Modi vắng mặt – bất ngờ nhưng có tính toán
Hội nghị thương mại BRICS lần này, do Brazil chủ trì theo hình thức trực tuyến, chứng kiến sự tham gia của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Tuy nhiên, sự vắng mặt của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi gây chú ý đặc biệt. New Delhi xác nhận sẽ cử Ngoại trưởng tham dự thay cho người đứng đầu chính phủ.
Động thái này diễn ra chỉ một tuần sau khi ông Modi xuất hiện bên cạnh hai nhà lãnh đạo Nga – Trung tại hội nghị Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), tạo nên sự tương phản rõ rệt và đặt ra nhiều dấu hỏi về chiến lược ngoại giao của Ấn Độ.
Ấn Độ trong thế "đi dây" ngoại giao
Theo các nhà phân tích, quyết định của ông Modi phản ánh cách tiếp cận “đi dây” giữa các cường quốc:
Với Mỹ, Ấn Độ cần duy trì quan hệ thương mại và hợp tác an ninh, đặc biệt trong bối cảnh Washington đang là đối tác chiến lược hàng đầu.
Với Trung Quốc và Nga, Ấn Độ cần bảo đảm không bị cô lập, nhất là khi phải đối diện với áp lực thuế quan từ chính quyền Trump và nguy cơ xung đột biên giới.
Bằng cách không trực tiếp tham dự, ông Modi vừa giữ được kênh kết nối với BRICS, vừa tránh tạo cảm giác “ngả hẳn” về phía Nga – Trung.
BRICS mở rộng: Lợi ích nhiều nhưng rạn nứt không nhỏ
Khối BRICS đang trong quá trình mở rộng nhanh chóng với sự tham gia của Saudi Arabia, Iran và nhiều quốc gia châu Phi. Điều này làm gia tăng sức mạnh tập thể, nhưng đồng thời cũng khiến BRICS khó đạt được đồng thuận.
Trong các kỳ họp gần đây, các thành viên thường vướng mắc về:
Cải cách thể chế toàn cầu như Liên Hợp Quốc, IMF, WB.
Cạnh tranh lợi ích thương mại nội khối.
Mâu thuẫn về hệ thống chính trị, khi vừa có nền dân chủ lớn như Ấn Độ, vừa có các quốc gia theo mô hình tập trung quyền lực.
Sự vắng mặt của Modi càng làm dấy lên hoài nghi: BRICS có thể trở thành đối trọng thực sự với phương Tây, hay chỉ là một diễn đàn mang tính biểu tượng?
"Plan B" của Ấn Độ trước sóng gió toàn cầu
Trong bối cảnh Mỹ và châu Âu ngày càng gia tăng các biện pháp bảo hộ, BRICS được xem như một “kênh dự phòng” cho Ấn Độ. Việc mở rộng thương mại với các nền kinh tế mới nổi có thể giúp New Delhi giảm phụ thuộc vào phương Tây.
Tuy nhiên, sự thiếu gắn kết trong BRICS đồng nghĩa với việc Ấn Độ khó trông cậy hoàn toàn vào khối này. Việc Modi chọn giữ khoảng cách được coi là chiến lược “một chân giữ cửa, một chân giữ phòng”, để đảm bảo linh hoạt trước mọi biến động.
Kết luận – BRICS: cơ hội hay phép thử ngoại giao?
Sự vắng mặt của Modi có thể được coi là tín hiệu cho thấy Ấn Độ không muốn bị “kẹt” trong cuộc đối đầu Mỹ - Trung - Nga. Với New Delhi, BRICS là cơ hội, nhưng cũng là phép thử về mức độ hợp tác thật sự trong một khối quá đa dạng lợi ích.
Trong thời gian tới, liệu BRICS có thể vượt qua những rạn nứt để trở thành trụ cột mới của kinh tế toàn cầu, hay sẽ tiếp tục chỉ là diễn đàn đầy biểu tượng nhưng thiếu sức nặng thực tế? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào cách mà Ấn Độ và các nước thành viên định hình lợi ích chung.
