Chỉ sở hữu 152.000 cổ phiếu MSB, tương ứng 0,01% nhưng quyền lực của ông Trần Anh Tuấn ở ngân hàng này là rất lớn. Sự ảnh hưởng trong giới tài chính và uy tín kinh doanh của ông Tuấn không chỉ gói gọn trong MSB mà chủ yếu nằm ở TNG Holding, tiền thân là VID Group - một tập đoàn đa ngành sở hữu quỹ đất KCN và đô thị lên đến 2000ha.
Hội đồng quản trị gân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (MSB) vừa có cuộc họp Đại hội đồng cổ đông bất thường để thông qua việc miễn nhiệm CEO ngân hàng này là ông Huỳnh Bửu Quang, Phó chủ tịch HĐQT (có đơn xin từ nhiệm với lý do cá nhân trước đó) và bầu bổ sung ông Nguyễn Hoàng Linh, Tổng giám đốc hiện tại vào vị trí Thành viên HĐQT.
Hiện tại, HĐQT MSB nhiệm kỳ 2018-2021 bao gồm 6 thành viên, trong đó Chủ tịch HĐQT là ông Trần Anh Tuấn. Vị chủ tịch này không mới với ngân hàng, nhưng có lẽ khá lạ trong con mắt nhiều nhà đầu tư khác.

Ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT (bên phải) và ông Nguyễn Hoàng Linh, Tổng giám đốc MSB. Ảnh: MSB.
Như mọi lần với các sự kiện ở MSB, trên truyền thông ông Trần Anh Tuấn thường chỉ xuất hiện trong vai trò 'trao hoa' với một dòng chú thích gọn gàng -  Chủ tịch HĐQT là ông Trần Anh Tuấn. Trong khi đó, mặc dù là nhân vật cùng thời với nhiều tỷ phú gốc Đông Âu khác nhưng chân dung về ông Tuấn chưa một lần được khắc họa một cách rõ nét.

“Tuấn chợ” – người về từ nước Nga

Theo lý lịch chuyên môn, ông Trần Anh Tuấn có bằng Cử nhân khoa học địa chất của Học viện Địa chất Quốc gia Mátxcơva và sau này bổ sung thêm tấm bằng Thạc sĩ Quản trị kinh doanh của Đại học Griggs, Mỹ. Cũng giống như một số đại gia khác ở Việt Nam hiện nay, ông đã từng học tập và làm ăn tại Nga 10 năm trước khi trở về nước vào năm 1996 để tham gia kinh doanh và đầu tư khi khái niệm kinh tế tư nhân còn lạ lẫm.

Sau khi về nước năm 1996, ông Tuấn nắm vai trò lãnh đạo tại CTCP Nam Thắng và Tập đoàn Đầu tư Phát triển Việt Nam (VID Group) từ đó cho đến nay. Cần nói thêm rằng, bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường, một nữ doanh nhân có tiếng ở Hà Nội và khu vực phía Bắc, đại biểu Quốc hội, là vợ ông Tuấn, hiện đang nắm giữ chức vụ Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc của VID Group từ năm 2006.

Theo thông tin mà chúng tôi có được thì bà Hường cùng độ tuổi với ông Tuấn, từng là học sinh giỏi quốc tế môn tiếng Nga, cũng học tại Liên Xô cùng thời gian với ông Tuấn. Bà Hường khởi nghiệp năm 1996 với vị trí khởi đầu là kế toán viên của CTCP Nam Thắng, chuyên sản xuất giày da xuất khẩu. Không lâu sau đó, bà được tiến cử lên chức Phó Tổng giám đốc điều hành sản xuất công ty này.

Năm 2007, VID Group mua cổ phần chi phối tại Maritime Bank và ông Trần Anh Tuấn được bầu làm Phó Chủ tịch HĐQT ngân hàng này. Tháng 10/2008, ông trở thành Tổng Giám đốc Maritime Bank. Tới đầu năm 2012, ông đảm nhiệm chức Chủ tịch HĐQT Maritime Bank, sau khi ngân hàng bổ nhiệm ông Atul Malik làm Tổng Giám đốc.

