Theo Quyết định số 1416/QĐ-EVN ngày 08/11/2023 về việc điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, từ ngày9/11/2023, giá bán lẻ điện bình quân là 2.006,79 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng). Mức điều chỉnh này tương đương mức tăng 4,5% so với giá điện bán lẻ bình quân hiện hành.

Ông Nguyễn Đình Phước, Kế toán trưởng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, nguyên nhân tăng giá là do một số thông số đầu vào ảnh hưởng đến chi phí của EVN. Theo đó, sản lượng thuỷ điện giảm gần 17 tỷ kWh do hạn hán và El Nino kéo dài. Giá nhiên liệu cũng duy trì ở mức rất cao.

Cụ thể, giá than năm 2023 tăng 29 - 46% so với mức áp dụng năm 2021. Giá dầu cũng tăng khoảng 18% so với năm 2021. Đặc biệt tỷ giá ngoại tệ tăng mạnh gần 4% đến thời điểm hiện nay và ảnh hưởng đến chi phí đầu vào của EVN.

“Tập đoàn đã báo cáo các bộ, ban ngành, đánh giá tác động của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và xin ý kiến Chính phủ cho điều chỉnh giá điện. Việc giá điện tăng thêm 4,5% sẽ giúp EVN tăng doanh thu khoảng 3.200 tỷ đồng từ nay đến cuối năm", ông Phước nói.

Theo thông tin do Công ty chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) thống kê, EVN ước tính sản lượng điện thương phẩm cả nước năm 2023 tăng 5,4% so vớicùng kỳ, đạt 283 tỷ kWh. Với khoảng lỗ lớn hơn 28.000 tỷ đồng trong năm 2022, ghi nhận mức lỗ bình quân 180 đồng/kWh trên mức giá bán lẻ điện bình quân.

Trước đó, mức giá bán lẻ điện bình quân là 1.864,44 đồng/kWh, với quyết định tăng giá bán lẻ điện lên 3% vào tháng 5/2023 tương ứng với mức giá 1.920,3732 đồng/kWh (tăng 55,9332 đồng/kWh so với mức cũ) (chưa bao gồm VAT). Đến nay, EVN tiếp tục tăng giá bán lẻ điện bình quân lên 2.006,79 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT) tăng 4,5% so với mức 1.920,3732 tương ứng tăng thêm 86,41 đồng/kWh từ ngày 9/11/2023. Tổng cộng hai lần tăng giá điện trong năm nay, EVN đã thực hiện tăng thêm 142,35 đồng/kWh.

Trong 10 năm, tính từ 2009 - 2019, giá bán lẻ điện bình quân đã có 10 lần điều chỉnh tăng, mức tăng trung bình giai đoạn này đạt 10%/năm. 

Điện đang chiếm khoảng 3,5% tổng cấu thành rổ tính CPI nên điện nếu tăng 3% thì làm trực tiếp CPI tăng 0,105%, còn tăng 4,5% thì CPI tăng 0,158%. Theo TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ KH&ĐT) đã từng chia sẻ nếu giá điện tăng 8% khiến tăng trưởng GDP giảm 0,36%, làm cho CPI tăng 0,4 - 0,5% (cả trực tiếp và gián tiếp).

Như vậy, nếu điện tăng 4,5% thì GDP có thể giảm khoảng 0,2% và CPI tăng 0,25%. Nếu xét mức tăng từ đầu năm, tương ứng giá điện đã tăng 7,6% thì GDP có thể giảm khoảng 0,34% và CPI tăng 0,43%. 

Đối với Ngành điện, trên thực tế các công ty ngành điện đã thỏa thuận dài hạn khi ký hợp đồng mua bán điện với EVN, nên việc tăng giá bán điện bình quân trong ngắn hạn chưa thể tác động đến doanh thu doanh nghiệp sản xuất. Cụ thể như Nhiệt điện Phả Lại, Quảng Ninh, … những dự án lớn ký hợp đồng thỏa thuận trong 25 năm, giá mua bán điện được đàm phán qua từng giai đoạn. Với những doanh nghiệp phân phối điện, việc tăng giá điện có thể tác động tích cực, vì hợp đồng đã ký dài hạn với giá rẻ, nay bán giá cao, giúp lợi nhuận doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ tăng.

"Ngoài ra, việc tăng giá bán lẻ điện xét trên nhiều phương diện, chúng tôi nhận thấy một số ngành sản xuất sử dụng nhiều điện có thể ảnh hưởng tiêu cực: Xi măng, hóa chất, luyện kim (thép), giấy",  Mirae Asset phân tích.

Theo ước tính của công ty chứng khoán này, chi phí điện chiếm khoảng 9 - 10% giá vốn hàng bán đối với doanh nghiệp sản xuất thép, mức này cũng tương đương với doanh nghiệp thuộc ngành hóa chất. Riêng lĩnh vực xi măng chiếm khoảng 14-15% trên giá vốn hàng bán (GVHB), trừ những doanh nghiệp lớn có lò quay xi măng thì chi phí điện chiếm khoảng 9 - 10% giá vốn hàng bán.

Với doanh nghiệp sản xuất giấy, ước tính chi phí điện chiếm tỷ trọng thấp hơn một vài ngành khác, chiếm trung bình 4 - 5% trên chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.  

"Với giả định, nếu chi phí điện tăng thêm, doanh nghiệp không thể chuyển tiếp sang người tiêu dùng. Chúng tôi ước tính, chi phí điện tăng 4,5% làm cho GVHB tăng thêm, thì tổng lợi nhuận trước thuế (LNTT) của từng ngành có thể giảm tối đa tương ứng là: LNTT ngành Thép giảm 23%, LNTT ngành Giấy giảm 2%, LNTT ngành Xi Măng giảm 21%, LNTT ngành Hóa Chất giảm 1%.

Như vậy, có thể dễ dàng nhận thấy sự sụt giảm đáng kể của lợi nhuận khi chi phí điện tăng thêm làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có thể chuyển chi phí điện tăng, bằng cách tăng giá bán cho người tiêu dùng thì có thể làm giảm ảnh hưởng việc gia tăng chi phí đầu vào", Mirae Asset nhận định.