Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 1)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 2)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 3)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 4)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 5)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 6)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 7)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 8)
Tam Quốc: Nhà Hán suy vong như thế nào? (Phần 9)
Trong hai phần trước, chúng ta đã nói về cuộc khởi nghĩa dưới góc độ của quân Khăn Vàng, nhưng giờ là lúc nói về cuộc phản công của triều Hán. Sau khi quân khởi nghĩa liên tục chiếm được các vùng như Nam Dương, Dĩnh Xuyên, Nhữ Nam,... Hán Linh Đế trở nên lo lắng khiến ông mở kho bạc của bản thân để xây dựng quân đội, và phong anh rể mình là Hà Tiến lên làm Đại tướng quân bảo vệ kinh thành.

Tướng quân Chu Tuấn và Hoàng Phủ Tung đưa 40,000 quân mới chiêu mộ xuống phía nam để phản công quân Khăn Vàng. Chu Tuấn đem 20,000 quân đánh thẳng vào Dĩnh Xuyên ở phía đông và bất ngờ bị thất bại ngay trong trận đầu tiên, bởi ông không tưởng tượng nổi quân khởi nghĩa lại đông như vậy, đạo quân của Chu Tuấn ngay sau đó cũng bị bao vây.
Hoàng Phủ Tung, ban đầu dự định đưa quân đến Nam Dương để đánh Trương Mạn Thành, phải quay lại để giải vây cho Chu Tuấn. Khi ông đến được Dĩnh Xuyên, binh lính nhà Hán cũng bị sốc bởi số lượng của quân Khăn Vàng và khuyên ông nên rút lui. Nhưng Hoàng Phủ Tung biết đa số quân của Ba Tài đều không có kinh nghiệm chiến đấu nên trấn tĩnh binh lính và tiếp tục tiến công. Ông dùng hoả công đánh vào doanh trại địch, vừa đúng lúc viện quân từ đội kỵ binh do Tào Tháo chỉ huy mới đến và đạo quân bị bao vây của Chu Tuấn đánh ra, cùng nhau, quân của Hoàng Phủ Tung, Tào Tháo và Chu Tuấn bao vây Ba Tài và tiêu diệt hơn 10,000 quân Khăn Vàng trong một đêm.
Sau chiến thắng này, Dĩnh Xuyên phần lớn đã ổn định, nên kỵ binh của Tào Tháo cũng trở về kinh thành Lạc Dương, trong khi Chu Tuấn và Hoàng Phủ Tung tiếp tục tiến xuống phía nam để hợp quân với Lưu Sủng, cùng dẹp quân Khăn Vàng ở Trần Quận, sau đó tiếp tục tiến đánh đạo quân của Bành Thoát ở Nhữ Nam.
Tại thời điểm này, mối nguy hiểm duy nhất gần kinh thành là đạo quân chiếm giữ Nam Dương của Trương Mạn Thành phía nam và đạo quân Khăn Vàng bao vây Đông Quận phía đông Lạc Dương. Vì vậy, Chu Tuấn và Hoàng Phủ Tung quyết định chia quân tại đây, Chu Tuấn dẫn quân xuống Nam Dương còn Hoàng Phủ Tung đem quân đi đánh Đông Quận.
Trong khi Đông Quận được dẹp yên dễ dàng bởi lực lượng địa phương và thái thú ở đây vẫn giữ được thành, Nam Dương lại khó đánh hơn nhiều. Bởi vì ngay từ đầu cuộc khởi nghĩa, Trương Mạn Thành đã có thể chiếm được Uyển Thành và giết Thái thú Nam Dương là Trữ Cống. Và mặc dù thái thú mới của Nam Dương là Tần Hiệt đã từ Trường Sa đem quân lên bao vây Trương Mạn Thành, thậm chí giết được Trương Mạn Thành trong trận đánh sau đó, Uyển Thành vẫn nằm trong tay quân Khăn Vàng khi họ bầu chỉ huy mới thay thế là Triệu Hoằng.
Và trong vòng 2 tháng sau đó, Triệu Hoằng cùng 100,000 người theo Khăn Vàng trong thành, bao gồm cả thường dân, phụ nữ và trẻ em, quyết tử thủ. Cho đến khi đạo quân của Chu Tuấn tới hợp binh với Tần Hiệt vào tháng 8, giết được Triệu Hoằng, nhưng quân Khăn Vàng vẫn giữ được Uyển Thành và bầu thủ lĩnh mới là Hàn Trung. Họ giữ thành được 3 tháng nữa thì thất bại và bị đem ra giết sạch vào tháng 11 năm 184, chấm dứt toàn bộ quân Khăn Vàng phía nam Lạc Dương.
Giờ trở lại về lúc mới bắt đầu cuộc khởi nghĩa, và nói về đạo quân phía bắc của Lư Thực rời kinh thành cùng lúc với đạo quân phía nam của Chu Tuấn và Hoàng Phủ Tung. Đạo quân này theo đường thủy dọc sông Hoàng Hà và tiến vào căn cứ của nghĩa quân Khăn Vàng để đánh với Trương Giác.
Sau khi vượt sông, quân của Lư Thực đi từ chiến thắng này đến chiến thắng khác, trong khi đó, ông đồng thời cũng cho quân mai phục các đường rút về Nghiệp Thành, khiến Trương Giác không thể về đây và buộc phải đưa quân sang phía đông tới Quảng Tông. Lư Thực cho bao vây thành, xây chiến hào xung quanh, bắn phá tường thành và chuẩn bị kế hoạch tấn công. Nhưng vào tháng 6, một hoạn quan tên Tả Phong từ kinh thành đến để thị sát tiến độ của quân đội, ông bí mật đòi hối lộ từ Lư Thực, Lư Thực vốn là sĩ nhân ghét hoạn quan, tính tình lại thẳng thắn nên từ chối và đuổi ông về.
Tả Phong tức giận bèn báo cáo với Hoàng đế rằng Lư Thực chỉ huy quân thụ động, không dám tấn công, và thậm chí còn không muốn cuộc khởi nghĩa kết thúc. Hán Linh Đế nổi giận hạ lệnh bắt giam Lư Thực và xử án chung thân không khoan hồng. Ông cho Đổng Trác lên thay làm chỉ huy.
Bất ngờ thay, cuộc tấn công của Đổng Trác vào Quảng Tông thất bại chiến thuật, và giúp Trương Giác có chút không gian để thở. Không muốn mất mặt, Đổng Trác bỏ vây Quảng Tông, rồi đưa quân lên phía bắc để đánh cánh quân của Trương Bảo nhưng cũng thất bại và buộc phải rút lui sau 2 tháng. Và triều đình lại một lần nữa phải đổi chi huy.
Lần này, vào tháng 8 năm 184, khi Hoàng Phủ Tung đã bình định được Đông Quận, triều đình cử ông lên phía bắc để thay thế Đổng Trác, còn về phần Đổng Trác sau đó bị triệu về Lạc Dương, bị cắt chức và chờ ngày xử tội. Khi Hoàng Phủ Tung đến đây, ông sử dụng chiến thuật của Lư Thực để bao vây Trương Giác, Trương Giác sau đó chết vì bệnh khi đang bị vây. Mặc dù Lương Giác chết, Hoàng Phủ Tung vẫn chưa thể chiếm thành ngay được, khi quân Khăn Vàng bầu em Trương Giác là Trương Lương lên làm chỉ huy.
Vì vậy Hoàng Phủ Tung giả vờ rút lui, khiến Trương Giác không đề phòng và trở nên chủ oan, ông ra lệnh đuổi theo, hy vọng tiêu diệt được “tàn quân” của triều Hán. Nhưng đây là một cái bẫy, nhằm dụ Trương Lương ra khỏi thành, quân của Hoàng Phủ Tung phản công và nhanh chóng giết Trương Lương, và với đội quân bên ngoài thành bị tiêu diệt, 50,000 người bao gồm phụ nữ và trẻ em trong thành nhảy xuống sông tự sát tập thể. Hoàng Phủ Tông lấy lại được Quảng Tông, hạ lệnh đào mộ Trương Giác chém đầu, sau đó dâng thủ cấp của Trương Giác và Trương Lương lên cho triều đình.
