Tình hình tương phản trong cạnh tranh giữa ví điện tử và ngân hàng tại Việt Nam và Trung Quốc

Trung Quốc và Việt Nam, hai quốc gia có hệ thống chính trị tương đồng và bối cảnh kinh tế gần như giống nhau, gần đây đã cho thấy sự khác biệt đáng kể trong sự phát triển của fintech giữa cuộc cạnh tranh của ngân hàng và các công ty fintech.

Sự khác biệt trong cuộc cạnh tranh giữa ngân hàng và fintech diễn ra như thế nào? Hãy cùng FinFan tìm hiểu về vấn đề này qua bài viết sau đây.

8 Sự Tương Đồng Trong Sự Phát Triển Của Ví Điện Tử Tại Việt Nam và Trung Quốc

Sự phát triển của ví điện tử ở cả hai quốc gia có 8 điểm tương đồng chính:

Khuyến Khích và Điều Chỉnh Của Chính Phủ:

Ở cả Việt Nam và Trung Quốc, chính phủ đã tích cực khuyến khích việc sử dụng ví điện tử như một phần của các sáng kiến rộng lớn hơn để thúc đẩy nền kinh tế không tiền mặt. Các khung pháp lý đã được thiết lập để đảm bảo tính an toàn và minh bạch của các giao dịch ví điện tử, nhằm xây dựng niềm tin công chúng và thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi.

Như FinFan đã đề cập trong bài viết trước về sự phát triển của công nghệ thanh toán Việt Nam qua từng giai đoạn từ sau khi thống nhất đất nước, chính phủ Việt Nam luôn nỗ lực để tìm ra những giải pháp hỗ trợ những công nghệ mới trong thanh toán để có thể hội nhập với quốc tế. Ví điện tử cũng không ngoại lệ khi mới đây, Ngân Hàng Nhà Nước đã có những quy định mới về tiền điện tử nhằm phát triển hơn nữa mảng này.

Tiếp Nhận Nhanh Chóng Do Sự Phổ Biến Của Di Động và Internet:

Việc sử dụng rộng rãi điện thoại thông minh và sự gia tăng thâm nhập internet đã thúc đẩy mạnh mẽ sự chấp nhận của ví điện tử ở cả hai quốc gia. Người dùng nhận thấy sự tiện lợi của các thanh toán dựa trên di động cho nhiều giao dịch hàng ngày, từ mua sắm đến thanh toán hóa đơn tiện ích.

Tích Hợp Với Thương Mại Điện Tử:

Ví điện tử ở cả Việt Nam và Trung Quốc đều được tích hợp sâu vào hệ sinh thái thương mại điện tử, tạo điều kiện cho các giao dịch trực tuyến diễn ra một cách suôn sẻ. Các nền tảng thương mại điện tử lớn thường hợp tác với hoặc phát triển các ví điện tử riêng của họ, cung cấp cho người dùng các tùy chọn thanh toán hiệu quả và an toàn.

Ví dụ điển hình là gần đây khi mà các hãng gọi xe công nghệ như Grab và Gojek tại Việt Nam đã bắt đầu kết hợp với MoMo và ZaloPay để mang lại những ưu đãi dành cho khách hàng sử dụng dịch vụ được liên kết bởi họ. Hay ví điện tử ShopeePay ra đời nhằm gửi đến những ưu đãi tốt nhất cho khách hàng trên sàn thương mại điện tử Shopee. Tương tự, người dân Trung Quốc cũng được hưởng lợi từ sự liên kết giữa AliPay và WeChat Pay với các nền tảng thương mại điện tử lớn.

Hệ Sinh Thái Tài Chính Toàn Diện:

Cả hai quốc gia đã chứng kiến sự phát triển của ví điện tử thành một phần của hệ sinh thái fintech lớn hơn, cung cấp nhiều dịch vụ tài chính ngoài thanh toán đơn giản, bao gồm chuyển tiền, cho vay, cơ hội đầu tư và bảo hiểm. Sự tích hợp này đã biến ví điện tử thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống tài chính của người dùng.

Tập Trung Vào Bao Gồm Tài Chính:

Ví điện tử ở Việt Nam và Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao bao gồm tài chính, cung cấp các dịch vụ ngân hàng và tài chính cho các nhóm dân cư không được phục vụ đầy đủ, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và xa xôi. Bằng cách cung cấp một giải pháp thay thế dễ tiếp cận và thân thiện với người dùng so với ngân hàng truyền thống, ví điện tử giúp thu hẹp khoảng cách bao gồm tài chính.

Khuyến Khích Thanh Toán Không Tiền Mặt:

Cả hai quốc gia đã tích cực khuyến khích thanh toán không tiền mặt, với ví điện tử đóng vai trò trung tâm trong sự chuyển đổi này. Các chiến dịch và ưu đãi của chính phủ khuyến khích các thương nhân và người tiêu dùng chấp nhận ví điện tử, giảm sự phụ thuộc vào tiền mặt và cải thiện hiệu quả giao dịch.

Công Nghệ Đổi Mới:

Sự phát triển của ví điện tử ở cả Việt Nam và Trung Quốc dựa trên các công nghệ tiên tiến như mã QR, NFC (Giao Tiếp Tầm Ngắn), và xác thực sinh trắc học để nâng cao tính an toàn và trải nghiệm người dùng. Sự đổi mới liên tục trong công nghệ giúp ví điện tử duy trì tính cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng.

Như FinFan đã đề cập trước đây, Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam tích cực khuyến khích sự phát triển của các công nghệ thanh toán mới nhất như mã QR. Gần đây, MoMo cũng đã tung ra thị trường bản cập nhật với việc xác thực danh tính người dùng bằng công nghệ NFC tiên tiến, và định hướng phát triển thanh toán NFC trong tương lai.

Trong khi đó, tại thị trường Trung Quốc, thanh toán không cần chạm đã được nâng lên một tầm cao mới khi khách hàng chỉ cần một chiếc điện thoại và lòng bàn tay (không phải dấu vân tay) là đã có thể thanh toán bằng ví điện tử của mình ở các cửa hàng tiện lợi.

Hợp Tác và Cộng Tác:

Các nhà cung cấp ví điện tử ở cả hai quốc gia thường xuyên hợp tác với các ngân hàng, công ty viễn thông và doanh nghiệp bán lẻ để mở rộng cơ sở người dùng và dịch vụ của họ. Những hợp tác này cho phép ví điện tử cung cấp một loạt các dịch vụ rộng hơn và tiếp cận nhiều khách hàng hơn, thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi hơn.

Tình Hình Trái Ngược Trong Cuộc Cạnh Tranh Giữa Ví Điện Tử và Ngân Hàng Tại Việt Nam và Trung Quốc

Mặc dù có sự tương đồng trong định hướng phát triển ví điện tử, cuộc cạnh tranh giữa ví điện tử và ngân hàng tại Việt Nam và Trung Quốc thể hiện nhiều điểm tương đồng, nhưng cũng có những khác biệt quan trọng do đặc điểm thị trường và mức độ phát triển công nghệ cụ thể ở hai quốc gia này.

Tình Hình Tại Trung Quốc

Sự Thâm Nhập Của Ví Điện Tử:

Trung Quốc là một trong những quốc gia tiên phong trong việc sử dụng ví điện tử. Các ví điện tử như Alipay (của Alibaba) và WeChat Pay (của Tencent) đã trở thành phương tiện thanh toán chính, vượt qua cả thẻ ngân hàng. Ví điện tử được sử dụng rộng rãi không chỉ trong mua sắm trực tuyến mà còn trong các giao dịch hàng ngày như mua sắm tại chợ, ăn uống, và thanh toán hóa đơn tiện ích.

Thay Thế Ngân Hàng Truyền Thống:

Nhiều dịch vụ ngân hàng truyền thống như chuyển tiền, cho vay, và đầu tư đã bị thay thế bởi ví điện tử. Các công ty fintech đã tạo ra các ứng dụng và dịch vụ tiện lợi hơn so với ngân hàng truyền thống. Ví điện tử cũng được liên kết với các dịch vụ tài chính khác như bảo hiểm, đầu tư và tín dụng tiêu dùng, tạo nên một hệ sinh thái tài chính toàn diện.

Chính Sách và Quy Định:

Chính phủ Trung Quốc đã triển khai các biện pháp nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn và ổn định tài chính, trong khi vẫn hỗ trợ phát triển công nghệ tài chính. Gần đây, hai ông lớn ví điện tử xứ Trung là WeChat Pay và AliPay đã và đang gánh chịu một tổn thất rất lớn khi đã bị chính phủ yêu cầu giảm thị phần thanh toán di động, điều chưa từng diễn ra trước đây. Mục đích của yêu cầu này chủ yếu nhắm đến việc thanh toán qua quét mã QR vốn đang ngày càng phổ biến tại Trung Quốc.

Động thái trên đã làm rúng động toàn ngành ví điện tử với 185 tổ chức thanh toán phi ngân hàng ở Trung Quốc, vốn đang là nền kinh tế thanh toán không tiền mặt lớn nhất thế giới với 943 triệu người sử dụng và quy mô lên đến 12 nghìn tỷ USD. Trong đó, riêng giao dịch quét mã QR đã đạt 15,59 nghìn tỷ Nhân dân tệ.