Tại khu vực Hà Nội, ông Tuấn còn được biết đến với biệt danh “Tuấn chợ”. Có lời đồn cho rằng, sau khi Liên Xô tan rã, ông Tuấn là một trong những người Việt đầu tiên làm “chợ”-khu kiôt buôn bán cho dân mình thuê, và tên Tuấn “chợ” gắn chặt với anh từ đó! Một số thông tin khác thì nói rằng, việc ông có biệt danh 'Tuấn chợ' là do ông đã từng có thời kỳ thắng thầu rồi làm chủ một khu chợ khá có tiếng ở Hà Nội. Đó là chợ Thượng Đình thời trước.
Dấu ấn vị thuyền trưởng Trần Anh Tuấn
Maritime Bank được thành lập năm 1991. Cổ đông lớn gồm có Vinaline, Gemadept và Công ty Vận tại biển (VOS). Trong giai đoạn Vinaline phải tái cơ cấu thì VID Group nhảy vào Maritime Bank, ông Tuấn giữ chức phó chủ tịch.
Từ khi tham gia vào Maritime Bank, ông Tuấn đã rất quyết liệt hướng ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu cao này theo hướng khác. Để đổi vận, đầu tiên ông Tuấn đổi nhận diện thương hiệu ngân hàng từ màu xanh nước biển sang màu đỏ kèm theo hình ảnh tượng trưng con số 1.

Ngoài ra, cũng không thể không nhắc đến sự mạnh tay trong việc cắt giảm nhân sự, tiên phong trong các ngân hàng bổ nhiệm tổng giám đốc là người nước ngoài và cắt giảm nợ xấu nhanh chóng.

Trong lĩnh vực nhân sự, kể từ tháng 3/2012, ngân hàng này bổ nhiệm ông Atul Malik, một CEO ngoại. Đây là chuyên gia tài chính kỳ cựu đã từng làm việc hơn 25 năm cho các tổ chức tài chính quốc tế như Citibank và Deutsch Bank. Maritime Bank cũng trở thành ngân hàng cổ phần mạnh tay nhất trong việc cắt giảm nhân sự. Tại thời điểm cuối 2013, ngân hàng có tổng cộng 3.536 nhân sự, giảm 1.343 người so với cuối năm 2012. Việc giảm gần 1.350 nhân sự chỉ sau một năm đồng nghĩa với việc ngân hàng sa thải gấp đôi nhân sự so với kế hoạch. Năm 2012, ngân hàng này cũng đã cắt giảm hơn 1.000 nhân sự.

Việc mạnh tay cắt giảm nhân sự cũng bao hàm ý nghĩa khác, đó là nhằm đẩy người của Vinaline ra khỏi ngân hàng này. Đây là việc cần làm trong nỗ lực giảm tỉ lệ nợ xấu của ông Trần Anh Tuấn. Vào tháng 10/2013, có thông tin cho rằng Maritime Bank “chuẩn bị ký hợp đồng” bán khoảng 500 tỷ đồng nợ xấu cho VAMC. Tuy nhiên, thông tin về nợ xấu của ngần hàng này chưa từng được công bố cụ thể.

Năm 2019 ghi nhận bước chuyển mình của MSB khi chính thức thay đổi nhận diện thương hiệu và tên viết tắt từ Maritime Bank sang MSB. Đây là lần thứ hai ngân hàng thay đổi nhận diện thương hiệu trong 28 năm hoạt động. Bên cạnh ra mắt thương hiệu mới, MSB cũng thay đổi toàn diện về chiến lược và mô hình trải nghiệm khách hàng.

Trong lĩnh vực ngân hàng, ông Tuấn cũng khiến nhà đầu tư cảm thấy kì lạ với tỉ lệ sở hữu cổ phiếu ngân hàng mình, dù ông là chủ tịch. Kể từ năm 2013 đến nay, ông chỉ giữ chưa tới 1% cổ phiếu MSB của ngân hàng này. Cho đến giữa năm 2018, ông cũng chỉ sở hữu 152.000 cổ phiếu MSB, tương ứng 0,01%. Ngoài ra, ông cũng không giữ cổ phiếu ngân hàng khác. Trong khi ở nhiều ngân hàng, các ông chủ hầu như nắm rất nhiều cổ phiếu để thể hiện mức độ quyền lực chi phối.

