8 giờ sáng chen chúc trong dòng xe kẹt cứng, 6 giờ chiều vội vàng rời công sở giữa tiếng còi inh ỏi, nhưng khi mở Instagram ra, bạn thấy bạn bè mình: người thì check-in phòng gym, người khoe chứng chỉ IELTS 7.5, kẻ lại vừa từ Đà Lạt về. Bạn thắc mắc: “Ủa, họ đi làm 8 tiếng một ngày giống mình mà, sao vẫn có thời gian làm đủ thứ?” Liệu có bí mật nào đó, hay tất cả chỉ là chiêu “sống ảo”?
Thực tế, thế hệ trẻ, đặc biệt là Gen Z và Millennials đang sở hữu một cách tư duy rất khác về thời gian. Với họ, một ngày không chỉ có 24 giờ, mà còn có hàng trăm “mảnh thời gian nhỏ” có thể tận dụng. Và chính điều đó đã tạo ra một thế hệ biết “hack thời gian” để vừa kiếm sống, vừa nâng cấp bản thân, vừa tận hưởng cuộc sống.
Tâm lý FOMO & động lực đa nhiệm
Nếu với thế hệ cha mẹ, “đi làm” đồng nghĩa với hết giờ là về nhà, ăn cơm, nghỉ ngơi, thì Gen Z lại không chấp nhận “một màu” như vậy. Với họ, công việc chỉ là một phần của cuộc sống, thời gian còn lại phải dành để khám phá bản thân, học kỹ năng mới, rèn luyện sức khỏe hay du lịch trải nghiệm.
Một bạn trẻ làm ngân hàng kể rằng, sau khi tan ca 7h tối, thay vì về nhà, bạn ấy đi thẳng đến phòng gym. Tập xong thì mở Zoom học IELTS online, xong xuôi mới về nhà gần 11h đêm. Động lực không chỉ là để “giỏi” hay “đẹp dáng”, mà sâu xa hơn, là nỗi sợ bị bỏ lại.
Chúng ta sống trong kỷ nguyên FOMO (fear of missing out), chỉ cần mở mạng xã hội là thấy bạn bè đang tiến bộ, đang trải nghiệm. Nếu mình chỉ “đi làm - ăn - ngủ”, liệu có đang tụt lại phía sau? Câu hỏi ấy trở thành động lực vô hình khiến nhiều người trẻ sẵn sàng vắt kiệt quỹ thời gian ít ỏi để làm nhiều hơn.
Công nghệ & thói quen “tối ưu vi mô”
Điều khác biệt của thế hệ trẻ nằm ở chỗ: họ không cần “xếp thời gian” theo block lớn, mà biết chia nhỏ thành từng mảnh, tận dụng triệt để.
Trên đường đi làm, họ nghe podcast tiếng Anh thay vì nghe nhạc giải trí. Buổi trưa, thay vì kéo nhau ra quán cà phê tám chuyện, có người tranh thủ đọc vài trang sách. Một bài tập HIIT chỉ mất 15 phút tại nhà nhưng vẫn đủ để giữ dáng. Một khóa học online 20 phút/ngày, sau 6 tháng đã xong trọn vẹn.
Elon Musk từng chia ngày làm việc của ông thành các block 5 phút nghe có vẻ “điên rồ”, nhưng lại là cách để tối ưu từng khoảnh khắc. Và giờ, thế hệ trẻ đã áp dụng tinh thần này ở phiên bản “vừa sức” hơn. Họ biết “compound time”, tức là cộng dồn từng chút thời gian nhỏ, lâu ngày sẽ tạo thành một kết quả lớn.
Khác với thế hệ trước thường quan niệm: “Học thì phải học 2-3 tiếng liền mới ra gì”, Gen Z chọn cách “học nhỏ giọt” nhưng liên tục. Và khi cộng dồn, hiệu quả đôi khi còn vượt xa.
Burnout: Mặt trái của việc “hack thời gian”
Tất nhiên, không phải ai cũng có thể chạy theo lối sống “full productivity” này. Mặt trái là burnout - kiệt sức.
Thời Covid-19 là một bài học rõ ràng. Khi tất cả bị nhốt trong bốn bức tường, nhiều người trẻ mới nhận ra rằng: sống nhanh, làm nhiều, nhưng nếu không có cân bằng, thì stress sẽ “ăn mòn” tinh thần. Có người lao vào học online đủ thứ, tập thể dục điên cuồng tại nhà, nhưng chỉ vài tháng sau đã phải bỏ cuộc vì kiệt sức.
Một bạn trẻ từng chia sẻ: “Mình vừa đi làm văn phòng, tối học thêm tiếng Nhật, cuối tuần làm freelancer. Lúc đầu rất hào hứng, nhưng sau 6 tháng, mình mất ngủ, cáu gắt, chẳng còn động lực.” Hack thời gian, nếu không đi cùng sự lắng nghe cơ thể, rất dễ biến thành “tự bóc lột bản thân”.
Vậy hack thời gian thế nào cho đúng?
Hack thời gian không đồng nghĩa với nhồi nhét thật nhiều việc vào lịch. Bí quyết nằm ở chọn lọc ưu tiên.
Xác định giai đoạn: Nếu năm nay mục tiêu là lấy chứng chỉ ngoại ngữ, thì tạm gác bớt việc học đàn guitar. Nếu muốn tập trung sức khỏe, thì chưa cần ôm thêm khóa học đầu tư.
Nguyên tắc 30 phút mỗi ngày: Một kỹ năng chỉ cần 30 phút/ngày, sau 1 năm đã có hơn 180 giờ tích lũy, đủ để bạn tiến xa hơn 90% số người khác.
Tận dụng thời gian chờ đợi: 10 phút đợi thang máy, 20 phút chờ xe bus, đều có thể biến thành “mini-classroom” bằng một podcast hay flashcard.
Đặt lịch nghỉ: Paradox nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng muốn bền vững, nghỉ ngơi phải được lên lịch nghiêm túc.
Hack thời gian, về bản chất, không phải để làm nhiều hơn, mà là dùng thời gian khôn ngoan hơn.
Trở lại hình ảnh ban đầu: một người đi làm full-time nhưng vẫn gym đều đặn, học thêm ngoại ngữ và check-in du lịch. Đó không phải phép màu, cũng chẳng phải “giả tạo sống ảo”, mà là kết quả của kỷ luật, chọn lọc ưu tiên và biết tận dụng từng mảnh thời gian nhỏ.
Thay vì ngồi lướt mạng ganh tị, mỗi người hoàn toàn có thể bắt đầu từ những mảnh vụn 10-20 phút trong ngày. Vì chính những khoảng nhỏ ấy, nếu cộng dồn đủ lâu, sẽ tạo ra phiên bản tốt hơn của bạn, khỏe mạnh hơn, giỏi giang hơn, và tự do hơn.
Cuối cùng, hack thời gian không phải để chạy đua với người khác, mà là để sống một cuộc đời mình thấy đáng giá.