Tình Hình Tại Việt Nam

Sự Phát Triển Của Ví Điện Tử:

Ví điện tử ở Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng với nhiều ứng dụng nổi bật như MoMo, ZaloPay, và ViettelPay. Mặc dù số lượng người dùng tăng nhanh chóng, tỷ lệ sử dụng ví điện tử vẫn thấp hơn so với Trung Quốc, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Tuy nhiên, tình hình ngày càng trở nên lạc quan hơn khi dữ liệu gần đây cho thấy hơn một nửa dân số Việt Nam sẽ có tài khoản ví điện tử vào cuối năm 2024.

Ngân Hàng Truyền Thống Vẫn Chiếm Ưu Thế:

Dù đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây, thị trường ví điện tử Việt Nam vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt. Ngành này có hơn 50 công ty ví điện tử, nhưng thị phần chủ yếu tập trung ở ba cái tên lớn: MoMo, ZaloPay, và VNPay. Thêm vào đó, ShopeePay tập trung chủ yếu vào giải quyết các vấn đề thanh toán cho sàn thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam, Shopee.

Hơn nữa, thị phần ví điện tử ở Việt Nam cũng bị cạnh tranh quyết liệt bởi các dịch vụ từ các ngân hàng lớn. Các ngân hàng truyền thống ở Việt Nam vẫn giữ vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính, đặc biệt là trong các dịch vụ như cho vay và tiết kiệm. Nhiều ngân hàng đã bắt đầu hợp tác với các công ty fintech để cung cấp các dịch vụ thanh toán tiện lợi hơn thông qua ứng dụng di động và ngân hàng trực tuyến.

Gần đây, trong một buổi phỏng vấn với CafeBiz, một trang tin tức kinh doanh điện tử hàng đầu, một chuyên gia tài chính từng làm việc tại Payoo, SmartPay và Sendo đã xác định năm lý do tại sao ví điện tử đang mất dần lợi thế trước các ngân hàng. Theo ông Nguyên, có năm lý do chính khiến ví điện tử phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng lớn:

. Sự Hội Tụ Nhanh Chóng Trong Xử Lý Thanh Toán: Khoảng cách giữa xử lý thanh toán của ví điện tử và ngân hàng đang nhanh chóng thu hẹp khi các ngân hàng bắt đầu từ các hệ thống thanh toán cốt lõi và nhanh chóng xây dựng các ứng dụng, dẫn đến tỷ lệ tăng trưởng người dùng cao.

. Sự Phổ Biến Nhanh Chóng Của VietQR: Sự xuất hiện và phổ biến nhanh chóng của VietQR đã làm giảm hiệu quả của các mã QR sử dụng bởi ví điện tử. Ví điện tử đã phải thích nghi bằng cách tích hợp VietQR, như đã thấy với MoMo và ZaloPay.

. Hệ Sinh Thái Các Giải Pháp Tích Hợp Ngân Hàng Phát Triển: Sự phát triển mạnh mẽ của các giải pháp xử lý thanh toán không cần giấy phép ví điện tử và được tích hợp trực tiếp với ngân hàng, như ATOM, Casso, SePay, HeNo, và GenZi.

. Quy Định Bảo Mật Khắt Khe Hơn: Các quy định mới, như Quyết định 2345, áp đặt yêu cầu bảo mật chặt chẽ hơn, làm cho ví điện tử ngày càng phụ thuộc vào các ngân hàng về trải nghiệm người dùng.

. Lợi Nhuận và Đầu Tư Cao Hơn Của Ngân Hàng: Các ngân hàng tạo ra lợi nhuận cao hơn nhiều (ở mức hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm) so với ví điện tử, cho phép họ đầu tư nhiều hơn vào dịch vụ của mình.

Nguồn: CafeBiz

Chính Sách và Hỗ Trợ Của Chính Phủ:

Chính phủ Việt Nam đang xây dựng một khung pháp lý cho fintech và ví điện tử, nhằm thúc đẩy sự phát triển trong khi đảm bảo an toàn cho hệ thống tài chính. Các chính sách khuyến khích thanh toán không tiền mặt đang được thực hiện mạnh mẽ.

Tương Lai Của Cuộc Cạnh Tranh Giữa Ví Điện Tử và Ngân Hàng Tại Việt Nam và Trung Quốc

Tại Trung Quốc:

Ví điện tử có thể tiếp tục mở rộng và củng cố vị thế của mình, nhưng sẽ phải đối mặt với các quy định ngày càng nghiêm ngặt từ chính phủ để kiểm soát rủi ro tài chính.

