Tôi cá rằng bạn đã nhiều lần thấy những lời quảng cáo hoặc một người có ảnh hưởng nào đó đang chào bán ý tưởng làm giàu bằng cách chơi Ngoại Hối [Forex hoặc FX], thị trường tài chính lớn nhất thế giới. Trên YouTube và Facebook thì tràn ngập những tiêu đề câu view như “Tôi đã kiếm $500 mỗi ngày bằng cách đánh EUR/USD” hay “Đầu tư FX như một sòng bài,” với mục đích là lôi kéo người khác suy nghĩ rằng đây là một cách kiếm tiền siêu dễ siêu nhanh.

Sự lấp liếm bắt đầu khi họ đánh đồng việc chơi FX là tham gia vào thị trường phi tập trung và minh bạch được sử dụng mỗi ngày bởi hàng tỷ người để giao dịch thương mại.

Có người chơi lời không? Hoàn toàn có, thậm chí có nhiều người coi đó là công việc toàn thời gian vì có thể kiếm được tiền. Nhưng điều đó cũng không thể che giấu sự thật rằng hầu hết người tham gia đều bị cháy tài khoản. Những người kiếm được lời ở đây chỉ là kết quả của cái gọi là “Thành Kiến Sống Sót” [Survivorship Bias]. Vì trong cả ngàn người chơi thì thế nào cũng có một vài kẻ ăn may tồn tại cuối cùng.

photo1626140638470-16261406387-2615-6782-1626146671-1626235717.jpg
 


Là một người trước đây cũng đã từ tham gia thị trường này, tôi hoàn toàn hiểu vì sao người trẻ lại bị lôi cuốn bởi nó. Những thứ làm FX trở nên hấp dẫn cũng chính là vấn đề.

1. Quá dễ tiếp cận | Không như những thị trường khác như hợp đồng tương lai, trái phiếu hay cổ phiếu, bất cứ ai cũng có thể mở tài khoản FX nhanh chóng. Vài công ty còn chấp nhận chuyển tiền bằng thẻ debit hoặc credit. Chỉ sau tầm 15 phút, bạn có thể bắt đầu chơi với tham vọng trở thành George Soros kế tiếp.

2. Đòn bẩy | Trong chứng khoán, tỷ lệ đòn bẩy cao nhất các công ty có thể cung cấp là tầm 2x hoặc 3x. Nhưng trong FX thì con số có thể lên đến 50 hoặc 100 với vài nhà cái sẵn lòng cho vay lên đến 400x số vốn. Điều này nghe rất hấp dẫn nhưng chỉ cần suy nghĩ sẽ lấy đó là thảm họa. Với $1,000 bạn có thể kiểm soát số tiền $100,000 hoặc $400,000 để tham gia trong thị trường này. Đối với một người mới chơi, họ sẽ cảm thấy mình là một siêu anh hùng hoặc đang trở thành “Chú tể vũ trụ.” Nhưng điều mà các công ty không nói là chỉ cần phi vụ của bạn đi sai hướng 1% thì sẽ mất sạch số tiền ngay lập tức.

3. Giờ giao dịch kéo dài | Vì là thị trường toàn cầu nên trên lý thuyết, FX không bao giờ đóng cửa, đó cũng là một lý do khiến nhiều người thích thú. Bạn hãy tìm một thị trường nào đó mà cho phép giao dịch bất cứ lúc nào từ Thứ 2 đến Thứ 6 xem. Quá dễ và đơn giản. Chỉ cần mở app hoặc trang web, cấm nút bán và mua, bạn đã trở thành một “trader” rồi đó. Từ Sydney, London cho đến New York, FX không bao giờ ngủ và người chơi cũng vậy. Điều đó nhìn từ bên ngoài thì tưởng là một lợi thế nhưng thực chất là ác mộng. Theo dõi một thị trường từ sáng đến chiều đã khó rồi chứ đừng nói gì xuyên châu lục 24/7. Bạn có thể lời trong phiên London nhưng lỗ trong phiên New York trong khi mình đang ngủ.

