Vác đơn đi kiện chính sản phẩm mà mình đang nhập khẩu, Tập đoàn Hòa Phát có đang bị 'việt vị'?

Ngày 10/4/2024, tập thể 12 doanh nghiệp tôn mạ và ống thép Việt Nam có tổng sản lượng sản xuất tôn mạ chiếm 85% thị phần ngành tôn mạ tại Việt Nam, bao gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen, Công ty Cổ phần Thép TVP, Công ty Cổ phần Tôn Đông Á, Công ty Cổ phần Thép Nam Kim, Công ty Tôn Phương Nam, Công ty Cổ phần Tôn Pomina, Công ty Cổ phần Sản xuất Thép Vina One, Công ty Cổ phần Sản xuất Kinh doanh Thép Việt Nhật, Công ty Cổ phần Kim khí Nam Hưng, Công ty Cổ phần Thép Bình Dương, Công ty TNHH Sản xuất Lê Phan Gia Bình Dương, Công ty Cổ phần Thép Việt Thành Long An đã tiếp tục gửi công văn lập luận lần 03 lên Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương, Cục Phòng vệ thương mại, Hội Nhà báo Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Hiệp hội Thép Việt Nam khẳng định Tập đoàn Hòa Phát hoặc một trong số các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát không đủ tư cách pháp lý để nộp đơn đề nghị khởi xướng điều tra và áp thuế chống bán phá giá đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc.

Theo dữ liệu Hải quan, có 05 công ty con của Tập đoàn Hòa Phát nhập khẩu HRC từ Trung Quốc trong giai đoạn từ ngày 01/01/2019 đến ngày 29/02/2024. Thông tin chi tiết như sau:

Nguồn: Dữ liệu Hải quan

Đối với 05 công ty con này, Tập đoàn Hòa Phát sở hữu và có quyền kiểm soát gần như tuyệt đối (hơn 99,9%), chi tiết như sau:

Dữ liệu Hải quan nhập khẩu cho thấy, 05 công ty con của Tập đoàn Hòa Phát nhập khẩu các mác thép HRC từ Trung Quốc, mà các mác thép HRC này hoàn toàn nằm trong năng lực sản xuất của Tập đoàn Hòa Phát, cũng như Tập đoàn Hòa Phát đang bán các mác thép HRC này tại cả thị trường nội địa lẫn thị trường xuất khẩu, chi tiết như sau:

Như vậy, Tập đoàn Hòa Phát có sản xuất và bán nội địa, bán xuất khẩu các mác thép HRC mà các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát nhập khẩu từ Trung Quốc trong giai đoạn 01/01/2019 - 29/02/2024.

Tập đoàn Hòa Phát và / hoặc các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát đang làm đồng thời 05 việc: (1) nhập khẩu HRC từ Trung Quốc; (2) nộp đơn đề nghị điều tra chống bán phá giá chính sản phẩm HRC mà các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát đang nhập khẩu từ Trung Quốc; (3) sản xuất HRC mà các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát đang nhập khẩu từ Trung Quốc; (4) bán HRC tại thị trường nội địa; (5) bán HRC tại thị trường xuất khẩu. Trong bối cảnh cung HRC nội địa đang chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu HRC của toàn Việt Nam, thì rõ ràng có sự tự xung đột giữa 05 việc Tập đoàn Hòa Phát và / hoặc các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát đang thực hiện nêu trên. Nói cách khác, hành động nộp đơn đề nghị khởi xướng điều tra chống bán phá giá HRC nhập khẩu từ Trung Quốc chỉ hướng đến mục đích duy nhất là làm tăng giá nhập khẩu HRC từ Trung Quốc vào Việt Nam, từ đó tăng vị thế thống lĩnh thị trường để tăng giá bán HRC nội địa, dẫn đến tối đa hóa lợi nhuận cho Tập đoàn Hòa Phát và / hoặc các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát, không phải để bảo vệ cho ngành sản xuất HRC nội địa, bất chấp các tác động nghiêm trọng đến các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép Việt Nam nói riêng và các ngành nghề khác nói chung, đặc biệt là ngành nông lâm thủy hải sản trước nguy cơ bị Trung Quốc trả đũa thương mại, và những hệ lụy tiêu cực có thể xảy ra cho nền kinh tế - xã hội Việt Nam.

Tập thể 12 doanh nghiệp tôn mạ và ống thép Việt Nam đồng loạt bác bỏ tư cách nguyên đơn của Tập đoàn Hòa Phát hoặc một trong số các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát trong việc nộp đơn đề nghị khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc theo những lập luận chi tiết như sau:

Theo Khoản 1, Điều 70, Luật Quản lý Ngoại Thương số 05/2017/QH14:

“Tổ chức, cá nhân đại diện cho ngành sản xuất trong nước có quyền nộp hồ sơ yêu cầu áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại trong trường hợp nhận thấy hàng hóa nhập khẩu bị bán phá giá, được trợ cấp hoặc nhập khẩu quá mức gây ra thiệt hại của ngành sản xuất trong nước.”