Tại Việt Nam:

Sự hợp tác giữa các ngân hàng và fintech dự kiến sẽ tiếp tục gia tăng, với các ngân hàng truyền thống vẫn giữ vai trò quan trọng nhưng ngày càng tích hợp với các dịch vụ công nghệ mới để cung cấp trải nghiệm khách hàng tốt hơn.

Ngoài ra, ông Nguyên đề xuất một số hướng đi khả thi cho ví điện tử trong tương lai gần:

. Tự Động Hóa Cao Hơn Các Nhu Cầu Tài Chính: Bao gồm các khoản vay nhanh, thấu chi, ứng tiền cho thương nhân, và ứng lương ngày.

. Tích Hợp Hệ Sinh Thái Vào Ứng Dụng Ngân Hàng: Ví dụ như Taxi/VNShop của VNPAY, chương trình khách hàng thân thiết của Urbox, hoặc Accesstrade.

. Phát Triển Phần Cứng và API Với Các Ngân Hàng Qua Open API: Bao gồm các sản phẩm như SmartPOS và mPOS.

. Xử Lý Hạ Tầng Thanh Toán: Giải pháp như VETC và EPASS cho các nhu cầu mới như hệ thống metro.

Ông Nguyên nhận xét rằng các hướng đi này có thể được các công ty công nghệ trung gian khác theo đuổi mà không cần giấy phép ví điện tử, do đó làm cho môi trường cạnh tranh ngày càng mở rộng.

FiinGroup dự báo rằng đến cuối năm nay, sẽ có khoảng 50 triệu ví điện tử hoạt động tại Việt Nam, tăng gần 40% so với năm 2023. Tuy nhiên, hầu hết các nhà cung cấp hàng đầu vẫn đang trong giai đoạn "đốt tiền". Theo FiinGroup, mặc dù có những con số tăng trưởng ấn tượng, các ví điện tử vẫn đang tham gia vào một cuộc đua tốn kém để thu hút và giữ chân khách hàng. Kết quả là các nhà cung cấp hàng đầu với hàng triệu người dùng như MoMo và ShopeePay tiếp tục chịu lỗ mặc dù doanh thu ròng tăng.

Nguồn: CafeBiz

Kết Luận Về Cuộc Cạnh Tranh Giữa Ví Điện Tử và Ngân Hàng Tại Việt Nam và Trung Quốc

Sự phát triển của ví điện tử ở Việt Nam và Trung Quốc cho thấy nhiều điểm tương đồng, từ sự hỗ trợ của chính phủ và sự tiếp nhận nhanh chóng nhờ công nghệ di động, đến việc tích hợp với thương mại điện tử và tập trung vào bao gồm tài chính. Cả hai quốc gia đều tận dụng đổi mới công nghệ để thúc đẩy thanh toán không tiền mặt và tạo ra các hệ sinh thái tài chính toàn diện. Những điểm tương đồng này làm nổi bật quỹ đạo chung của sự phát triển ví điện tử trong hai thị trường fintech năng động và đang phát triển nhanh chóng.

Mặc dù ví điện tử đang phát triển mạnh mẽ ở cả hai quốc gia, bối cảnh cạnh tranh giữa ví điện tử và ngân hàng tại Trung Quốc đã bước vào giai đoạn mới với sự thống trị của các nền tảng fintech. Trong khi đó, tại Việt Nam, quá trình này vẫn đang diễn ra với nhiều cơ hội hợp tác và phát triển giữa các ngân hàng truyền thống và các công ty fintech.

Về FinFan

FinFan là một công ty dịch vụ tài chính nhúng xuyên biên giới, tập trung vào giải pháp chi trả hàng loạt, thu thập quỹ, xử lý thẻ, IBAN và các giải pháp APMs kỹ thuật số, cung cấp những đóng góp và tích hợp có giá trị cho các lĩnh vực này.

FinFan đã tích hợp với hầu hết các tổ chức chuyển tiền (MTOs), nhà cung cấp dịch vụ thanh toán (PSPs), switch, và các nền tảng fintech cốt lõi nổi tiếng trên thế giới như MoneyGram, Thunes, Qiwi, Remitly, World Remit, Bancore, PaySend, Terrapay, Ria Money Transfer (Euronet), Dlocal, Ripple, TripleA, FoMo Pay, Wings, v.v.

Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ chúng tôi qua:

🌐 https://finfan.io

📞 (+84) 2866 85 3317

✉ support@finfan.vn

LinkedIn: FinFan