Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong giai đoạn sôi động nhất nhiều năm qua. Chỉ số tăng mạnh, thanh khoản dồi dào, tâm lý nhà đầu tư hứng khởi — và đây cũng chính là “thời điểm vàng” để nhiều công ty chứng khoán lớn rục rịch kế hoạch IPO.
Ba cái tên đang được nhắc đến nhiều nhất là TCBS, VPS và VPBankS. Cả ba đều vừa công bố kết quả kinh doanh ấn tượng, với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận thuộc hàng “khủng”:
* TCBS đạt hơn 2.000 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế quý III, tăng khoảng 85% so với cùng kỳ.
* VPS ghi nhận mức lãi ròng cao kỷ lục, tăng gần 65%.
* VPBankS lãi sau thuế tới 1.892 tỷ đồng, gấp 7 lần cùng kỳ.
Những con số “đẹp như mơ” ấy khiến thị trường háo hức chờ đợi các đợt IPO sắp tới. Nhưng nếu nhìn kỹ hơn, câu hỏi đáng đặt ra là: "đằng sau những con số ấn tượng đó là gì?"
---
Lợi nhuận cao – nhưng không phải tất cả đều từ hoạt động cốt lõi
Phần lớn khoản tăng trưởng lợi nhuận đến từ tự doanh và đánh giá lại danh mục tài sản tài chính (FVTPL) – tức là lãi “trên sổ sách” từ cổ phiếu và trái phiếu nắm giữ, chưa hẳn là dòng tiền thực.
Khi thị trường đi lên, các khoản này được ghi nhận là lãi. Nhưng nếu thị trường điều chỉnh, lợi nhuận có thể 'bay hơi nhanh'.
Vì thế, con số lợi nhuận “khủng” quý này có thể chỉ phản ánh 'chu kỳ hưng phấn của thị trường, chứ chưa chắc phản ánh hiệu quả bền vững.
---
Tăng trưởng margin mạnh – cơ hội đi cùng rủi ro
Ba công ty đều đang đẩy mạnh "cho vay ký quỹ (margin)", một mảng lợi nhuận cao trong giai đoạn thị trường tăng.
Nhưng dư nợ margin cao đồng nghĩa với rủi ro khi thị trường đảo chiều – hiện tượng từng khiến nhiều công ty lao đao năm 2022.
Vì vậy, tăng trưởng lợi nhuận nhờ margin có thể là "con dao hai lưỡi" nếu không đi kèm kiểm soát rủi ro chặt.
---
“Số liệu đẹp” và hiệu ứng trước IPO
Không phải ngẫu nhiên mà các báo cáo tài chính đều sáng rực trước thềm IPO.
Một số doanh nghiệp có thể 'tối ưu lợi nhuận ngắn hạn' bằng cách giãn chi phí, giảm trích lập dự phòng hoặc tập trung hạch toán các khoản lãi tạm thời, nhằm tạo hình ảnh hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư.
Đây là chiến thuật phổ biến, nhưng khiến thị trường cần thận trọng khi "đánh giá giá trị thật" của doanh nghiệp.
--
Quy mô lớn, hậu thuẫn mạnh – nhưng định giá vẫn là câu hỏi
Ba công ty đều có “chống lưng” là các ngân hàng lớn: TCB của Techcombank, VPBankS thuộc hệ sinh thái VPBank.
Điều này giúp họ có nguồn vốn dồi dào, khách hàng ổn định – nhưng cũng khiến định giá IPO dễ bị kéo lên cao nhờ thương hiệu mẹ.
Nhà đầu tư vì thế nên nhìn vào tỷ suất lợi nhuận thực, tốc độ tăng trưởng khách hàng, và chất lượng tài sản – thay vì chỉ dừng ở con số doanh thu, lợi nhuận.
---
Triển vọng vẫn sáng, nhưng cần “giữ cái đầu lạnh”
Không thể phủ nhận, TCBS, VPS và VPBankS đang dẫn đầu ngành về quy mô, hiệu quả và sức cạnh tranh.
IPO của họ, nếu diễn ra trong bối cảnh thị trường thuận lợi, có thể tạo ra cú hích lớn cho toàn ngành chứng khoán Việt Nam.
Tuy nhiên, đằng sau những con số “đẹp như mơ”, nhà đầu tư cần phân tích kỹ nguồn gốc lợi nhuận, kiểm tra cấu phần rủi ro, và đừng quên rằng lợi nhuận nhất thời không đồng nghĩa với giá trị bền vững.
---
> Tóm lại, đợt sóng IPO sắp tới của ba ông lớn chứng khoán chắc chắn thu hút mạnh dòng tiền,
> nhưng cũng là phép thử cho khả năng đọc – hiểu và chọn lọc thông tin của nhà đầu tư.
> Vì đôi khi, số liệu đẹp nhất lại là thứ cần được soi kỹ nhất
---