Khoản 1, Điều 69 của Luật Quản lý Ngoại Thương số 05/2017/QH14 định nghĩa “ngành sản xuất trong nước” như sau:

“Ngành sản xuất trong nước là tập hợp các nhà sản xuất hàng hóa tương tự trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam hoặc đại diện của họ chiếm tỷ lệ chủ yếu trong tổng sản lượng hàng hóa của ngành đó được sản xuất trong nước. Trong trường hợp nhà sản xuất trong nước trực tiếp nhập khẩu hàng hóa bị điều tra hoặc có mối quan hệ với các nhà xuất khẩu hoặc nhập khẩu hàng hóa bị điều tra thì nhà sản xuất này có thể không được xem là nhà sản xuất trong nước.”

Khoản 1, Điều 5 của Nghị định 10/2018/NĐ-CP hướng dẫn cách xác định mối quan hệ giữa nhà sản xuất hàng hóa tương tự và tổ chức, cá nhân xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa bị điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại như sau:

“Các nhà sản xuất hàng hóa tương tự được coi là có mối quan hệ với tổ chức, cá nhân xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa bị điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật Quản lý ngoại thương trong các trường hợp sau đây:

a) Bên này trực tiếp hoặc gián tiếp kiểm soát bên kia;

b) Cả hai bên đều trực tiếp hoặc gián tiếp bị kiểm soát bởi một bên thứ ba;

c) Cả hai bên cùng trực tiếp hoặc gián tiếp kiểm soát bên thứ ba.”

Như vậy, theo quy định của Luật Quản lý Ngoại Thương số 05/2017/QH14, Tập đoàn Hòa Phát hoặc một trong số các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát KHÔNG đủ tư cách đại diện cho ngành sản xuất trong nước vì:

• Trường hợp bên nguyên đơn là công ty mẹ, tức Tập đoàn Hòa Phát: 05 công ty con của Tập đoàn Hòa Phát có nhập khẩu HRC từ Trung Quốc trong giai đoạn 01/01/2019 - 29/02/2024. Tập đoàn Hòa Phát trực tiếp kiểm soát 05 công ty con này với tỷ lệ sở hữu hơn 99,9% tại Bảng 2. Do đó, Tập đoàn Hòa Phát KHÔNG đủ tư cách pháp lý nộp đơn đề nghị khởi xướng điều tra vì không được xem là nhà sản xuất trong nước theo Mục a, Khoản 1, Điều 5 của Nghị định 10/2018/NĐ-CP: Bên này trực tiếp hoặc gián tiếp kiểm soát bên kia;
• Trường hợp bên nguyên đơn là một trong số các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát: 05 công ty con của Tập đoàn Hòa Phát có nhập khẩu HRC từ Trung Quốc trong giai đoạn 01/01/2019 - 29/02/2024. Bên nguyên đơn là công ty con của Tập đoàn Hòa Phát và 05 công ty con của Tập đoàn Hòa Phát nhập khẩu HRC từ Trung Quốc đều trực tiếp bị kiểm soát bởi công ty mẹ là Tập đoàn Hòa Phát. Do đó, KHÔNG có công ty con nào của Tập đoàn Hòa Phát đủ tư cách pháp lý nộp đơn đề nghị khởi xướng điều tra vì không được xem là nhà sản xuất trong nước theo Mục b, Khoản 1, Điều 5 của Nghị định 10/2018/NĐ-CP: Cả hai bên đều trực tiếp hoặc gián tiếp bị kiểm soát bởi một bên thứ ba.

Định nghĩa “ngành sản xuất trong nước” của Luật Quản lý Ngoại Thương số 05/2017/QH14 cũng hoàn toàn phù hợp với quy định của Hiệp định Chống bán phá giá WTO.

Như vậy, theo quy định của Luật Quản lý Ngoại Thương số 05/2017/QH14 và Hiệp định Chống bán phá giá WTO, chúng tôi BÁC BỎ tư cách nguyên đơn của Tập đoàn Hòa Phát hoặc một trong số các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát vì 05 công ty con của Tập đoàn Hòa Phát nhập khẩu HRC từ Trung Quốc trong giai đoạn 01/01/2019 - 29/02/2024 bao gồm thời kỳ tính biên phá giá và thời kỳ xem xét thiệt hại.

Từ những lập luận chắc chắn, đúng quy định của Luật Quản lý Ngoại Thương số 05/2017/QH14 và Hiệp định Chống bán phá giá WTO, tập thể 12 doanh nghiệp tôn mạ và ống thép Việt Nam BÁC BỎ tư cách nguyên đơn của Tập đoàn Hòa Phát hoặc một trong số các công ty con của Tập đoàn Hòa Phát trong việc nộp đơn yêu cầu khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc.