Bộ Tài chính đang đề xuất duy trì mức thuế thu nhập cá nhân tối đa 35% tại Việt Nam. Tuy nhiên, tranh luận nảy sinh khi so sánh với các quốc gia khác, bởi không chỉ thuế suất mà ngưỡng thu nhập chịu thuế – tức mức thu nhập từ đâu trở lên mới phải áp dụng khung thuế cao – mới là yếu tố then chốt phản ánh sự công bằng và hợp lý.
NGƯỠNG CHỊU THUẾ TỐI ĐA Ở VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC
Tại Việt Nam, cá nhân có thu nhập chịu thuế từ 960 triệu đồng/năm (khoảng 80 triệu đồng/tháng) đã phải chịu thuế suất 35%. Con số này thấp hơn nhiều so với ngưỡng áp dụng thuế suất cao nhất tại các quốc gia trong khu vực và thế giới.
-
Thái Lan: Thuế suất 35% chỉ áp dụng khi thu nhập trên 120.000 USD/năm (~3,2 tỷ đồng).
-
Trung Quốc: Thuế suất 45% áp dụng với thu nhập từ 960.000 CNY/năm (~3,3 tỷ đồng).
-
Hàn Quốc: Thuế suất 45% chỉ dành cho thu nhập trên 1 tỷ KRW/năm (~17 tỷ đồng).
-
Nhật Bản: Thuế suất 45% (cộng surtax 2,1%) áp dụng với thu nhập trên 40 triệu yên/năm (~6 tỷ đồng).
-
Ấn Độ: Thuế suất tối đa 30% áp dụng với thu nhập từ 1,5 triệu INR/năm (~440 triệu đồng), nhưng có thêm phụ phí (surcharge) cho nhóm siêu giàu.
Rõ ràng, cùng một thuế suất danh nghĩa, nhưng ngưỡng thu nhập để rơi vào khung cao nhất ở Việt Nam lại thấp hơn nhiều so với các nước có mức sống và thu nhập bình quân cao hơn.
VÌ SAO CHỈ SO THUẾ SUẤT LÀ CHƯA ĐỦ?
Nếu chỉ nhìn vào biểu thuế suất, dễ lầm tưởng rằng Việt Nam áp thuế “dễ chịu” hơn các nước phát triển. Nhưng trên thực tế, với cùng một mức thu nhập tuyệt đối tính bằng USD hoặc VND, người Việt lại dễ bị đánh vào khung cao hơn. Điều này khiến những người có thu nhập chỉ ở mức cao trong nước cũng đã nhanh chóng chạm ngưỡng thuế tối đa, trong khi ở các nước khác, mức thu nhập này chưa hề bị coi là “giàu”.
So sánh công bằng đòi hỏi phải đặt cả thuế suất, ngưỡng chịu thuế và bối cảnh thu nhập bình quân của mỗi quốc gia vào cùng một hệ quy chiếu.
ĐỀ XUẤT CHÍNH SÁCH CHO VIỆT NAM
Để hệ thống thuế công bằng và hợp lý hơn, có thể cân nhắc ba hướng cải cách:
-
Nâng ngưỡng chịu thuế tối đa: Xem xét đưa mức áp dụng thuế suất 35% lên khoảng 1,5–2 tỷ đồng/năm, để chỉ những cá nhân thực sự thuộc nhóm thu nhập rất cao mới bị đánh thuế ở mức này.
-
Điều chỉnh định kỳ theo lạm phát và thu nhập bình quân: Nếu thu nhập bình quân tăng mà biểu thuế không thay đổi, ngày càng nhiều người sẽ bị “đẩy” vào khung cao, gây méo mó chức năng điều tiết. Cần cơ chế cập nhật linh hoạt.
-
Mở rộng giảm trừ và khấu trừ: Nới rộng các khoản giảm trừ gia cảnh, bảo hiểm, giáo dục, y tế… để phản ánh đúng hơn gánh nặng tài chính của người lao động.
Giữ nguyên thuế suất tối đa 35% có thể là cần thiết để đảm bảo nguồn thu, nhưng nếu ngưỡng áp dụng quá thấp thì hệ thống thuế sẽ thiếu công bằng và làm giảm động lực phát triển. Khi điều chỉnh ngưỡng thuế và khấu trừ phù hợp với mặt bằng thu nhập, Việt Nam sẽ không chỉ tránh được sự so sánh bất lợi với các nước khác, mà còn củng cố niềm tin của người dân vào chính sách thuế.
-----------------
Nguồn: Finlink Investing
