Hàng năm, Báo cáo Đánh giá Thống kê Năng lượng Thế giới (Statistical Review of World Energy), do Viện Năng lượng phối hợp với KPMG và Kearney xuất bản, cung cấp bức tranh toàn diện về xu hướng năng lượng toàn cầu.
Ấn bản năm 2025, phản ánh dữ liệu năm 2024, cho thấy thị trường dầu mỏ duy trì sự ổn định về sản lượng và tiêu thụ, nhưng ẩn chứa những chuyển biến sâu sắc, phản ánh các động lực địa chính trị, kinh tế và quá trình khử carbon không đồng đều.
Tiêu Thụ Dầu Đạt Đỉnh Lịch Sử
Năm 2024, tiêu thụ dầu toàn cầu (bao gồm than đá, các sản phẩm phái sinh từ khí tự nhiên, nhưng không tính nhiên liệu sinh học) đạt 101,8 triệu thùng/ngày, tăng 0,7% so với năm 2023, lập kỷ lục mới. Trong thập kỷ qua, nhu cầu dầu tăng trung bình 1%/năm, chủ yếu nhờ các quốc gia ngoài OECD.
* Hoa Kỳ, quốc gia tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới, chiếm 18,7% tổng nhu cầu toàn cầu. Tiêu thụ dầu hàng ngày giảm nhẹ so với năm 2023, nhưng vẫn tăng trung bình 0,5%/năm trong thập kỷ qua.
* Trung Quốc, đứng thứ hai với 16,1% nhu cầu toàn cầu, chứng kiến tiêu thụ giảm 1,2% xuống 16,4 triệu thùng/ngày trong năm 2024. Đây là mức giảm đáng kể so với tốc độ tăng trưởng trung bình 4%/năm trước đó, cho thấy dấu hiệu chững lại do kinh tế chậm lại và xu hướng điện khí hóa giao thông. Một số nhà phân tích dự đoán Trung Quốc có thể sắp đạt đỉnh nhu cầu dầu dài hạn.
* Ấn Độ, với mức tăng 3,1%, đạt 5,6 triệu thùng/ngày, tiếp tục là động lực tăng trưởng nhờ kinh tế phát triển và tầng lớp trung lưu mở rộng. Ấn Độ đang trên đà trở thành quốc gia tiêu thụ dầu lớn thứ ba thế giới trong vài năm tới.
* Các quốc gia OECD ghi nhận tăng trưởng nhu cầu khiêm tốn (+0,1%), trong khi các quốc gia ngoài OECD tăng mạnh (+1,2%).
Sản Lượng Dầu: Kỷ Lục Mới, Nhưng Phức Tạp Hơn
Sản lượng dầu toàn cầu (bao gồm khí tự nhiên lỏng và các loại dầu lỏng khác) đạt 96,9 triệu thùng/ngày, tăng 1,8 triệu thùng so với mức đỉnh trước đại dịch và cao hơn 9% so với mức thấp nhất thời kỳ COVID-19. Dù bề ngoài là câu chuyện về sự phục hồi, dữ liệu cho thấy những thách thức tiềm ẩn.
* Hoa Kỳ dẫn đầu với 20,1 triệu thùng/ngày, nhưng con số này bao gồm một phần lớn khí tự nhiên lỏng (NGL) như etan và propan, vốn chủ yếu dùng cho ngành lọc dầu hơn là nhiên liệu vận tải. Sản lượng dầu thô và condensate đạt 13,2 triệu thùng/ngày, tăng 2% so với năm 2023, nhưng thấp hơn mức tăng trung bình 4,2%/năm trước đây, cho thấy sản lượng dầu đá phiến có thể đang tiến gần ngưỡng bão hòa.
* Nga, với 10,2 triệu thùng/ngày (giảm 3,1%), chịu ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt và hạn chế hậu cần. Tuy nhiên, xuất khẩu sang Trung Quốc và Ấn Độ giúp Nga duy trì vị thế trên thị trường.
* Ả Rập Xê Út sản xuất 9,2 triệu thùng/ngày (giảm 4,2%), mức thấp nhất kể từ năm 2011, do cắt giảm sản lượng tự nguyện để ổn định giá và đầu tư mạnh vào lọc dầu nội địa.
Trữ Lượng Dầu: Phân Bố Không Đồng Đều
Dữ liệu trữ lượng dầu toàn cầu, cập nhật đến cuối năm 2020, cho thấy 1,7 nghìn tỷ thùng, đủ duy trì sản lượng hiện tại trong 53,5 năm. Tuy nhiên, sự phân bố không đồng đều:
* Venezuela: 304 tỷ thùng, nhưng phần lớn là dầu nặng, khó khai thác.
* Ả Rập Xê Út: 298 tỷ thùng, tiếp theo là Iran với 158 tỷ thùng.
* Hoa Kỳ: 69 tỷ thùng, phản ánh nền tảng sản xuất trưởng thành và hệ thống phân loại trữ lượng bảo thủ.
Xu Hướng Nổi Bật
Báo cáo năm nay làm nổi bật một số xu hướng đáng chú ý:
Sụt giảm sản lượng của Ả Rập Xê Út: Mức thấp nhất trong hơn một thập kỷ không chỉ nhằm ổn định giá mà còn đặt câu hỏi về công suất dự phòng dài hạn.
* Tăng trưởng NGL tại Hoa Kỳ: Sự gia tăng khí tự nhiên lỏng đòi hỏi chiến lược lọc dầu linh hoạt hơn.
* Tăng trưởng trữ lượng chậm: Dù nhu cầu mạnh, đầu tư vào thăm dò và khai thác mới còn hạn chế, báo hiệu thách thức nguồn cung dài hạn.
* Sự trỗi dậy của Ấn Độ: Với sản lượng trong nước thấp, Ấn Độ ngày càng trở thành nhân tố chiến lược, định hình nhu cầu dầu toàn cầu.
* Bứt phá của Guyana: Từ con số 0 lên 600.000 thùng/ngày trong 5 năm, Guyana có thể đạt 1 triệu thùng/ngày trong thập kỷ này, trở thành một trong năm nhà sản xuất hàng đầu.
Triển Vọng: Cân Bằng Mong Manh
Thị trường dầu năm 2024 duy trì trạng thái cân bằng, nhưng dễ bị gián đoạn bởi các yếu tố như:
* Nhu cầu Trung Quốc: Liệu có giảm tuyệt đối trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng?
* Dầu đá phiến Hoa Kỳ: Có thể duy trì sản lượng mà không cần tái đầu tư lớn?
* Rủi ro địa chính trị: Các căng thẳng ở Trung Đông hoặc Nga có thể làm xáo trộn cung-cầu.
Những câu hỏi này không chỉ ảnh hưởng đến thị trường mà còn tác động đến lạm phát, thương mại và an ninh năng lượng toàn cầu.
Kết Luận
Báo cáo Đánh giá Thống kê Năng lượng Thế giới 2025 khẳng định vai trò trung tâm của dầu mỏ trong nền kinh tế toàn cầu, bất chấp xu hướng chuyển đổi năng lượng. Nhu cầu tăng mạnh ở các quốc gia đang phát triển, sản lượng tập trung ở một số ít quốc gia, và nguy cơ thiếu hụt nguồn cung vẫn hiện hữu. Trong tương lai, các phân tích tiếp theo sẽ tập trung vào khí tự nhiên, than đá, năng lượng tái tạo và điện hạt nhân, nhưng dầu mỏ vẫn giữ tầm quan trọng không thể thay thế về mặt kinh tế và địa chính trị.