4. Biến động phi quy luật | Khác với chứng khoán, vốn có xu thế tăng theo thời gian và đại diện cho cổ phần của doanh nghiệp, khi chơi FX thì bạn chẳng sở hữu gì. Nó biến động không theo quy luật nào. Nếu đầu tư cổ phiếu, bạn ít ra có lợi thế tăng trưởng trong dài hạn. Nhưng với FX, tất cả chỉ là diễn biến ngẫu nhiên và càng để lâu thì phần thua càng thuộc về bạn sau khi trừ chi phí và lãi.

5. Quá dễ thao túng | Đúng là FX là thị trường toàn cầu và không ai có thể thao túng. Nhưng điều không có nghĩa là nhà cái không can thiệp. Ở những nước như Việt Nam thì FX vẫn chưa được công nhận và tất cả công ty đều hoạt động ngoài pháp luật. Chính vì điều này nên thị trường Việt Nam lại thu hút nhiều công ty cung cấp dịch vụ này. Vì họ thoải mái thao túng mà không sợ phải bị trừng phạt. Những phần mềm như Metatrader quá dễ thao túng và tạo lệnh giả để đánh lừa khách hàng và khi nhận ra thì đã quá muộn.

Cộng tất cả những yếu tố đó lại thì bây giờ bạn đã hiểu vì sao 90% FX traders thua lỗ. Còn số thực tế còn cao hơn nhiều vì chưa tính những người chỉ mới tham gia nhưng sẽ âm thầm rời bỏ. Lý do cho thất bại này rất đơn giản, vì họ chỉ đang đánh bạc chứ không phải đầu tư gì.

Đừng tìm cách nói dối hay giảm bớt sự thật. Chơi FX là cá độ xu thế tăng hay giảm. Bạn không sở hữu bất cứ cái gì mà chỉ là con số trên màn hình. Nó không khác gì đánh bài hoặc cá độ đội bóng nào sẽ thua hay thắng.

FX là cờ bạc vì nó không tạo ra sản phẩm hay dịch vụ gì, trừ lợi nhuận cho nhà cái. Không có khái niệm kiếm tiền từ tiền vì tiền chỉ là tờ giấy, thiếu hàng hóa và dịch vụ củng cố thì chỉ là hư vô. Người duy nhất hưởng lợi chính là các công ty kinh doanh dịch vụ, môi giới ăn hoa hồng và những influencers đang bán giấc mơ ảo trên mạng xã hội.

Không tin tôi ư. Hãy coi bất cứ một ai đang quảng bá FX. Cái mà họ đang cho bạn thấy không phải là một kế hoạch kinh doanh, bảng báo cáo tài chính hay doanh nghiệp mà là một màn hình với những con số lợi nhuận được chỉnh sửa.

Những người quảng bá FX không kiếm tiền từ FX mà từ hoa hồng môi giới. Mô hình kinh doanh là lấy tiền từ bạn để đưa vào túi họ. Không có một sản phẩm hay dịch vụ nào được tạo ra từ FX. Nếu đó không phải là đánh bạc thì có lẽ chúng ta cần tái định nghĩa.

Vậy tại sao nó vẫn tồn tại và người khác vẫn đổ tiền vào bất chấp những vấn đề trên. Câu trả lời sẽ làm bạn ngạc nhiên. Đó là họ chỉ muốn giải trí. Như đánh bạc vậy, FX mang lại cảm giác phiêu lưu. Không khác gì đi nhậu hoặc tham gia hội nhóm nào đó để bớt chán nản. Mặc dù FX không làm bạn giàu có hơn, nhưng nó cho bạn mơ mộng hơn.

FX là cờ bạc, không hơn và không kém. Nó vẫn tiếp tục tồn tại. Tuy nhiên, bạn không cần phải mất tiền để thấu hiểu bài học này.

Tác giả: Nguyễn Trọng Nhân/Bóc Phốt Tài Chính