên của 1 bộ phận lãnh đạo chủ chốt của công ty thanh toán thương mại Paypal.
Doanh thu năm 2019 của Palantir đã tăng lên 25%, đạt 743 triệu USD, nhưng vẫn ghi nhận lỗ ở mức 580 triệu USD. Trong nửa đầu năm 2020, khoản lỗ này đã được thu hẹp đáng kể chỉ còn lỗ 165 triệu USD so với cùng kỳ năm 2019 (lỗ 280 triệu USD) trong khi doanh thu tăng 50%.
Đến tháng 9/2020, Palantir đã chính thức niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán New York (NYSE) với mã giao dịch là PLTR. Theo thống kế trong năm 2021, doanh thu của công ty đạt được là 1.542 tỷ USD, và được định giá là 41,3 tỷ USD.
