Có một số người vẫn cho rằng ĐSCT là không cần thiết và lãng phí, Việt Nam chỉ cần đường bộ cao tốc và đường hàng không là đủ rồi.
Vấn đề này trên thế giới người ta đã tranh luận nhiều rồi. Để dễ hình dung khi so sánh giữa các phương tiện vận tải các bạn hãy nhìn vào bức tranh minh họa kèm theo, người ta giải thích tường minh về các công đoạn và thời gian khi đi tàu cao tốc (HSR), đi máy bay và ô tô.
Khi đi máy bay, chúng ta có 9 công đoạn phụ sau: Đi ô tô từ trung tâm thành phố đến sân bay - 30 phút; Làm thủ tục checkin và an ninh - 10 phút; Chờ lên máy bay - 30 phút; Lên máy bay - 30 phút; Lăn bánh ra đường băng - 5 phút; Lăn bánh vào nhà ga - 5 phút; Xuống máy bay 5 phút; Lấy hành lý (nếu có hành lý ký gửi) - 10 phút; Đi ô tô vào trung tâm thành phố - 30 phút (giả thiết điểm xuất phát và điểm đến đều ở trung tâm thành phố). Tổng thời gian cho các công đoạn phụ: 155 phút.
Khi đi tàu cao tốc HSR chúng ta có 6 công đoạn phụ sau: Đi đến nhà ga - 10 phút; Làm thủ tục checkin và an ninh - 5 phút; Chờ làm thủ tục lên tàu - 5 phút; Lên tàu - 2 phút; Xuống tàu - 3 phút; Đi ô tô đến điểm đích: 10 phút. Tổng thời gian cho các công đoạn phụ: 35 phút.
Vì tổng thời gian phụ chênh lệch giữa máy bay và tàu cao tốc lên đến 120 phút cho tất cả các chặng bay (dù dài hay ngắn), thế cho nên người ta đã đưa ra kết luận như sau: Riêng về thời gian thì chặng đường trên 1000km đi máy bay tối ưu hơn, chặng đường từ 150km đến 800km đi tàu cao tốc tối ưu hơn, với chặng đường 800km-1000km thì máy bay và tàu cao tốc tương đương nhau.
Chưa hết, thời gian chỉ là một tham số để lựa chọn phương tiện đi lại. Tàu cao tốc HSR có những ưu điểm sau vượt trội so với máy bay:
1) Không bị delay, hoãn, hủy chuyến vì thời tiết (mưa gió lớn, mây mù)
2) Hành khách được chủ động về lịch cá nhân và thời gian vì giờ xuất phát và giờ đến chính xác đến từng giây, không bị những sự cố ngoài ý muốn (một vài hành khách lên máy bay muộn hoặc do máy bay về chậm hoặc sự cố kỹ thuật chẳng hạn)
3) Không bì ù tai khi cất cánh và hạ cánh
4) Không bị sóc, rung lắc khi gặp nhiễu động không khí
5) Tàu chạy êm ái hơn nhiều lần đi máy bay và ô tô
6) Thuận tiện trong ăn uống: có toa nhà hàng được gọi món ăn theo sở thích, thậm chí có thể ngồi trên tàu đặt online món ăn ngon của địa phương mà tàu sẽ dừng đỗ ở ga tới.
7) Không buồn chán như đi máy bay vì được ngắm cảnh hai bên đường (thành phố, làng mạc, rừng núi)
Trong bức tranh ở dưới, người Mỹ đã đưa ra tính toán nếu làm xong ĐSCT Log Angeles – San Francisco (tốc độ 350km/h) thì tổng thời gian đi lại giữa 2 thành phố như sau: tàu cao tốc 3h10, máy bay 5h20, ô tô 7h20. Rất rõ ràng và dễ hiểu.
------------------------------
Có một lần, khi tiếp một doanh nhân của một quốc gia láng giềng, sau khi đi thăm FPT Hoà Lạc về, ông ấy tâm tình:
- Tôi thực sự choáng, Việt Nam các ông phát triển nhanh quá
- Lần cuối cùng ông đến Việt Nam là năm nào?
- Chắc cũng 6-7 năm trước
- Thế thì ông thấy thay đổi cũng đúng thôi
- Là người trực tiếp chứng kiến sự phát triển của Việt Nam trong mấy chục năm qua, ông có thể lý giải cho tôi “làm cách nào mà Việt Nam phát triển nhanh như vậy” được không?
Vâng, Việt Nam thay đổi quá nhanh là cảm nhận của hầu hết những người vừa mới quay lại Việt Nam sau 5-6 năm xa cách, kể cả người Việt lẫn người ngoại quốc.
Và giờ đây chúng ta đang chứng kiến sự phát triển cơ sở hạ tầng của Việt Nam ở qui mô lớn và nhanh chưa từng có, với tốc độ một năm bằng 5 năm, 10 năm của các giai đoạn trước. Cả nước giờ đây như một đại công trường khổng lồ.
