Khung giá mới phần nào gây hụt hẫng cho nhà đầu tư năng lượng tái tạo
Ngày mùng 07/01/2023 vừa rồi, Bộ Công thương đã đưa ra quyết định ban hành khung giá phát điện cho nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp. Văn bản này là kết quả của những tính toán trước đó do EVN đệ trình. Theo đó, giá điện mặt trời (ĐMT) mặt đất là 1.184đ/kWh, thấp hơn 29,5% so với mức giá FIT đạt. Giá điện gió trên bờ và ngoài khơi cũng thấp hơn khoảng 21%, lần lượt là 1.587đ/kWh và 1.816đ/kWh.
Theo thống kê của VNDirect, khung giá mới sẽ áp dụng cho khoảng 16 dự án ĐMT và 62 dự điện gió trong diện chuyển tiếp, tức là những dự án đã tiến hành đầu tư, triển khai nhưng chưa kịp hoàn thành trước hạn giá FIT (đối với ĐMT là từ 01/01/2021, đối với điện gió là từ 01/11/2021). Đây được xem là tín hiệu giải cứu đầu tiên cho một số doanh nghiệp phát triển năng lượng tái tạo có dự án đã bị đình trệ một khoản thời gian dài sau khi giá FIT hết hạn.
Đối với điện mặt trời: Theo rà soát thống kê trong Quy hoạch điện 8, có 2.428,42MW đã được chấp thuận nhà đầu tư trong đó có 5 dự án/phần dự án tổng công suất 452,62MW đã xây lắp xong nhưng chưa được nối lưới bao gồm ĐMT Phù Mỹ 2 (BCG); Phần công suất 170MW Trung Nam Thuận Nam (Trung Nam Group); ĐMT Thiên Tân 1.2 và phần dự án ĐMT Thiên Tân 1.3 và 1.4 (T&T Group).
Ngoài ra còn có 11 dự án tổng công suất 426MW đã ký hợp đồng mua sắm thiết bị trong đó nổi bật có Đức Huệ 2 (GEG) và Phước Thái 2, 3 (EVN), Krong Pa 2 (BCG). Theo chủ trương rất rõ ràng từ chính phủ sẽ không tiếp tục phát triển thêm dự án điện mặt trời từ nay cho dến 2030, VNDirect nhận thấy đây là những dự án chuyển tiếp nổi bật (tổng cộng 636MW) sẽ có thể được hoàn thành và đóng điện theo khung giá chuyển tiếp.
Đối với điện gió: Theo thống kê từ EVN, có 62 nhà máy điện gió đã không về đích trong cuộc đua giá FIT tháng 11/2021 với tổng công suất khoảng 3.479MW. Trong đó, VNDirect điểm tên một số những dự án nổi bật của các doanh nghiệp niêm yết như Tân Phú Đông 1 (100MW – GEG), VPL Bến Tre 2 (30MW – GEG), Điện gió Trà Vinh GĐ1 (80MW – BCG), Điện gió Khai Long GĐ1 (100MW – BCG).
Tuy nhiên, VNDirect cho rằng khung giá này có thể phần nào làm thất vọng nhiều nhà đầu tư đã mòn mỏi chờ đợi quá lâu, vì một số yếu tố sau:
- Việc ban hành khung giá bằng VND thay vì bằng USD không phản ánh yếu tố trượt giá.
- Hiện tại khung giá mới cho điện mặt trời (1.184đ/kWh) đang dựa trên phương án tính toán thứ 4 của EVN, tính toán theo thông số đầu vào của 2 nhà máy điện mặt trời – Phước Thái 2, 3. Trong khi các phương án 1,2,3 tính toán theo giá trị trung bình của 106 dự án điện mặt trời khác và đưa ra mức giá vào khoảng 1.400-1.500đ/kWh. VNDirect cho rằng việc sử dụng các giá trị tính toán của 106 dự án điện mặt trời sẽ mang tính đại diện và khách quan hơn.
- Không phải dự án chuyển tiếp nào cũng sẽ ghi nhận được hiệu quả sinh lời với khung giá này.
VNDirect tiến hành đánh giá hiệu quả tỉ suất sinh lời nội tại (IRR) của các dự án năng lượng tái tạo trong điều kiện vận hành bình thường và đưa ra kết quả rằng: mức giá mới sẽ làm giảm đáng kể IRR của các dự án này. Cụ thể, IRR của các dự án điện mặt trời mặt đất chỉ đạt 5,1%, trong khi đó, IRR của điện gió trên bờ và gần bờ sẽ giảm xuống lần lượt là 8,0% và 7,9% từ mức hơn 12,0% theo giá FIT cũ.
Vì vậy, doanh nghiệp cần nỗ lực trong việc cắt giảm chi phí hoạt động, chi phí đầu tư và lãi vay để tăng hiệu quả sinh lời với khung giá mới. VNDirect cho rằng những doanh nghiệp có năng lực phát triển, vận hành dự án cũng như khả năng tiếp cận nguồn vốn rẻ sẽ có lợi thế trong giai đoạn này.
Những doanh nghiệp niêm yết nào sẽ được hưởng lợi?
VNDirect nhận thấy PC1 sẽ là doanh nghiệp hưởng lợi đầu tiên khi tham gia vào lĩnh lực xây lắp, đặc biệt là EPC điện gió và xây lắp đường dây, trạm biến áp.
Ngoài ra, VNDirect cũng điểm tên một số những nhà phát triển năng lượng nổi bật bao gồm BCG, GEG sẽ có thể tăng trưởng công suất cũng như giải tỏa những áp lực dòng tiền khi đang triển khai các dự án điện năng lượng tái tạo chuyển tiếp.
Bên cạnh đó, Trung Nam và T&T Group (chưa niêm yết) cũng sẽ là một số những doanh nghiệp được hưởng lợi khi cũng sở hữu các dự án đã hoàn thành và nằm trong diện chuyển tiếp.
VNDirect cho rằng chính sách giá năng lượng tái tạo chuyển tiếp sẽ là tiền đề để Bộ Công thương có cơ sở đánh giá cũng như điều chỉnh khung giá cho các dự án năng lượng tái tạo mới một cách cẩn thận và hợp lý.
Với những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong COP26, VNDirect vẫn kỳ vọng vào một chính sách giá chính thức đủ hấp dẫn nhưng vẫn mang tính cạnh tranh, dài hạn, và thu hút các nhà đầu tư có đầy đủ năng lực tham gia vào lĩnh vực này.