Về kết quả kinh doanh của MBS, theo số liệu được Hội đồng quản trị MSB công bố trong cuộc họp Đại hội đồng cổ đông bất thường diễn ra sáng 25/9, sau 8 tháng từ đầu năm, tổng tài sản ngân hàng này đã cán mốc 162.000 tỷ đồng, tăng 3,3% so với đầu năm và đạt hơn 95% kế hoạch 2020 đã được cổ đông thông qua trước đó.

Với chỉ tiêu tài chính tăng trưởng nói trên, MSB thu về hơn 1.404 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tương đương gần 98% kế hoạch cả năm nay (1.439 tỷ đồng). Lợi nhuận sau khi trừ thuế thu nhập của ngân hàng đạt 1.205 tỷ đồng, tương đương 115% tổng lãi ròng cả năm 2019.
Lãnh đạo ngân hàng cũng khẳng định các chỉ số nợ xấu và hệ số an toàn vốn đều đảm bảo tuân thủ với luật định và cam kết với cổ đông. Trong năm nay, MSB đặt kế hoạch tổng tài sản đến cuối năm đạt 170.000 tỷ đồng; tổng dư nợ tín dụng đạt 81.500 tỷ và huy động vốn đạt 99.000 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ xấu dự kiến duy trì dưới 3%.

Quyền lực của ông Tuấn nằm ở đâu?

Sự ảnh hưởng trong giới tài chính và uy tín kinh doanh của ông Tuấn không chỉ gói gọn trong Maritime Bank, mà chủ yếu nằm ở TNG Holding, tiền thân là VID Group.

VID Group thành lập năm 2006, đến nay tập đoàn này đã có 12 công ty con, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng các khu công nghiệp, thu hút đầu tư, cung ứng các dịch vụ và thực hiện các dự án bất động sản. Tổng giám đốc VID Group là ông Trần Anh Tuấn.

TNI Holdings Vietnam (Đơn vị thành viên thuộc Tập đoàn TNG Holdings Vietnam) hiện đang quản lý 11 KCN trên tổng diện tích hơn 2.000 ha, trong đó tỉ lệ lấp đầy bình quân luôn đạt 85%.

Đáng chú, tập đoàn này đang tham gia đầu tư gần 500 dự án, các KCN do TNI Holdings Việt Nam phát triển và quản lý là nơi làm việc của hơn 300 nghìn lao động, tập trung vào các lĩnh vực điện, điện tử, công nghệ lắp ráp, chế biến, chế tạo, công nghiệp thực phẩm, công nghiệp phụ trợ cho sản xuất ô tô, dệt, nhuộm và may mặc,…

Vợ ông Trần Anh Tuấn là bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường (SN 1970), hai người luân phiên nhau đảm nhiệm các chức vụ cao nhất của TNG Holding. Bà Hường quê ở Nam Định, là cử nhân Ngôn ngữ, cử nhân Anh văn, thạc sĩ Quản trị Kinh doanh. Bà từng là đại biểu HĐND thành phố Hà Nội và đại biểu Quốc hội khóa 12 và 13. Kể từ tháng 8/2016, bà Hường bị bãi nhiệm các chức vụ trên vì có quốc tịch ở Malta và không kê khai tài sản ở nước ngoài.
Sau những lùm xùm liên quan đến bà Nguyệt Hường, thời điểm đó, những tin đồn về ông Trần Anh Tuấn và Maritime Bank bắt đầu được chia sẻ trên mạng xã hội. Một trong những tin đồn đó chính là thông tin ông Trần Anh Tuấn cấu kết với ông Đinh Trường Chinh, lãnh đạo Công ty Địa ốc Việt Hân rút ruột 30.000 tỉ từ Maritime Bank (MSB).
Ngày sau tin đồn đó, ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Hàng Hải vừa viết tâm thư gửi cán bộ, nhân viên bác bỏ tin đồn thất thiệt liên quan đến cá nhân mình và ngân hàng.

