Đi viếng anh Trần Mộng Hùng ở quê nhà anh hôm qua, những người bạn tôi ở CT SJC đưa tôi xem bài viết của anh Hùng về trường hợp khai sinh công ty SJC, một đóng góp không nhỏ ổn định kinh tế TP và Việt Nam lúc ấy và hình thành thương hiệu vàng chuẩn mực 4 số 9 SJC.
Trong bài viết tưởng nhớ cựu Chủ tịch ngân hàng ACB Trần Mộng Hùng, ông Nguyễn Thành Long có nhắc lại bối cảnh ra đời công ty SJC: Vào năm 1988, trước đà lạm phát khủng khiếp của cả nước, thể hiện qua mức lãi suất huy động của các Quỹ Tín dụng có lúc đã lên đến 12% đến 15% /tháng và nhiều hàng hóa sản phẩm có giá trị đều được mua bán định giá bằng Vàng, UBND TPHCM đã cho thành lập Cty VBĐQ Sài gòn SJC, nhưng không cấp vốn. Anh TMH là người nòng cốt cùng anh Nguyễn hữu Định, anh Phạm phú Ngọc Trai xây dựng nền móng của SJC, khai sinh miếng vàng 4 số 9 SJC.
Anh Trần Mộng Hùng viết bài này năm 2008, 20 năm sau khi SJC ra đời và cũng để tưởng nhớ anh Nguyễn Hữu Định, người cùng anh đứng đầu thành lập công ty SJC (lúc này anh Định qua đời đã 8 năm). Xin đăng lại bài viết để tưởng nhớ cả đôi bạn tài giỏi và sáng tạo.
------------------------------
…Giữa tình hình thị trường vàng đang bị thao túng, chất lượng vàng không ai kiểm soát, giá cả tăng giảm bất thường và thoát ly giá quốc tế (vàng không được nhập khẩu chính thức), tôi được một người bạn giới thiệu tôi làm quen với một quan chức nhà nước, anh Nguyễn Hữu Định, theo bạn tôi nhận định, anh là người đầy năng lực, giỏi kinh doanh và rất sáng tạo. Sự tò mò đã thôi thúc tôi phải gặp con người đó. Lần đầu gặp và trao đổi công việc với anh Nguyễn Hữu Định, tôi đã quyết định thay đổi định hướng kinh doanh của mình. Quyết tâm biến không thành có của anh ấy đã thôi thúc tôi thử sức mình trong môi trường mới : doanh nghiệp nhà nước, mục tiêu hoạt động là ổn định thị trường vàng. Với nhiệm vụ được giao đầy thách thức như vậy thì phương tiện để thực hiện là : quyết định thành lập công ty của Ủy ban Nhân dân thành phố, vốn cấp sẽ là lợi nhuận để lại sau khi công ty hoạt động và cơ sở vật chất… tự lo.
Công việc đầu tiên để « khởi nghiệp » là tìm mặt bằng để làm trụ sở tiêu chuẩn thuê là phải rẻ vì công ty không có vốn nhưng phải xứng tầm vì doanh nghiệp trực thuộc thành phố ngành kinh doanh cần có sự tin cậy của khách hàng.
Anh Định chở tôi đi loanh quanh trên chiếc Honda khắp các đường phố chính tại các quận trung tâm của thành phố suốt hai tuần mà không tìm được nơi nào đủ « tiêu chuẩn » để thuê cả.
Tôi hỏi anh Định vốn là phó chủ tịch ủy ban nhân dân quận 10, sao không nhờ quận thu xếp nơi làm trụ sở, anh trả lời, mình « đã ra riêng rồi thì phải ráng tự lập » và đến ngày khai trương thì SJC tạm thời hoạt động tại nhà riêng của tôi (hiện nay là hội sở ACB).
Nói là tạm thời chứ thật ra hơn 2 năm sau SJC mới được thành phố hoán đổi cho tầng lầu một nhà hàng đã bị bỏ hoang vì sắp sập mái (lầu một số 66 Lê Lợi quận 1). Tài sản cố định đầu tiên mà SJC sử dụng là chiếc máy đánh chữ của anh Chính mang đến.
Nhưng khó khăn lớn nhất vẫn là những thương vụ đầu tiên tôi nhớ là sau khi thỏa thuận giá cả xong với người mua thì phải thuyết phục bà xã cho công ty mượn tạm vàng để giao cho khách hàng. Tình trạng này kéo dài không bao lâu anh Định đã phải tính kế lấy ngắn nuôi dài : tận dụng mối quan hệ sẵn có anh đã thương lượng mua được một vài lô vàng trả chậm bằng chuyển khoản và bán cho công ty thương nghiệp khác bằng tiền mặt, chấp nhận lỗ để có vốn lưu động.
Cũng may vào thời điểm hết sức khó khăn đó các công ty Lương thực thành phố, Đông lạnh Cầu Tre, Thủy sản Hùng Vương được phép đổi hàng xuất khẩu lấy vàng và SJC là đầu mối tiêu thụ nội địa, thu nhập từ mảng kinh doanh này không những trang trại được chi phí hoạt động mà còn có lợi nhuận tích lũy.
Nhưng bước phát triển lớn nhất là việc thành lập công ty liên doanh SJC - VCB. VCB lo thu xếp USD, SJC nhập khẩu sản xuất và bán vàng, từ đó USD đông cứng trong các tài khoản tại ngân hàng bắt đầu lưu thông và vàng được trả lại những chức năng vốn có của nó.
Việc Ủy ban Nhân dân thành phố cấp giấy phép nhập khẩu vàng đã tạo điều kiện cho thị trường vàng vận động theo cơ chế thị trường là cách làm đột phá của thời kỳ đổi mới. Hiện nay nhập khẩu vàng là bình thường nhưng vào thời điểm đó có rất nhiều ý kiến khác nhau. Thói quen cất trữ, tiêu thụ vàng Kim Thành đã có từ rất lâu tạo một sản phẩm mới để thay thế là đều không đơn giản chút nào, nhất là trong điều kiện các thành viên của dự án còn chưa hình dung được phải làm gì để có được « rồng vàng SJC » và không có ai dạy để mà học. Ngày nay, thương hiệu SJC đã được mọi người biết đến, nỗ lực của những người làm nên vàng miếng SJC thật đáng biểu dương. Cửa hàng kinh doanh vàng SJC là mô hình chuỗi cửa hàng có hình thức đồng nhất đầu tiên và rất thành công tại Việt Nam
Cũng như bao doanh nghiệp khác sự thành công của SJC là công sức đóng góp của cả một tập thể mà vai trò tập hợp lực lượng của người dẫn đầu không thể thiếu được ; sự thành công đó sau này ta thấy còn lớn hơn khi anh Định đã chọn lựa được những người cộng tác với mình mà dù không có anh, SJC vẫn giữ được sự phát triển ổn định và lâu dài.
Tôi rời SJC vào lúc công ty trong giai đoạn phát triển rất mạnh và có rất nhiều trăn trở khi quyết định không làm việc tại SJC. Nhưng cũng như anh Định tôi là người thích tìm sự thử thách trong những lĩnh vực mới.
Lúc đó tôi phải chọn lựa cùng với anh Định và vài anh em SJC tham gia điều hành công ty tài chính Sài Gòn (SFC là công ty tài chính đầu tiên tại Việt Nam tiền thân của ngân hàng Việt Á) hoặc thành lập ngân hàng mới. Tuy không tiếp tục đồng hành của SJC nhưng từ đó đến nay chúng tôi luôn có những mối liên kết rất chặt chẽ, SJC là cổ đông sáng lập của ACB. Hiện nay Công ty cổ phần ACB-SJC cũng đang hoạt động rất hiệu quả trong lĩnh vực kinh doanh vàng và SJC là thành viên của sàn giao dịch vàng Sài Gòn cho ACB tổ chức.
Sự thành công của SJC còn cho tôi bài học là nếu có quyết tâm, có nguồn nhân lực cùng hướng đến mục tiêu chung thì ta có thể đạt được những gì mình mong muốn....
-----------------------------
Nguồn: Nhà báo Vũ Kim Hạnh
