Từng thống trị ngành bán dẫn, Intel giờ đây tụt lại phía sau TSMC, Samsung, AMD và gần như mất chỗ đứng trong thị trường chip AI. Vốn hóa thị trường chỉ hơn 90 tỷ USD, thấp xa so với AMD (270 tỷ USD) và Nvidia (4.230 tỷ USD). Cổ phiếu rớt 8% sau khi CEO Lip-Bu Tan cảnh báo có thể rút khỏi sản xuất chip nếu không tìm được khách hàng lớn.
Trong bối cảnh này, cựu CEO Craig Barrett - người từng dẫn Intel qua khủng hoảng dot-com đưa ra kế hoạch táo bạo: huy động 40 tỷ USD để xây dựng các nhà máy giga-fab, phát triển quy trình 14A và lấy lại vị thế dẫn đầu công nghệ Mỹ.
Cách huy động vốn:
- Mô hình hợp tác công tư (PPP) với các “ông lớn” Mỹ như Nvidia, Apple, Google, Amazon, Meta, Qualcomm, AMD, Microsoft.
- Mỗi công ty góp 5 tỷ USD, đổi lại sẽ giảm rủi ro phụ thuộc TSMC – đặc biệt trước nguy cơ bất ổn eo biển Đài Loan.
Quan điểm của Barrett:
- Phản đối tách Intel thành hai công ty thiết kế & sản xuất, gọi đây là “ý tưởng ngu ngốc nhất”.
- Chỉ trích ban lãnh đạo hiện tại chậm triển khai quy trình 14A.
- Đề xuất tái bổ nhiệm Pat Gelsinger - người từng đạt tiến bộ với công nghệ 18A.
Lý do cấp bách:
- TSMC kiểm soát hơn 90% chip tiên tiến.
- Mỹ vẫn phụ thuộc Đài Loan cho chip 3nm và 2nm, dù TSMC đã đầu tư 165 tỷ USD vào Mỹ nhưng chủ yếu cho quy trình cũ.
- Khoản trợ cấp 10 tỷ USD từ Đạo luật CHIPS là quá nhỏ so với nhu cầu.
Barrett cho rằng một Intel mạnh sẽ là “TSMC của nước Mỹ”, giảm phụ thuộc nhập khẩu và củng cố an ninh quốc gia. Kế hoạch này, nếu thành công, không chỉ cứu Intel mà còn định hình lại bản đồ công nghệ toàn cầu.
