Nếu đã từng là một khách hàng của Shopee, chắc hẳn mỗi khi mua hàng, bạn sẽ tìm đến những mặt hàng được nhiều người mua, đọc hết các đánh giá của những khách hàng trước đó để xác nhận chất lượng sản phẩm, rồi mới đi đến quyết định mua hàng. Tuy nhiên, lợi dụng sự tin tưởng của khách hàng, nhiều shop bán hàng đã tìm cách đặt đơn ảo, tạo những review tốt về sản phẩm nhằm “đánh lừa” người mua.
Review “ảo” - Đánh giá bên dưới sản phẩm: Được coi là một chiêu trò giúp người bán hàng trên sàn TMĐT hiện nay “qua mặt” khách hàng, nhằm kích thích nhu cầu mua sắm và tăng doanh thu. 
Xu hướng marketing “nói thật” và sự lan truyền của hiệu ứng WOW (World of Mouth) khiến người tiêu dùng hiện nay tin tưởng hơn vào những đánh giá, bình luận về các sản phẩm online. Thay vì trực tiếp đến cửa hàng để trải nghiệm sản phẩm, ngày nay khách hàng có thể dựa vào các đánh giá này để quyết định mua hay không, hoàn toàn miễn phí và dễ dàng sử dụng. Theo số liệu thống kê Review sản phẩm TMĐT của  Marketing Land, 90% người mua thừa nhận rằng các đánh giá online ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định mua hàng của họ và 72% khách hàng chỉ quyết định mua hàng khi học đọc các nhận xét tích cực về sản phẩm. Lợi dụng điều này, các chủ shop online sử dụng nhiều biện pháp nhằm giả mạo các đánh giá để qua mặt khách hàng và tăng thứ hạng sản phẩm tại sàn TMĐT đó . Hiểu đơn giản, người bán có thể lập ra nhiều tài khoản khác nhau, đóng vai trò khách hàng và để lại đánh giá tốt dưới vai trò khách hàng, tuy nhiên, các chiêu trò hiện nay đã tinh vi và được lên kế hoạch bài bản hơn rất nhiều. 
Tại hội thảo “Bảo vệ người tiêu dùng trong TMĐT” mới đây, Cục Quản lý thị trường nhận định rằng sự bùng nổ của internet và mạng xã hội khiến các chủ shop online tiêu thụ sản phẩm một cách hiệu quả hơn. Kết quả nghiên cứu được công bố cũng cho thấy bán hàng qua mạng xã hội dù nhiều hàng giả và hàng nhái nhưng vẫn đạt hiệu quả đến 32% với web TMĐT. Đầu tháng 3/2020, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã tiến hành xử lý khoảng 5.200 gian hàng với trên 21.000 sản phẩm vi phạm. Cụ thể, sàn TMĐT có số sản phẩm vi phạm nhiều nhất là Sendo.vn với gần 4.000 sản phẩm khẩu trang vi phạm. Tiếp theo đó là Shopee.vn với gần 3.000 gian hàng và hơn 3.500 khẩu trang y tế vi phạm. 
Thực tế, Review là một hoạt động cần được khuyến khích nếu nó được sử dụng với mục đích tốt đẹp, thông qua mạng xã hội, mối liên kết giữa khách hàng và doanh nghiệp được thể hiện rõ nét ở những lời nhận xét trực tiếp bên dưới sản phẩm. Bên cạnh đó, các hoạt động Review được các doanh nghiệp sử dụng như một chiến thuật marketing hiệu quả, kêu gọi và giới thiệu sản phẩm thông qua những khách hàng đã sử dụng, nhằm tăng thêm niềm tin của khách hàng và biến khách hàng trở thành đội ngũ sale hùng hậu, miễn phí. Thật đáng tiếc khi những Review đang được sử dụng sai cách bởi các chủ cửa hàng online, đáng quan ngại khi những chiêu trò đó được rao bán công khai trên mạng. 
“Qua mặt” khách hàng bằng những chiêu trò tinh vi 
“Mipee Tool” - Công cụ đặt hàng loạt các đơn ảo và review tại Shopee đang được quảng cáo công khai và tràn lan trên mạng. 
Không chỉ riêng Shopee mà các sàn thương mại như Tiki, Amazon cũng đang đau đầu thực hiện các biện pháp trừng trị “review ảo” nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Hầu hết các chủ shop online đều biết rõ các mánh khóe để bán được hàng và sẵn sàng chi tiền cho bên thứ 3 để mua số lượng sao đánh giá, làm giả nhưng chất lượng “thật” các review. Bên cạnh đó, người bán hàng còn tạo các nhóm riêng tư (Private group) trên Facebook để đưa ra các mặt hàng có sẵn cần được đánh giá. Bên thứ 3 liên hệ riêng với người bán để thực hiện giao dịch mua sản phẩm, viết feedback (có thể bao gồm hình ảnh, video sản phẩm) nhằm tăng khả năng hiển thị. Ngoài ra, nhiều người bán hiện nay sử dụng chính khách hàng để lừa khách hàng, ví dụ như tại Amazon, chủ shop đưa ra một số lợi ích như hoàn tiền, cộng xu vào tài khoản sau khi người dùng gửi ảnh chụp màn hình đánh giá tích cực khi mua một sản phẩm nào đó. 
