Nếu không có vụ tăng vốn điều lệ cực "khủng” trong năm 2019, sẽ ít ai để ý đến một công ty “tí hon” trên sàn chứng khoán là CTCP Đầu tư xây dựng Cầu đường Sài Gòn (SBRC) với mã cổ phiếu HHV, giao dịch trên sàn UPCOM. Từ vốn điều lệ 79 tỷ đồng, HHV được bơm thêm, tăng vốn lên 2.270 tỷ. Tổng tài sản tăng từ 360 tỷ lên thành hơn 30.000 tỷ, nợ dài hạn từ 4,8 tỷ tăng lên thành 20.167 tỷ.
Tiền thân của HHV là công ty TNHH MVT Quản lý và khai thác hầm đường bộ Hải Vân thuộc Cienco 5, được cổ phần hóa vào năm 2013 và lên giao dịch trên sàn chứng khoán vào năm 2015. Đến năm 2016, Cienco 5 chuyển nhượng cổ phần, bán lại cho CTCP Đầu tư xây dựng Cầu đường Sài Gòn (SBRC).
Trước đó, năm 2015 - 2016, SBRC đã được một “đại gia” tham gia góp vốn là Tập đoàn Hải Thạch. Năm 2018, SBRC đổi tên thành Tập đoàn Đèo Cả.
Được biết, hình thức tăng vốn của HHV năm 2019 là phát hành cổ phiếu riêng lẻ hoán đổi nợ nhằm hoán đổi nghĩa vụ thanh toán các khoản đầu tư của 5 dự án hạ tầng giao thông thành vốn góp của công ty. Các công ty này đều liên quan đến các dự án công trình giao thông của Tập đoàn Hải Thạch, ông Hồ Minh Hoàng và Đèo Cả.
Mới đây, tháng 8/2020, HHV tiếp tục phát hành cổ phần cho CTCP Đầu tư Hải Thạch BOT để hoán đổi nợ, nâng tỷ lệ sở hữu của Đầu tư Hải Thạch BOT từ 40,27% lên 49,29%. Đầu tư Hải Thạch BOT là một thành viên của Tập đoàn Hải Thạch, người đại diện pháp luật là ông Võ Thụy Linh, Phó Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả, cũng là Tổng giám đốc của HHV.
Các dự án đã và đang triển khai của Đèo Cả
Tại ĐHCĐ năm 2020, HHV đổi tên thành CTCP Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả.
Quá trình phức tạp như vậy có thể giải thích ngắn gọn là “tí hon” HHV ngày trước giờ trở thành đơn vị nắm 5 dự án BOT của đại gia Hồ Minh Hoàng – người được gọi là Vua đào hầm nhờ công trình đường hầm xuyên Đèo Cả và hầm Cù Mông.
Ông Hồ Minh Hoàng sinh năm 1971, quê ở Bình Định nhưng lớn lên ở Phú Yên. Ông Hoàng là em trai nguyên Bộ trưởng, Bộ Giao thông Vận tải Hồ Nghĩa Dũng.
Trước đây, Phú Yên như một vùng đất cô lập, hẻo lánh vì kẹt giữa 2 con đèo hiểm trở. Trong đó, Đèo Cả là một trong những đèo lớn và hiểm trở bậc nhất tại Việt Nam với chiều dài 12km, cắt ngang dãy núi Đại Lãnh ở chỗ giáp ranh hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa.
Đoạn đường không quá dài, nhưng có hàng trăm khúc cua gấp, độ dốc lớn và nguy hiểm đã khiến Đèo Cả trở thành nỗi khiếp sợ của các tài xế Bắc – Nam.
Theo những bài báo viết về ông Hồ Minh Hoàng, mong muốn của ông Hoàng là đưa Phú Yên thoát khỏi địa thế nói trên để phát triển kinh tế.
Khi công ty Hải Thạch – công ty do ông Hoàng lãnh đạo thực hiện việc xây lắp hệ thống chiếu sáng cho cầu Phú Mỹ, Hồ Minh Hoàng học được một điều: làm dự án hạ tầng là câu chuyện huy động vốn, kêu gọi nguồn lực.
