Ngày đầu đi làm, Minh - một bạn Gen Z vừa ra trường, nghe anh chị đồng nghiệp động viên: “Cứ làm hết sức, chơi hết mình đi em, tuổi trẻ mà!” Nghe xong, Minh thấy cũng hợp lý, nhưng chỉ vài tháng sau đã nhận ra: làm thì kiệt sức, còn chơi thì không còn sức đâu mà chơi nữa.
Đó cũng là trải nghiệm của nhiều bạn trẻ bây giờ. Khẩu hiệu “work hard, play hard” từng rất hot với thế hệ trước, nhưng với Gen Z thì hình như hết hợp cảnh.
“Làm hết sức, chơi hết mình” - tinh thần của thế hệ trước
Ngày xưa, Millennial hay Gen X đi làm, môi trường khác nhiều:
Làm việc cật lực thì dễ được tăng lương, thăng chức.
Hết tuần, họ đi karaoke, du lịch, party tới sáng để xả stress.
Lúc đó, chơi hết mình đúng nghĩa là bù lại những ngày cày cuốc.
Nhưng với Gen Z, mọi thứ không giống thế nữa. Internet 24/7, công việc dính chặt điện thoại, email, Slack, khiến lúc nào cũng có cảm giác “chưa xong việc”. Trong khi đó, mạng xã hội lại tạo thêm áp lực: phải thành công sớm, phải có gì đó để khoe.
Burnout - cái bẫy vô hình
Khảo sát gần đây cho thấy hơn 40% Gen Z thường xuyên cảm thấy kiệt sức vì công việc.
Ranh giới giữa “làm” và “nghỉ” mờ hẳn đi.
Vừa áp lực tài chính, vừa áp lực hình ảnh, lúc nào cũng phải “chạy”.
Cuối cùng, họ rơi vào burnout: chẳng còn thấy hứng thú, dễ cáu gắt, thậm chí muốn bỏ việc.
Thế nên, câu “làm hết sức, chơi hết mình” nghe thì hay, nhưng với Gen Z, nó chẳng khác nào công thức kiệt quệ.
Gen Z chọn cách khác
Nhiều bạn trẻ giờ chuyển sang lối sống khác:
Làm đủ và sâu: không kéo dài 12 tiếng, mà tập trung 6-8 tiếng chất lượng.
Chơi để hồi phục: thay vì quẩy đến sáng, chọn đi du lịch chậm, tập gym, thiền, đọc sách, nấu ăn…
Đặt sức khỏe tinh thần lên trước: trị liệu tâm lý, nghỉ phép cho mental health không còn là điều xa lạ.
Tóm gọn lại: Gen Z không còn “work hard, play hard” mà đang sống theo “work smart, rest better” - làm thông minh, nghỉ ngơi chất lượng.
Các công ty cũng phải thay đổi
Nếu doanh nghiệp vẫn giữ suy nghĩ “làm tới kiệt sức rồi nghỉ xả hơi là được”, chắc chắn sẽ khó giữ chân Gen Z.
Cần chính sách giờ làm linh hoạt, để nhân viên giữ nhịp sống riêng.
Văn hóa coi nghỉ ngơi cũng là một phần hiệu suất.
Đầu tư vào chương trình wellbeing: yoga, tư vấn tâm lý, bảo hiểm sức khỏe tinh thần…
Nói cách khác, muốn nhân viên trẻ gắn bó lâu, công ty phải cho họ môi trường để vừa làm tốt, vừa sống khỏe.
Lời khuyên cho Gen Z
Nếu bạn đang lạc giữa vòng xoáy “cày” và “xõa”, thử mấy điều này:
Vẽ ranh giới: hết giờ làm thì tắt thông báo, đừng kéo việc về nhà.
Chăm chút cho hồi phục: ngủ đủ, ăn lành, vận động đều.
Chọn đúng công việc: đừng chỉ vì “nghe ngầu” trên mạng mà nhảy vào, hãy chọn thứ hợp với giá trị sống của bạn.
Nghỉ ngơi không phải lười, mà là để bạn có năng lượng đi đường dài.
“Làm hết sức, chơi hết mình” từng hợp thời, nhưng với Gen Z, nó dễ dẫn đến burnout hơn là thành công. Thế hệ này đang định nghĩa lại ý nghĩa của công việc: không chỉ là lương, chức danh, mà còn là sức khỏe tinh thần, sự cân bằng và cuộc sống có ý nghĩa.
Sự nghiệp là marathon, không phải chạy nước rút. Chẳng ai muốn cháy sáng rực rỡ trong vài năm rồi tắt ngóm. Thế nên, thay vì “cày - xõa” cực đoan, có lẽ khẩu hiệu hợp hơn với Gen Z là: “Làm thông minh, nghỉ chất lượng, sống bền vững.”
