Người Trung Quốc tự chủ nguồn cung, thanh long Việt Nam hết thời hô mưa gọi gió!

Chỉ trong hai năm, từ cuối năm 2021 đến nay, diện tích trồng thanh long của Trung Quốc tăng vọt từ 35.000 ha lên 67.000, sản lượng cũng tăng với tốc độ đó đạt 1,6 triệu tấn. Như vậy, nhiều lắm Trung Quốc chỉ nhập khoảng 400.000 tấn nữa mà thôi.

Giá thanh long Trung Quốc hiện rẻ hơn Việt Nam. Một ký thanh long ruột đỏ chỉ 7 tệ, trong khi thanh long ruột trắng nhập từ Việt Nam là 9 tệ. Nông dân Trung Quốc giờ hướng đến thanh long vỏ vàng ruột trắng với giá rất cao là 36 tệ/ký.

Những gì diễn ra ở Trung Quốc là chính sách "tuần hoàn kép" (dual circular) của Chủ tịch Tập Cận Bình, tức là gia tăng sức mạnh và nguồn cung nội địa, giảm mạnh sự phụ thuộc bên ngoài, trong khi đẩy mạnh xuất khẩu. Người Trung Quốc quan niệm rằng họ có thể đóng cửa và hoàn toàn không e ngại mưa gió bão bùng ở bên ngoài. Đó cũng có thể là lý do Trung Quốc thực hiện chính sách zero Covid khắc nghiệt để thử thách sức chịu đựng của chính họ... Nhưng mà có lẽ chịu không nổi, nên cũng phải mở cửa và nối lại giao thương bên ngoài.

Năm năm trước, Việt Nam hoàn toàn hô mưa gọi gió trên thị trường thanh long. Trung Quốc chủ yếu phụ thuộc vào nguồn thanh long nhập từ Việt Nam. Nhưng giờ đây, khi Trung Quốc tự chủ được nguồn cung trong nước, Mexico bắt đầu giành thị phần thanh long của Việt Nam tại Canada và Mỹ, Ấn Độ, Campuchia và Hàn Quốc bắt đầu trồng thử nghiệm thanh long trên diện rộng... thanh long Việt Nam lâm cảnh chợ chiều là điều không thể tránh khỏi.

Năm 2019, sau khi thanh long xuất khẩu đạt đỉnh hơn 1 tỉ đô thì bắt đầu lâm cảnh chợ chiều, trượt dốc không phanh. Kim ngạch tụt giảm trên dưới 50%. Tắc biên thanh long ở biên giới Việt - Trung là chuyện thường. Bởi nông dân Myanmar thì đổ bỏ dưa hấu, Lào và Campuchia thì không bán nhãn và ngay cả sầu riêng Thái Lan cũng chịu phần nào số phận.

Sầu riêng Việt Nam sẽ lên đỉnh 1 tỉ đô xuất sang Trung Quốc trong năm nay, và chỉ có thể duy trì đỉnh cao đó trong hai năm rồi lại hiu hắt cảnh chợ chiều. Bởi Trung Quốc đã trồng được sầu riêng ở Hải Nam với sự tư vấn của các chuyên viên sầu riêng người Thái và người Mã.

Lối thoát duy nhất của thanh long Việt là trồng trái vụ so với đại lục và phải ngon hơn thanh long Trung Quốc như hình. Sầu riêng thì sẽ ngất ngây trên cành quất được vài năm...