Do đó, ông Hoàng bắt đầu ý tưởng làm đường bộ xuyên núi qua Đèo Cả. Nếu Đèo Cả có hầm đường bộ xuyên núi sẽ thành huyết mạch giao thông thông suốt giữa miền Trung và Tây Nguyên, trong đó Phú Yên sẽ là địa phương hưởng lợi nhiều nhất.
Ý tưởng làm đường bộ Đèo Cả khi đó đã gây rất nhiều nghi ngờ, nhất là trong bối cảnh kinh nghiệm của các doanh nghiệp trong nước còn non trẻ, tình hình tài chính yếu kém. Ban đầu, công ty cổ phần Đèo Cả có các nhà đầu tư bao gồm Tổng công ty xây dựng Hà Nội, Mai Linh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, Á Châu (Nha Trang) và Hải Thạch. Ông Hồ Minh Hoàng lúc đó được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc.
Dù gặp nhiều nghi ngờ, Bộ GTVT cũng đã phê duyệt dự án. Ông Hồ Nghĩa Dũng - anh trai ông Hồ Minh Hoàng - khi đó đang tại nhiệm, đã phê chuẩn dự án và chỉ định CTCP Đầu tư Đèo Cả làm nhà đầu tư của dự án xây hầm đường bộ Đèo Cả. Sau này, khi nghỉ hưu 8 tháng, ông Dũng cũng tham gia Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần đầu tư Đèo Cả.
Nhưng khi được Bộ GTVT đồng ý thì các nhà đầu tư như Mai Linh, Á Châu lần lượt ra đi. Ban đầu, có 2 ngân hàng Pháp đồng ý tài trợ vốn, tuy nhiên chi phí đội lên nhiều nên phương án này không thành công. Cuối cùng, Vietinbank đã đứng ra tài trợ dự án.
Năm 2012, Đèo Cả được phê duyệt với tổng vốn đầu tư 15.603 tỷ đồng, thiết kế theo phương án hai hầm ống song song, mỗi ống lưu thông một chiều, nâng tốc độ xe qua hầm đạt 80km/h, vượt trội hơn cả Hầm Hải Vân – hầm xuyên núi duy nhất tại Việt Nam lúc đó, được thực hiện bằng vốn ODA Nhật Bản.
Năm 2017, hầm Đèo Cả thông tuyến, sớm hơn 4 tháng so với kế hoạch, tiết kiệm hơn 4.000 tỷ so với dự toán ban đầu, rút ngắn thời gian chạy xe qua Đèo Cả từ 40 phút còn 10 phút.
Khoản tiết kiệm hầm Đèo Cả được công ty tiếp tục thực hiện hầm Cù Mông, con đèo trên Quốc lộ 1 kết nối Bình Định – Phú Yên. Sau 3 năm triển khai, tháng 1/2019 hầm Cù Mông thông xe, vượt tiến độ 3 tháng và không đội vốn.
Từ đó, ông Hồ Minh Hoàng được gọi với cái tên là "vua đào hầm" ở Việt Nam.
Tính ở thời điểm hiện tại, Đèo Cả đã và đang tham gia vào 7 dự án trọng điểm của cả nước với tổng mức đầu tư hơn 80.000 tỷ đồng. Các dự án BOT có tổng mức đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn dài trên 25 năm, do đó bài toán tài chính là yếu tố sống còn với các doanh nghiệp như Đèo Cả.
Việc lên sàn chứng khoán là cách có thể giúp “vua đào hầm” giải bài toán tài chính này.
Theo báo cáo tài chính, doanh thu năm 2019 của HHV đạt 477 tỷ đồng, lãi sau thuế 155 tỷ đồng. 6 tháng đầu năm 2020, doanh thu của công ty đạt 549 tỷ đồng, lãi sau thuế 26,3 tỷ đồng, chi phí lãi vay là 240 tỷ.
