“Tôi đã nói từ lâu rằng các con số này bị thao túng. Những điều chỉnh lớn sau báo cáo ban đầu đã trở thành thông lệ trong nhiều năm,” ông Trump tuyên bố trước báo giới hôm thứ Sáu.
📑 Báo cáo tháng 7: Không chỉ là một con số yếu
Theo báo cáo do BLS công bố, nền kinh tế Mỹ chỉ tạo thêm 73.000 việc làm trong tháng 7, thấp hơn đáng kể so với dự báo 110.000. Tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ lên 4,2%.
Tuy nhiên, điều gây chấn động không chỉ là con số thấp mà còn nằm ở các điều chỉnh dữ liệu của hai tháng trước đó:
Tháng 5: từ 144.000 → chỉ còn 19.000 việc làm.
Tháng 6: từ 147.000 → chỉ còn 14.000 việc làm.
-> Tổng cộng, BLS đã điều chỉnh giảm 258.000 việc làm, làm dấy lên nghi ngờ về tính minh bạch trong cách xử lý dữ liệu.
📌 Phản ứng từ Nhà Trắng: Trump hành động quyết liệt
Tổng thống Trump không ngần ngại cáo buộc dữ liệu việc làm bị “THAO TÚNG” nhằm làm tổn hại hình ảnh của ông và Đảng Cộng hòa. Ông sa thải McEntarfer và cam kết sẽ bổ nhiệm “những người đáng tin cậy hơn”.
Kevin Hassett, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia, lên tiếng ủng hộ Trump:
“Các điều chỉnh này là bằng chứng rõ ràng. Khi bạn thấy một mô hình lặp đi lặp lại, làm sao có thể tin tưởng vào số liệu?”
📊 Lịch sử điều chỉnh: Một mô hình đáng ngờ
BLS vốn có quy trình điều chỉnh số liệu việc làm sau khi có thêm dữ liệu cập nhật. Tuy nhiên, theo nhiều nhà phân tích, xu hướng điều chỉnh gần như luôn theo hướng giảm lại là điều đáng bàn.
Năm 2023, 10 trên 12 tháng có điều chỉnh giảm.
Kể từ năm 2003, số lần điều chỉnh giảm nhiều gấp đôi số lần điều chỉnh tăng (14 so với 7).
Dù các điều chỉnh được xem là một phần bình thường của quá trình thống kê, việc thiên lệch về một chiều khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi: Liệu có sự can thiệp nào đằng sau những con số?
“Giống như việc tung đồng xu ra mặt sấp 10 trong 12 lần — đến lúc đó, bạn bắt đầu nghi ngờ đồng xu có vấn đề,” một chuyên gia nhận định.
💥 Không chỉ là việc làm – CPI cũng bị nghi ngờ
Bên cạnh dữ liệu việc làm, nhiều chuyên gia cũng đặt nghi vấn về chỉ số giá tiêu dùng (CPI) – một thước đo lạm phát then chốt. Một số nhà kinh tế cho rằng công thức tính CPI hiện tại đã bị điều chỉnh từ những năm 1990 nhằm hạ thấp tốc độ tăng giá.
“Nếu áp dụng cách tính từ thập niên 70, chỉ số CPI hiện tại có thể gần gấp đôi con số chính thức – tức khoảng 6%,” một nhà phân tích nhận định. “Và nếu dùng phương pháp trung thực hơn, có thể con số còn cao hơn nữa.”
🔥 Thị trường bỏ qua điều chỉnh, tin vào ‘ảo giác ổn định’
Một thực tế đáng lo ngại là thị trường tài chính thường chỉ phản ứng với con số ban đầu trong các báo cáo. Các điều chỉnh sau đó – dù có quy mô lớn đến đâu – thường bị bỏ qua hoặc chôn vùi trong các phần phụ lặng lẽ của báo cáo.
“Bạn sẽ không bao giờ thấy thị trường chứng khoán sụt giảm vì BLS âm thầm ‘xóa sổ’ hàng trăm nghìn việc làm,” một nhà đầu tư kỳ cựu cho biết. “Điều đó tạo ra ảo giác rằng thị trường lao động mạnh mẽ hơn thực tế.”
❓ Câu hỏi lớn: Có nên tiếp tục tin vào các con số?
Dù các điều chỉnh là cần thiết trong quy trình thống kê, sự thiên lệch có hệ thống trong suốt nhiều năm khiến giới quan sát đặt ra một câu hỏi đơn giản nhưng quan trọng:
Tại sao chúng ta vẫn tin tưởng tuyệt đối vào những con số này?
Và như Tổng thống Trump cảnh báo, việc xem nhẹ các điều chỉnh có thể khiến cả thị trường, nhà đầu tư và công chúng rơi vào cái bẫy “niềm tin số liệu” – một nguy cơ khó lường cho nền kinh tế Mỹ.
👉 Tổng kết:
Trong một thời kỳ bất ổn chính trị và kinh tế như hiện nay, tính minh bạch và trung thực của các cơ quan thống kê trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Dù chưa có kết luận chính thức về việc liệu BLS có thao túng dữ liệu hay không, các động thái điều chỉnh dồn dập và mang tính một chiều chắc chắn sẽ còn làm nóng dư luận trong thời gian tới.
