Mỹ “giáng búa tạ” lên pin mặt trời Việt Nam: Thuế sốc tới 542%, ngành năng lượng tái tạo khu vực Đông Nam Á lao đao
Một cú đánh không khoan nhượng từ Washington: Chính phủ Hoa Kỳ vừa bất ngờ áp mức thuế chống trợ cấp "trên trời" – lên tới 542,64% đối với pin mặt trời từ Việt Nam, cùng lúc trừng phạt Campuchia, Thái Lan và Malaysia với các mức thuế cao kỷ lục, khiến toàn bộ ngành năng lượng tái tạo Đông Nam Á rơi vào cơn khủng hoảng chưa từng thấy.
Theo tuyên bố mới nhất từ Bộ Thương mại Mỹ, các sản phẩm pin mặt trời từ Campuchia sẽ chịu mức thuế lên tới 3.403,96%, Thái Lan 799,55%, Malaysia 168,80%, và Việt Nam 542,64% – những con số khiến thị trường "nghẹt thở", vượt xa mọi kịch bản dự báo trước đó.
Đây là kết quả của cuộc điều tra kéo dài suốt một năm, nhằm vào cáo buộc các công ty Trung Quốc “né thuế” bằng cách sản xuất tại Đông Nam Á, sau đó “lách luật” đưa hàng vào Mỹ. Cuộc chiến thương mại đã bùng nổ, lần này không nhắm thẳng vào Trung Quốc, mà đánh mạnh vào các mắt xích đang cung cấp đến 77% pin mặt trời cho Mỹ trong năm 2024 – trong đó Việt Nam là một mắt xích quan trọng.
Một cú sốc nặng nề với Việt Nam: Mỹ từng là thị trường xuất khẩu thiết bị năng lượng mặt trời lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch lên tới 12,9 tỷ USD cùng các quốc gia trong khu vực. Giờ đây, mức thuế 542% chẳng khác nào “án tử” cho chuỗi cung ứng, đẩy các nhà sản xuất vào thế bị cô lập trên chính thị trường lớn nhất của mình.
Nếu không kịp phản ứng, ngành năng lượng xanh của Việt Nam đối mặt nguy cơ mất trắng thị trường Mỹ, kéo theo hệ lụy dây chuyền về việc làm, sản lượng và đầu tư. Chưa kể, việc dịch chuyển nhà máy, tìm thị trường thay thế hay xây dựng lại chuỗi cung ứng mới là điều không thể thực hiện trong ngày một ngày hai.
Trong khi luật sư đại diện các doanh nghiệp Mỹ, ông Tim Brightbill, tuyên bố rằng đây là “một chiến thắng vang dội” giúp xóa bỏ hành vi thương mại không công bằng, thì giới chuyên gia và doanh nghiệp lại cảnh báo nguy cơ phản tác dụng. Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời Mỹ (SEIA) cho rằng mức thuế cao bất thường này sẽ khiến giá pin mặt trời tăng vọt, ảnh hưởng tiêu cực đến chính ngành sản xuất nội địa đang được Chính phủ Mỹ đầu tư hàng tỷ USD từ năm 2022 đến nay.
Trong cơn "bão thuế", các doanh nghiệp Việt Nam buộc phải hành động nhanh: mở rộng các thị trường chiến lược như châu Âu, Nhật Bản, Australia; tăng tốc cải thiện tiêu chuẩn quốc tế và tìm mọi cách phục hồi năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Hiện mọi con mắt đang đổ dồn về cuộc bỏ phiếu quyết định của Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC) dự kiến diễn ra vào tháng 6 tới – liệu Mỹ sẽ “ra đòn tiếp” hay rút lại mức thuế chưa từng có này?
