Cổ phiếu VNM của Vinamilk – biểu tượng của ngành sữa Việt Nam – từng được xem là lựa chọn không thể thiếu trong danh mục đầu tư của các nhà đầu tư lớn nhỏ. Tuy nhiên, những năm gần đây, cổ phiếu này liên tục lao dốc, bất chấp việc doanh nghiệp đã có những tín hiệu phục hồi trong kết quả kinh doanh. Vậy đâu là nguyên nhân khiến VNM vẫn “cắm đầu” trên sàn chứng khoán?
1. Tăng trưởng doanh thu không còn hấp dẫn
Vinamilk đã từng là ngôi sao sáng trong ngành tiêu dùng Việt Nam với mức tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận hai chữ số. Tuy nhiên, thị trường sữa nội địa hiện nay đã bão hòa, trong khi nhu cầu tăng trưởng của người tiêu dùng đang chuyển hướng sang các sản phẩm khác như sữa hạt, thực phẩm hữu cơ, và đồ uống dinh dưỡng.
Doanh thu thuần của Vinamilk trong 9 tháng đầu năm 2023 đạt 45.796 tỷ đồng, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn kỳ vọng của thị trường. Biên lợi nhuận gộp của công ty cũng giảm từ 43,2% xuống 40,9% trong cùng giai đoạn, cho thấy áp lực cạnh tranh và chi phí đầu vào gia tăng.
Bên cạnh đó, sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các đối thủ trong và ngoài nước, đặc biệt là các thương hiệu quốc tế như Abbott, FrieslandCampina và Nestlé, đã gây áp lực lên thị phần và biên lợi nhuận của Vinamilk.
2. Chiến lược mở rộng gặp thách thức
Vinamilk đã có những bước đi chiến lược để mở rộng thị trường quốc tế, nhưng kết quả vẫn chưa đạt được kỳ vọng. Các thị trường xuất khẩu chủ lực như Trung Quốc, Đông Nam Á hay Trung Đông đều đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt. Đồng thời, sự khác biệt về khẩu vị, văn hóa tiêu dùng và các rào cản pháp lý khiến việc mở rộng trở nên khó khăn hơn.
Doanh thu từ xuất khẩu đạt 5.405 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm 2023, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, tỷ trọng xuất khẩu vẫn chỉ chiếm khoảng 12% tổng doanh thu, cho thấy chưa thể bù đắp sự chững lại ở thị trường nội địa.
3. Cổ tức cao nhưng thiếu sức hút từ tăng trưởng
Vinamilk nổi tiếng với chính sách cổ tức ổn định và hấp dẫn. Công ty đã chi trả cổ tức tiền mặt tổng cộng 7.900 tỷ đồng trong năm 2023. Tuy nhiên, đối với nhiều nhà đầu tư, việc công ty liên tục trả cổ tức cao lại là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp không còn nhiều cơ hội đầu tư để tăng trưởng. Thay vì tái đầu tư vào các dự án tiềm năng, việc trả cổ tức lớn có thể bị coi là động thái bảo thủ, không tạo ra giá trị gia tăng dài hạn.
4. Niềm tin của nhà đầu tư bị xói mòn
Cổ phiếu VNM từng là một trong những mã blue-chip được săn đón nhất trên thị trường. Tuy nhiên, với việc giá cổ phiếu giảm sâu trong thời gian dài, tâm lý nhà đầu tư đã bị ảnh hưởng tiêu cực. Từ mức đỉnh 230.000 đồng/cổ phiếu vào năm 2017, giá VNM hiện chỉ còn dao động quanh mức 70.000 – 75.000 đồng/cổ phiếu, giảm hơn 65% so với đỉnh.
Sự kỳ vọng lớn nhưng không được đáp ứng đủ đã khiến nhiều nhà đầu tư mất niềm tin vào triển vọng phục hồi mạnh mẽ của cổ phiếu.
Ngoài ra, xu hướng dòng tiền trên thị trường chứng khoán hiện nay đang ưu tiên các ngành có tiềm năng tăng trưởng cao như công nghệ, bất động sản, năng lượng tái tạo, thay vì ngành hàng tiêu dùng ổn định nhưng ít bứt phá như sữa.
5. Định giá không còn hấp dẫn
Dù giá cổ phiếu VNM đã giảm mạnh, nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn cho rằng mức định giá hiện tại chưa đủ hấp dẫn để “bắt đáy”. Hệ số P/E của Vinamilk hiện ở mức khoảng 15 lần, tuy thấp hơn giai đoạn đỉnh cao nhưng vẫn tương đối cao so với tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận hiện tại.
Thêm vào đó, trong bối cảnh lãi suất tăng, các nhà đầu tư có xu hướng tìm đến các kênh đầu tư an toàn hơn hoặc các cổ phiếu có tiềm năng sinh lời cao hơn, thay vì một mã cổ phiếu có triển vọng tăng trưởng hạn chế.
6. Kỳ vọng hồi phục cần thời gian
Mặc dù kết quả kinh doanh gần đây của Vinamilk có dấu hiệu phục hồi, nhưng để đạt được mức tăng trưởng bền vững, công ty cần thời gian để tái cơ cấu, mở rộng danh mục sản phẩm và chinh phục thị trường quốc tế. Những thay đổi này không thể hiện ngay lập tức trên báo cáo tài chính, khiến cổ phiếu khó có động lực tăng giá trong ngắn hạn.
Cổ phiếu VNM của Vinamilk rơi vào tình trạng giảm giá kéo dài là hệ quả của sự kết hợp nhiều yếu tố: tăng trưởng bão hòa, thách thức từ thị trường quốc tế, niềm tin nhà đầu tư suy giảm và mức định giá chưa đủ hấp dẫn. Dù vậy, với vị thế là doanh nghiệp dẫn đầu trong ngành sữa, Vinamilk vẫn có tiềm năng phục hồi nếu công ty tìm được hướng đi đột phá và cải thiện hiệu quả kinh doanh.
Nhà đầu tư cần đánh giá kỹ lưỡng cả ngắn hạn và dài hạn trước khi quyết định đầu tư vào cổ phiếu này, đồng thời theo dõi sát sao các động thái chiến lược mới của công ty trong thời gian tới.