Ráo riết bán tài sản ở TNG Hoding

Ngoài vụ tin đồn, sau vụ lùm xùm bà Hường có quốc tịch nước ngoài, TNG đã ráo riết bán nhiều tài sản trong suốt hơn một năm trời, ước tính TNG đã thu về hàng trăm triệu triệu USD. Số tiền này được cho là sẽ sử dụng để phát triển các dự án bất động sản của TNG.

Cuối năm 2017, Công ty Quản lý Quỹ Tín Phát (TPF) – ông Tuấn giữ 50% cổ phần, đã bán toàn bộ cổ phần cho Công ty Mirae Asset Global Investment. Đến tháng 9/2017, TPF có vốn chủ sở hữu 30 tỷ đồng. Trước đó vài tháng, nhóm cổ đông liên quán đến TNG cũng bán toàn bộ cổ phần tại Công ty Chứng khoán MSI (trước đây là Chứng khoán Maritime Bank) cho tập đoàn tài chính KB Financial (Hàn Quốc) với giá 33 triệu USD.

TNG cũng chào bán khoản đầu tư vào Vinatex trong thời gian này. Cụ thể, TNG đã chào bán 70 triệu cổ phiếu Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) sau 3 năm nắm giữ. Một tập đoàn Nhật Bản đã đạt thỏa thuận mua một nửa số cổ phần này trị giá khoảng 23 triệu USD. Tuy nhiên đến tháng 9/2017, giao dịch vẫn chưa được thực hiện.
Các tòa nhà thuộc quản lý của TNR Holding (thuộc TNG Holding) cũng được rao bán. Cuối tháng 10/2017, Karamco – Công ty Quản lý Tài sản của Hàn Quốc đã hoàn tất việc mua lại tòa nhà TNR Tower Nguyễn Công Trứ (TP.HCM) với giá trị 62 triệu USD. Bên cạnh đó, hai tòa nhà văn phòng khác ở Hà Nội là TNR Nguyễn Chí và TNR Trần Hưng Đạo cũng đang tìm cơ hội đổi chủ. Năm 2016, tòa nhà TNR Nguyễn Chí Thanh được TNG Holding mua lại với giá 110 triệu USD từ Vingroup.

Tại TNG Holding, lĩnh vực bất động sản phát triển khá mạnh, thông qua TNR Holding. TNR đang phát triển 4 dự án Goldmark City, GoldSeason, Goldsilk Complex (Hà Hội) và The Goldview (TP.HCM) có quy mô gần 10.000 căn hộ. Ngoài trừ GoldSeason, các dự án này còn lại đều đã bắt đầu bàn giao căn hộ cho khách hàng.

Ngoài ra, một loạt dự án khác của TNR đang có kế hoạch triển khai như KĐT Hà Nội Đài Từ, dự án tại 517 Kim Mã, dự án số 4 Trần Hưng Đạo (Hà Nội) hay các dự án khu dân cư Phú Hữu, Nhật Nguyệt (TP.HCM). TNR vẫn đang cần một lượng vốn rất lớn để hoàn thiện các dự án này và triển khai các dự án khác.

Mới đây nhất Tập đoàn TNG Holdings Vietnam của ông Trần Anh Tuấn đang lên kế hoạch đầu tư tại tỉnh Thanh Hóa gồm dự án đầu tư khai thác hạ tầng mở rộng khu A - Khu công nghiệp Bỉm Sơn với diện tích khoảng 750ha và tổng vốn đăng ký đầu tư dự kiến khoảng 6.000 tỷ VNĐ.
Dự án còn lại là sân golf kết hợp biệt thự nghỉ dưỡng tại khu nông nghiệp công nghệ cao TNGreen tại xã Hà Long, huyện Hà Trung với tên thương mại TNG Hà Long Golf & Resort. Dự án sân golf kết hợp biệt thự nghỉ dưỡng này có tổng diện tích khoảng 420 ha với tổng mức đầu tư khoảng 5.000 tỷ đồng.