Giờ anh em họ Trương chỉ còn lại duy nhất là Trương Bảo, chỉ huy đạo quân gồm 100,000 người bao gồm cả thường dân, phụ nữ và trẻ em, xa hơn nữa lẻ phía bắc, mất tinh thần và suy yếu ở Hạ Khúc Dương. Trương Bảo không thể chống cự và bị Hoàng Phủ Tung tiêu diệt. Không một ai theo quân Khăn Vàng được tha mạng, và tất 100,000 người đều bị giết. Và nhằm ghi nhớ trận đánh này, Hoàng Phủ Tung hạ lệnh xây kinh quan, một ngọn đồi từ xác và xương của quân địch để cho thấy sức mạnh của nhà Hán và cảnh cáo tất cả những ai muốn nổi loạn lần nữa.
Và như vậy, cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng nổ ra vào cuối tháng 2 đã bị dập tắt vào tháng 11 năm đó, khi quân đội triều đình đánh bại được phần lớn nghĩa quân. Và mặc dù một số quân địa phương vẫn chưa bị tiêu diệt hoàn toàn như quân của Trương Yên ở núi Hắc Sơn, họ giảm mạnh các hoạt động của mình để không bị triều đình để ý tới và chờ cơ hội khác để tiếp tục nổi loạn.
Trong tất cả những tướng quân tham gia dẹp loạn Khăn Vàng, Hoàng Phủ Tung được ban thưởng nhiều nhất, ông được phong làm Châu mục Ký châu, căn cứ cũ của anh em họ Trương để quản lý khu vực. Và ông lại chứng minh mình cũng cái trị rất tốt, Hoàng Phủ Tung xin triều đinh miễn thuế cho người dân trong 1 năm để trấn an nhân dân và giúp nền kinh tế hồi phục sau 9 tháng chiến tranh liên tục. Cùng lúc, Hoàng Phủ Tung cũng xin Hoàng đế tha cho Lư Thực, Hán Linh Đế vốn vui mừng sau khi đã dẹp được loạn bèn đồng ý, tha cho Lư Thực và còn cho ông trở lại làm quan trong triều. Về phần Chu Tuấn sau khi dẹp loạn ở Nam Dương cũng được ban thưởng hậu hĩnh và ngay cả Đổng Trác cũng được tha tội vào tháng 12 vì Hoàng đế rất vui.
Vui vẻ chưa được bao lâu thì tin xấu lại tiếp tục đến kinh thành vào cuối mùa đông năm đó, khi mà một cuộc khởi nghĩa mới ở phía tây diễn ra, khi mà thành trì lớn ở Lương Châu là Kim Thành rơi vào tay của tộc người Khương. Điều làm tin này trở nên chấn động là vì không như những cuộc khởi nghĩa trước chỉ là của người Khương, lần này có cả tin quân đội Hán cũng nổi loạn và mở cổng Kim Thành cho quân Khương tiến vào và gia nhập khởi nghĩa. Mọi việc ngày càng trở nên tệ hơn vào mùa đông năm đó, một tuần sau khi có tin Kim Thành bị mất, tin tức khác cũng tới tai kinh thành là Linh Trưng, giữ chức Hộ Khương Hiệu uý, tức chức quan cao nhất Lương Châu, cũng bị giết bởi chính quân lính của mình, sau khi họ quyết định chuyển sang khởi nghĩa.
Khi biết được lực lượng địa phương ở Lương Châu không thể nào chống cự nổi được, triều đình lại một lần nữa tìm cách xây dựng lực lượng mới và đưa quân sang phía tây. Cuộc khởi nghĩa của tộc người Khương và quân Hán đào ngũ ở Lương Châu sẽ khó dẹp yên hơn nhiều nếu so với cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng. Để biết tại sao họ lại khởi nghĩa và quan trọng hơn là tại sao quân lính người Hán đào ngũ gia nhập với tộc Khương, trở lại với phần sau, chúng ta sẽ quay trở lại Lương Châu nhé.

Minh Hoang Phuc dịch từ Serious Trivia