1/ Tại lễ hội không tiền mặt Tuổi Trẻ tổ chức tuần rồi ở TP.HCM, tại nhiều sự kiện có mặt người của Ngân hàng Nhà nước và ở nhiều nơi khác, người ta cứ mặc định và huênh hoang là Việt Nam là một xã hội không tiền mặt.

Người nhà nước nói tỉ lệ tiền mặt trong lưu thông trong khoảng 11-12%, dịp Tết "vọt" lên 13%. Dù vậy, đây cũng là quá mục tiêu 10% mà ngân hàng này nói cần đạt được trong năm 2023 và ráng ép xuống còn 8% cuối năm tới.

Và đây là con số lý tưởng mà người trời đang muốn, bởi ở những xã hội không tiền mặt như Trung Quốc hay Úc mới đạt 7%, đứng đầu thế giới là New Zealand thì 6%.

Việt Nam đang thuộc nhóm nước xài tiền mặt nhiều nhất ở châu Á - Thái Bình Dương. Báo cáo năm 2023 của hãng dịch vụ tài chính FIS của Mỹ nói rằng Việt Nam hiện là nước có tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt cao thứ tư với 38%, trong 40 thị trường FIS khảo sát ở châu Á, sau Thái Lan (46%), Philippines (44%) và Nhật Bản (41%).

Tại các điểm POS ở Việt Nam, tỷ lệ sử dụng tiền mặt là 38% (tương đương Indonesia), ví điện tử 31% và thẻ tín dụng 19%. Trong khi đó, tỷ lệ dùng tiền mặt thấp nhất trên thế giới là New Zealand với 6%, Úc và Trung Quốc cùng 7%, Hồng Kông 9% và Hàn Quốc 10%.

Trong giao nhận mua hàng trực tuyến như Grab hay Shopee, tỷ lệ dùng tiền mặt của Việt Nam đứng cao hàng đầu châu Á, với tỷ lệ 17%. Trong khi ở các nước như Úc, Trung Quốc, Singapore là 1% và New Zealand là dưới 1%.

Dữ liệu kiểu này và bưng bê thông tin kiểu Việt Nam thường khiến doanh nghiệp "chết lâm sàng" khi xây dựng kế hoạch kinh doanh, và họ chỉ dựa vào các hãng dữ liệu nước ngoài.

2/ Nhưng mà từ trải nghiệm cá nhân, tui phải công nhận Việt Nam đang là xã hội không tiền mặt, mà từ lâu rồi.

Hồi đó, chắc năm 2016 hay 2017, đi máy bay của Jetstar Pacific (nay là Pacific Airlines), khát nước quá mua chai nước suối 30K. Lúc mua, lục bóp hoài không đủ 30K, tiếp viên lấy chai nước lại. Mà đang trên trời không thể quẹt thẻ. Nhưng mà lát sau, một trong những tiếp viên bước ra đưa ly giấy có nước nhỏ xíu, miễn phí.

Tui nhớ hoài nha, mà sao lúc đó ngu, không chịu cua luôn tiếp viên.

Đôi lúc gửi xe máy, không có tiền trong bóp, thế là mặt dày đi xin khắp nơi 5K, 10K và 20K để trả cho người giữ xe, hay xịn hơn là "boa" dù rằng giữ xe miễn phí. Có khi moi bóp không có, bèn năn nỉ "Bác cho con "boa" thiếu đi. Lần sau con đến nữa...".

À, có khi không nói từ "boa" vì nó ngại ngại.

Boa thiếu thấy kỳ kỳ ha. Có 5K - 10K mà đòi quét mã Quờ Rờ để boa thì cũng dị hợm ha.

Nhưng mà lần sau thấy tui đi xin từ 5K, 10K hay nhiều hơn thì mấy bạn nhớ móc bóp cho nha. Sẵn tiện đưa tờ 500K cũng được!