Từ ngày 1/8, nhiều quốc gia trên thế giới sẽ chính thức phải đối mặt với mức thuế quan cao hơn do chính quyền Tổng thống Donald Trump áp đặt. Bối cảnh này khiến lo ngại về một làn sóng bất ổn kinh tế toàn cầu lan rộng, trong khi giới đầu tư đặt câu hỏi: Liệu các thỏa thuận thương mại mà Hoa Kỳ đạt được đã đủ để tạo sự an tâm?

Tham vọng “200 thỏa thuận” – Thực tế mới chỉ là bước khởi đầu

Trong cuộc trả lời phỏng vấn với tờ The Time hồi tháng 4, Tổng thống Trump từng tuyên bố rằng “Hoa Kỳ sẽ ký kết 200 thỏa thuận thương mại”. Cố vấn thương mại Peter Navarro còn mạnh miệng khẳng định “90 thỏa thuận trong 90 ngày là hoàn toàn khả thi”. Tuy nhiên, thực tế diễn ra chậm hơn rất nhiều.

Sau hai lần gia hạn, từ ngày 2/4 đến nay – tức hơn 120 ngày trôi qua – chính quyền Trump mới chỉ đạt được một số ít thỏa thuận thương mại. Trong số đó, đáng chú ý là thỏa thuận với Liên minh châu Âu (EU) gồm 27 quốc gia thành viên – một bước đi quan trọng nhưng chưa đủ để định hình lại toàn bộ hệ thống thương mại toàn cầu như kỳ vọng ban đầu.

Các thỏa thuận đã đạt được: Quy mô và điều kiện

Các nền kinh tế đạt được thỏa thuận với Washington đều phải chấp nhận mức thuế dao động từ 10% đến 30%, kèm theo những cam kết đầu tư và mở cửa thị trường sâu rộng hơn đối với hàng hóa Mỹ:

  • Vương quốc Anh là quốc gia đầu tiên hoàn tất một thỏa thuận song phương. Mức thuế cơ sở được ấn định ở 10%, đồng thời hai bên thỏa thuận về hạn ngạch và miễn trừ thuế cho các sản phẩm chiến lược như ô tô, hàng không vũ trụ, phản ánh lợi ích lẫn nhau trong các ngành công nghiệp chủ lực.

  • Liên minh châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc đều đồng thuận mức thuế 15%, đi kèm với các cam kết đầu tư hàng nghìn tỷ USD vào Hoa Kỳ trong các lĩnh vực chiến lược như đóng tàu, bán dẫn, năng lượng và nông sản. Đây là các thỏa thuận mang tính chất chính trị và chiến lược, giúp Hoa Kỳ củng cố chuỗi cung ứng công nghiệp trong nước.

  • Indonesia và Philippines, hai quốc gia Đông Nam Á, cùng chấp nhận mức thuế 19%. Đổi lại, họ được Hoa Kỳ đảm bảo quyền tiếp cận thị trường với một số nhượng bộ quan trọng. Đáng chú ý, Jakarta cam kết xóa bỏ gần như toàn bộ rào cản thuế quan với hàng hóa xuất khẩu từ Mỹ, bao gồm nông sản và năng lượng. Trong khi đó, Manila đã gỡ bỏ toàn bộ thuế với hàng hóa từ Mỹ và thúc đẩy hợp tác quốc phòng – điều khiến ông Trump gọi Philippines là “một hình mẫu thị trường mở”.

Những ngoại lệ và diễn biến bất ngờ

Trung Quốc, sau cuộc gặp tại Thụy Sĩ hồi tháng 5, đang tạm thời chịu mức thuế 30% trong một giai đoạn đình chiến thương mại kéo dài đến ngày 12/8. Mặc dù hai bên tiếp tục đàm phán tại Thụy Điển, nhưng hướng tiếp cận của Bắc Kinh với Washington đang được cho là khác biệt so với các quốc gia còn lại – ít chịu nhượng bộ, và tập trung nhiều hơn vào quan hệ song phương lâu dài.

Trong khi đó, Ấn Độ, một trong những nền kinh tế lớn và là đối tác chiến lược của Mỹ tại châu Á, lại bất ngờ bị áp mức thuế 25%. Giới phân tích kỳ vọng vào một mối quan hệ hữu hảo hơn, tuy nhiên chính quyền Trump vẫn lựa chọn hành động cứng rắn. Điều này phản ánh một thông điệp đáng chú ý từ Washington: các chính sách thương mại của Mỹ không chỉ dựa trên số liệu thương mại mà còn dựa vào địa chính trị và "bạn bè là ai" – như lời bình luận của nhà phân tích Yeo Boon Ping trên CNBC.

Tăng trưởng nội địa củng cố lập trường cứng rắn

Dù vấp phải chỉ trích và lo ngại từ nhiều phía, chính quyền Tổng thống Trump vẫn có lý do để giữ vững quan điểm cứng rắn. Tăng trưởng GDP của Hoa Kỳ đạt 3% trong quý II/2025, cao hơn đáng kể so với mức dự báo 2,3% của Dow Jones. Con số này được Nhà Trắng coi là “chứng cứ kinh tế” cho thấy chính sách thuế quan và bảo hộ thương mại đang phát huy hiệu quả – ít nhất là trong ngắn hạn.

Điều này tiếp tục củng cố lập luận của ông Trump rằng tăng trưởng kinh tế Hoa Kỳ có thể tách rời khỏi những tổn thương toàn cầu do xung đột thương mại, và từ đó, tiếp tục gia tăng sức ép với các đối tác để đạt được thỏa thuận có lợi cho Washington.

Kết luận: Đủ để làm yên lòng nhà đầu tư?

Tuy một số thỏa thuận đã được ký kết, nhưng phạm vi vẫn còn hạn chế so với tham vọng ban đầu. Nhiều quốc gia lớn như Trung Quốc và Ấn Độ vẫn chưa đạt được những tiến triển rõ rệt trong đàm phán. Các mức thuế cao tiếp tục tạo áp lực lên chuỗi cung ứng toàn cầu, đẩy rủi ro kinh tế lên cao.

Nhà đầu tư toàn cầu sẽ khó có thể “an lòng” chỉ với vài thỏa thuận rời rạc, đặc biệt khi các chính sách của Washington còn mang đậm dấu ấn chính trị và thiếu tính nhất quán. Trong bối cảnh đó, sự cảnh giác vẫn là tâm lý chủ đạo của thị trường, và bất kỳ tuyên bố hay thay đổi nào từ Nhà Trắng đều có thể tiếp tục gây chấn động.

............................................

Liên hệ tư vấn: 0327555026