Tại Việt Nam, chỉ cần vài bước thao tác đơn giản qua những video trên Youtube hay đầu tư những khóa học offline hàng triệu đồng là có thể thành thạo những “kỹ năng” điêu luyện qua các Tool tạo đơn ảo. Chắc hẳn bạn đã chẳng lạ gì chiêu trò hack like ảo trên Facebook thì giờ đây, những bảng giá tạo đơn ảo, nhận xét ảo được bán công khai trên mạng, đặc biệt thu hút nhiều người mới bắt đầu tập tành kinh doanh online. Tuy nhiên, chỉ vì muốn “đi đường tắt” để đạt doanh thu, nhiều chủ shop đã bị các bên thứ 3 lừa tiền, cung cấp dịch vụ “ảo”, vừa đánh mất niềm tin khách hàng lại vừa vi phạm các chính sách của sàn TMĐT. 
“Phát hiện các đánh giá giả mạo là cực kỳ khó khăn bởi không thể xác định chính xác một người nào đó được trả tiền để viết lời giả dối” - Theo Edward C. Malthouse, Giáo sư chuyên ngành tiếp thị ở Đại học Northwestern (Mỹ), người nghiên cứu tác động của các đánh giá sản phẩm trên mạng. Fakespot cho rằng hơn 1/3 lượt đánh giá sản phẩm trên các nền tảng thương mại điện tử lớn của Amazon, Walmart, Sephora... đều là giả mạo. Có thể thấy, “Review ảo” đã và đang tồn tại công khai trên các sàn TMĐT, người tiêu dùng cần tỉnh táo hơn, tìm hiểu kỹ về chất lượng sản phẩm, chọn lọc những nhận xét đúng, có hình ảnh xác thực để tránh các sự cố đáng tiếc khi mua hàng. Vào năm ngoái, Amazon đã chi hơn 400 triệu đô la nhằm bảo vệ khách hàng trước tình trạng lạm dùng phần đánh giá, hãy cùng tìm hiểu xem Shopee đang và sẽ làm gì để bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam trước vấn nạn này. 
Người gian lận bị 'xử rất nhẹ nhàng'
Hệ thống quy định, chính sách và tiêu chuẩn cộng đồng - Căn cứ xóa sổ những hành vi gian lận
Trước những tình trạng gian lận tinh vi, Shopee đã thẳng tay truy quét những shop có hành vi trái với Tiêu chuẩn cộng đồng để duy trì một môi trường thương mại lành mạnh. Trong quá trình mua bán trên sàn, Shopee sẽ ghi lại toàn bộ hoạt động của người dùng bằng các thuật toán theo dõi nhằm mục tiêu đưa ra các gợi ý và phương thức bán hàng phù hợp, chất lượng. Vì thế, toàn bộ hành vi của người mua và người bán đều được Shopee giám sát chặt chẽ, kịp thời phát hiện và ngăn chặn những hành vi bất thường, vi phạm chính sách. Hệ thống của Shopee sẽ giới hạn tài khoản, thậm chí khóa tài khoản khi người dùng có dấu hiệu lợi dụng các chính sách ưu đãi để chuộc lợi. 
Vấn nạn "Review ảo" luôn là một vấn đề nhức nhối trong quá trình đảm bảo minh bạch trong giao thương trên Shopee. Ứng dụng sẽ truy quét các tài khoản đánh giá nhiều sản phẩm, nhiều shop trong một thời gian ngắn hay tạo nhiều tài khoản đăng nhập trên cùng một thiết bị hoặc cùng một IP mạng. Ngay khi phát hiện ra dấu hiệu bất thường, Shopee sẽ giới hạn những tính năng mà người dùng sử dụng với tần suất dày đặc và gửi email cảnh cáo. Tuy xử lý các gian lận một cách mạnh tay nhưng Shopee vẫn tạo cơ hội cho người dùng khiếu nại trong vòng 30 ngày, sau thời gian đó, nếu họ không khiếu nại gì thì tài khoản sẽ bị khóa vĩnh viễn. Trong trường hợp người dùng tạo nhiều tài khoản bằng cùng một điện thoại hoặc IP mạng, tất cả các tài khoản sẽ bị ứng dụng khóa vĩnh viễn lập tức. 
Cuộc đấu tranh chống lại gian lận thương mại không chỉ đơn độc mình Shopee, ngay cả gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon cũng đang tìm cách xử lý triệt để vấn đề này. Với dịch vụ quản lý Amazon Fraud Detector nhằm ngăn chặn các hoạt động xấu tiềm ẩn trên ứng dụng, Amazon có thể phát hiện gian lận của các hoạt động trực tuyến trong thời gian ngắn, kịp thời ngăn chặn và xử lý các hành vi “dối trá”, tránh hậu quả đối với khách hàng. 
Có thể thấy, các sàn thương mại điện tử vẫn đang ngày đêm đấu tranh để tạo nên một môi trường thương mại lành mạnh, xây dựng niềm tin với khách hàng về dịch vụ mua bán hàng online. Tuy nhiên, "Review ảo" vẫn đang là một thế lực chống phá những nỗ lực của họ. Liệu rằng Shopee và các sàn thương mại khác sẽ tiếp tục có những biện pháp mạnh tay nào để dần xóa bỏ tình trạng này?