NÓNG: Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hoãn áp thuế lên hàng hóa EU đến ngày 9/7

Trong một diễn biến bất ngờ nhưng quan trọng đối với quan hệ thương mại xuyên Đại Tây Dương, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 25/5 đã thông báo quyết định hoãn kế hoạch áp thuế lên tới 50% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU). Động thái này đánh dấu bước đi nhằm “tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán thương mại được khởi động lại một cách nghiêm túc và quyết liệt” giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Thông báo chính thức trên Truth Social

Theo tuyên bố được ông Trump đăng tải trên mạng xã hội Truth Social – nền tảng mà ông sử dụng như kênh truyền thông chính thức, ông đã có một cuộc điện đàm trực tiếp với bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu. Trong cuộc điện đàm này, bà Ursula đã đề nghị Mỹ lùi thời hạn áp dụng mức thuế mới từ ngày 01/06 sang ngày 09/07, để tạo không gian cho các cuộc thương lượng được diễn ra một cách thuận lợi và có hiệu quả hơn.

“Chúng tôi đã có một cuộc trao đổi rất tốt đẹp,” ông Trump viết. “Bà Ursula đề xuất hoãn thuế và tôi đồng ý. Chúng tôi sẽ khởi động lại các cuộc đàm phán thương mại với Liên minh châu Âu. Tôi kỳ vọng đây sẽ là một quá trình hiệu quả và nhanh chóng.”

Quan điểm từ phía châu Âu

Trong một tuyên bố riêng rẽ cùng ngày, bà Ursula von der Leyen cũng xác nhận nội dung cuộc trao đổi và nhấn mạnh về tầm quan trọng chiến lược của mối quan hệ thương mại giữa EU và Mỹ. Bà cho biết:

“Chúng tôi có một cuộc điện đàm rất tích cực với Tổng thống Trump. EU và Mỹ là hai đối tác thương mại có mối liên kết mật thiết và mạnh mẽ nhất trên thế giới. Châu Âu sẵn sàng hành động nhanh chóng, dứt khoát để đạt được một thỏa thuận thương mại mới có lợi cho cả hai bên.”

Bà cũng thẳng thắn thừa nhận rằng Liên minh châu Âu cần thêm thời gian để chuẩn bị cho các cuộc thương lượng phức tạp này, và vì thế bà đã yêu cầu gia hạn tới ngày 09/07 để hai bên có thể làm việc hiệu quả hơn.

Nguồn gốc căng thẳng: Đề xuất thuế lên tới 50% từ ngày 1/6

Chỉ hai ngày trước đó, vào ngày 23/5, ông Trump đã gây chấn động thị trường khi đề xuất mức thuế lên tới 50% đối với hàng hóa nhập khẩu từ EU, với lý do cho rằng khu vực này “khó hợp tác và có những hành vi thương mại không công bằng đối với Mỹ”.

Trong tuyên bố của mình, ông Trump mạnh mẽ chỉ trích:

“Liên minh châu Âu vốn được thành lập với mục đích chính là để lợi dụng Hoa Kỳ trong các hoạt động thương mại. Chúng tôi đã cố gắng thảo luận, nhưng hoàn toàn không có tiến triển. Tôi sẽ không đứng yên để điều này tiếp diễn.”

Ông cho rằng trong nhiều năm qua, EU không đáp ứng các kỳ vọng về mở cửa thị trường, đồng thời duy trì các rào cản thương mại phi thuế quan gây bất lợi cho doanh nghiệp Mỹ.

Thâm hụt thương mại – nguồn gốc của tranh chấp

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và EU không phải là điều mới mẻ, nhưng một lần nữa được ông Trump nhấn mạnh dựa trên sự mất cân bằng cán cân thương mại giữa hai bên. Theo số liệu năm 2024:

  • Mỹ xuất khẩu khoảng 370 tỷ USD hàng hóa sang EU

  • Mỹ nhập khẩu khoảng 606 tỷ USD hàng hóa từ EU

  • Thâm hụt thương mại đạt khoảng 236 tỷ USD, theo ước tính từ Văn phòng Thống kê Mỹ.

Tuy nhiên, ông Trump cho rằng con số thực tế có thể lên tới hơn 250 tỷ USD mỗi năm, và gọi đây là một tình trạng “không thể chấp nhận được”.

“Người dân Mỹ đã phải chịu đựng quá lâu vì những thỏa thuận thương mại yếu kém, trong khi các quốc gia như Đức và Pháp được hưởng lợi rất lớn. Chúng tôi phải có một thỏa thuận công bằng hơn, hoặc chúng tôi sẽ hành động cứng rắn,” ông Trump nhấn mạnh trong bài phát biểu gần đây.

Bối cảnh chính trị và thương mại rộng hơn

Động thái hoãn thuế và khởi động lại đàm phán diễn ra trong bối cảnh chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024 đang tăng tốc, với ông Trump là ứng viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa. Việc gia tăng sức ép thương mại với EU được xem là một phần trong chiến lược vận động tranh cử của ông, với thông điệp chủ đạo là “Ưu tiên nước Mỹ” (America First).

Trong khi đó, EU cũng đang đối mặt với nhiều thách thức nội khối, bao gồm tăng trưởng chậm lại, áp lực lạm phát và căng thẳng địa chính trị. Một cuộc chiến thương mại với Mỹ – đối tác thương mại lớn thứ hai của EU – có thể gây ra tổn thất đáng kể cho nhiều nền kinh tế châu Âu, đặc biệt là các quốc gia xuất khẩu lớn như Đức, Pháp và Ý.

Các kịch bản sắp tới

Với việc tạm hoãn áp thuế đến ngày 09/07, giới quan sát kỳ vọng rằng các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và EU sẽ được khởi động trong vài tuần tới. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nghi vấn về khả năng hai bên có thể đạt được một thỏa thuận thực sự, đặc biệt là khi quan điểm giữa Washington và Brussels vẫn còn cách biệt về nhiều mặt – từ thuế suất, trợ cấp ngành công nghiệp, đến các quy định về môi trường và tiêu chuẩn kỹ thuật.

Một số chuyên gia thương mại quốc tế cảnh báo rằng nếu không đạt được kết quả rõ ràng trước thời hạn 09/07, rất có thể ông Trump sẽ thực hiện đúng lời đe dọa áp thuế, châm ngòi cho một cuộc chiến thương mại xuyên Đại Tây Dương, với hệ lụy nghiêm trọng cho cả hai nền kinh tế và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Việc ông Donald Trump đồng ý lùi thời điểm áp thuế 50% lên hàng hóa EU đến ngày 9/7 là một bước lùi chiến lược có tính toán, nhằm tạo cơ hội cho đàm phán và tránh khủng hoảng thương mại trong ngắn hạn. Tuy nhiên, bối cảnh căng thẳng vẫn còn hiện diện rõ ràng, và các bên sẽ cần thể hiện sự thiện chí và nhượng bộ thực chất nếu muốn đạt được một thỏa thuận mang tính đột phá.

Thế giới giờ đây dõi theo từng bước đi của Washington và Brussels trong cuộc mặc cả thương mại quan trọng bậc nhất năm 2025.