Cũng không mấy dễ dàng khi nhìn lại những nguyên nhân khiến tôi vấp váp khi khởi nghiệp. Nhưng tôi cần đi xuyên qua những nỗi đau của mình, để đóng góp lại chút gì đó cho những anh em đang trên hành trình khởi nghiệp.
Đây chỉ là những suy nghĩ mang tính cá nhân, vẫn còn nhiều thiếu sót, thậm chí phiến diện, và tôi hoàn toàn không có ý cho rằng nó đúng với tất cả mọi người.
Trong kỷ nguyên đất nước vươn mình, bối cảnh khởi nghiệp đã khác nhiều so với trước đây. Nhưng tôi mong, anh em sẽ nhặt nhạnh được ít nhiều, bổ sung vào hành trang của mình. Những điều tôi chia sẻ, thấm đẫm vị mặn của mồ hôi, nước mắt – và cả sự cô đơn khi mọi thứ thay đổi.
Trải nghiệm đắt giá của bản thân tôi – bỏ qua những yếu tố khách quan như thời cuộc hay thị trường – tôi cho rằng đến từ hai phần: tính cách và kỹ năng chuyên môn.
Bài này nói về nguyên nhân thứ 2, thuộc phần tính cách – cũng là phần khó thừa nhận và thay đổi nhất: ngạo mạn.
Trong 2023 và 2024, tôi ra liên tiếp 2 cuốn sách, được đặt hàng viết nhiều bài trên một số tờ báo uy tín. Tôi làm keynote speaker cho một số hội thảo, tham gia chia sẻ tại nhiều trường đại học, và làm tư vấn về digital marketing cho một số công ty nhỏ khác.
Những điều đó có tốt không?
Có chứ. Nhưng mầm mống thất bại cũng bắt đầu từ đó.
Khi nhận được nhiều lời tán tụng, nhiều lời mời hợp tác, nhiều sự công nhận, tôi bắt đầu cho rằng mình lợi hại lắm rồi. Mình “out trình” rồi. Mình đủ bản lĩnh để làm nhiều thứ một lúc.
Tôi nhận được vài lời khuyên từ những người bạn, người anh em chân thành rằng: “Nên tập trung vào chuyên môn chính”, “anh chẻ ngách chưa đủ sâu đâu”… nhưng tôi không biết lắng nghe.
Tôi bị cuốn theo những hoạt động hào nhoáng, xa rời khỏi giá trị cốt lõi của việc vận hành doanh nghiệp. Viễn cảnh lấp lánh của thành công hoành tráng làm tôi mờ mắt. Tôi không nhìn thấy những “lá thư” mà liên tục vũ trụ gửi tới.
“Echo chamber” (buồng vang thông tin) là một thuật ngữ mô tả môi trường mà trong đó, người ta chỉ tiếp nhận những quan điểm trùng khớp với niềm tin của chính họ. Tôi đã tự xây cho mình một cái buồng như thế – nơi mọi người đều tán đồng, khen ngợi, khích lệ.
Và khi đó, những người bạn chân thành – người từng dám nói thẳng – bắt đầu mất kết nối và rời xa. Những đối tác có góc nhìn khác biệt cũng ngại trao đổi với tôi.
Khi sự ngạo mạn tăng trưởng, đôi tai tôi khép lại, miệng tôi mở nhiều hơn. Và các mối quan hệ thì lặng lẽ teo tóp dần.
Tôi không phải người huênh hoang ngoài mặt. Tôi lịch sự, nhã nhặn, vẫn gật gù khi nghe người khác nói. Nhưng sâu bên trong, tôi tin rằng mình ngon. Và đó chính là lý do tôi không còn học được từ ai.
Đời vả cho tỉnh lại rồi, tôi mới ngộ những điều tưởng như cơ bản.
Giờ đây, tôi giữ lại cho mình ba điều:
- Một cái đầu biết đặt câu hỏi.
- Một đôi tai biết nghe góp ý.
- Một cái miệng nói ít, hỏi nhiều
Tôi chia lại bài học này, không phải vì tôi đã trở nên khôn ngoan. Mà vì tôi đã ngu đủ để nhớ suốt đời.
Nếu bạn đang khởi nghiệp và thấy mình bắt đầu nổi, xin hãy:
- Hỏi ý kiến của những người trái quan điểm với bạn, và thực sự lắng nghe
- Tạo ra một môi trường mà ở đó đội ngũ có thể thoải mái góp ý, phê bình bạn
- Đừng bao giờ nghĩ rằng bạn miễn nhiễm với sai lầm.
Bạn rất cần một đội ngũ dám nói bạn sai.
Còn không, ít nhất cũng nên có người dám cười vào mặt bạn. Vì đôi khi, một tiếng cười đúng lúc, có thể cứu cả một cơ đồ.
Đức Phật dạy: “Thất bại lớn nhất đời người là tự đại”
Không chỉ với người khởi nghiệp. Ngay cả bạn – một người trẻ đang đặt những bước chân đầu tiên trên hành trình sự nghiệp – hãy học cách quản lý cái “ego” của mình cho tốt.
Chỉ cần bạn ngạo mạn – và không có ai bên cạnh để chỉ điểm – cánh cửa của thất bại đã âm thầm mở sẵn cho bạn rồi.
P/s: hình cũ, lúc tôi còn “ngon”