Về đường bộ cao tốc, giữa tháng tư, Seasia Stats công bố Việt Nam có 2.021km, đứng thứ 3 ĐNA (sau Indonesia 3.020km và Malaysia 2061km) thì đến 30/4 đã tăng lên 2.249km, đến 2/9 sẽ là 2.527km và đến hết năm sẽ là 3.345km (tính cả các đường cao tốc do địa phương làm chủ đầu tư). Như vậy, nhiều khả năng là đến 31/12/2025, Việt Nam sẽ là quốc gia có số km đường cao tốc lớn nhất ĐNA.
Về cảng hàng không, chúng ta vừa khánh thành nhà ga T3 Tân Sơn Nhất (công suất 20 triệu hành khách) và sân bay Huế (công suất 5 triệu hành khách); dự kiến cuối năm sẽ cơ bản hoàn thành sân bay Long Thành giai đoạn 1, công suất 25 triệu hành khách (tổng công suất 100 triệu hành khách); đang mở rộng nhà ga T2 Nội Bài, nâng công suất từ 25 triệu lên 30 triệu hành khách; vừa khởi công xây dựng sân bay Gia Bình (công suất 3 triệu hành khách); chuẩn bị nâng cấp sân bay Phú Quốc từ 4 triệu lên 20 triệu hành khách và đang chuẩn bị cho dự án nâng cấp sân bay Đà Nẵng lên 25 triệu hành khách.
Về cảng biển ngoài cảng Cái Mép - Thị Vải, chúng ta đang nâng cấp cảng Lạch Huyện đưa công suất cụm cảng Hải Phòng lên 8,24 triệu TEU hướng tới công suất 100 triệu TEU; nâng cấp cảng Liên Chiểu lên 10 triệu TEU, cảng Bắc Vân Phong lên 17 triệu TEU, đặc biệt là dự án siêu cảng trung chuyển Cần Giờ.
Về đường sắt cao tốc, ngoài dự án ĐSCT Bắc Nam, tốc độ 350km/h, chiều dài 1541km đang rất tích cực chuẩn bị để có thể khởi công vào cuối năm 2026 thì cuối năm nay sẽ khởi công dự án ĐSCT Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (tốc độ 160km/h, chiều dài 403km).
Về hạ tầng đô thị của Hà Nội: Đường vành đai 3,5 và vành đại 4 đang thi công, dự kiến hoàn thành đường vành đai 3,5 trong năm 2025 và đường vành đai 4 trong năm 2027. Các cây cầu vượt sông Hồng: Cầu Tứ Liên đã khởi công, cầu Trần Hưng Đạo và cầu Ngọc Hồi sẽ khởi công vào tháng 9/2025. Tuyến metro Nam Thăng Long - Hồ Hoàn Kiếm - Trần Hưng Đạo và tuyến metro Văn Cao - Hòa Lạc cũng sẽ được khởi công vào quý 4/2025.
Về hạ tầng đô thị của TP Hồ Chí Minh: Đường vành đai 3 và vành đại 4 đang thi công, dự kiến hoàn thành đường vành đai 3 vào T6/2026 và đường vành đai 4 trong năm 2028. Các cây cầu vượt sông Sài Gòn: Cầu đi bộ từ Q1 sang bán đảo Thủ Thiêm đã khởi công, cầu Thủ Thiêm 3, Thủ Thiêm 4 và Cần Giờ dự kiến sẽ khởi công vào cuối năm 2025. Tuyến metro Bến Thành Tham Lương sẽ được khởi công vào tháng 12/2025.
Hạ tầng giao thông có ý nghĩa đặc biệt quan trọng
Với lịch bay dày đặc, mà giờ đây có thể từ Hà Nội đi TP HCM đi về trong ngày mà vẫn dự trọn vẹn một hội thảo quốc tế hay hội nghị bắt đầu từ 9h đến 17h; hoặc đơn giản hơn là hội bạn bè Hà Nội ngẫu hứng rủ nhau đi Hải Phòng chỉ để thưởng thức bánh đa cua, bánh cuốn chả rồi về; hoặc 16h30 xuất phát từ Hà Nội, tối xuống Hạ Long gặp gỡ 2-3 đối tác làm ăn, tối về nhà ngủ, sáng hôm sau vẫn đi làm bình thường.
Khi có ĐSCT Hà Nội - Vinh, TP HCM - Nha Trang, tôi nghĩ rằng các KS ở Cửa Lò, Nha Trang sẽ xây không kịp, bởi khi ấy cuối tuần người Hà Nội, TP HCM có thể có trọn vẹn 2 ngày nghỉ cuối tuần ven biển, bởi thời gian di chuyển chỉ mất có 1h30 phút, hết giờ làm việc thứ 6 lên tàu, 18h00 chủ nhật quay trở về nhà. Tôi thật, Ai mà lo ĐSCT không có khách là lo hão huyền.
