Khi nhắc đến lạm phát, nhiều người nghĩ ngay đến việc giá cả tăng. Tuy nhiên có những lúc lạm phát vẫn tăng ngầm, dù bảng giá niêm yết không hề thay đổi. Đó là:
Shrinkflation và Skimflation - hai hình thức “lạm phát ẩn sau”
1) Đầu tiên, Shrinkflation (hay có thể tạm gọi là LẠM PHÁT do thu nhỏ sản phẩm) là hiện tượng khi kích thước, trọng lượng, hoặc số lượng của sản phẩm bị giảm xuống, nhưng giá bán vẫn giữ nguyên hoặc giảm không tương xứng.
Người tiêu dùng vẫn mua sản phẩm quen thuộc, bao bì không đổi nhưng thực tế lại nhận được ít hơn. Đây là một cách gián tiếp tăng giá, giúp nhà sản xuất tránh phản ứng tiêu cực từ thị trường.
Ví dụ như trong hình là lon Coca Cola tại thị trường Việt Nam đã bị mất đi 10ml mà giá bán không đổi
2) Tiếp theo là Skimflation (tạm gọi là LẠM PHÁT do hạ chất lượng dịch vụ) là hiện tượng khi chất lượng dịch vụ bị giảm sút (đặc biệt là dịch vụ hậu mãi, chăm sóc khách hàng, thời gian phục vụ...) mà giá cả vẫn giữ nguyên hoặc tăng.
Người tiêu dùng vẫn trả giá như trước (hoặc nhiều hơn), nhưng nhận được trải nghiệm tệ hơn. Skimflation thường xảy ra trong ngành chăm sóc sức khoẻ, dịch vụ hàng không, khách sạn, ngân hàng, viễn thông...
Tiêu biểu gần đây nhất là các doanh nghiệp thay thế điểm chạm "Tổng đài hỗ trợ khách hàng" bằng "Chat với trợ lý AI", đa số khách hàng đang cảm thấy thiếu tôn trọng và không được giải quyết vấn đề, nhưng các doanh nghiệp một mực quảng cáo việc "Có sự hỗ trợ của AI" như điểm cộng và đẩy mạnh.
Cả Lạm Phát thu nhỏ sản phẩm và hạ chất lượng sản phẩm này, đều không dễ dàng phản ánh vào các chỉ số lạm phát truyền thống. Tuy nhiên, cả hai đều làm bào mòn giá trị thực của đồng tiền mà người tiêu dùng chi trả. Về lâu dài đây là những dấu hiệu cảnh báo sớm cho một chu kỳ lạm phát rõ hơn.
Thực tế cả hai hình thức này tồn tại bởi :
- Người tiêu dùng phi lý tính: Họ thường không tính toán đơn giá chi tiết, dễ bị đánh lừa bởi bao bì hoặc quy cách sản phẩm giữ nguyên.
- Hiệu ứng mặc định: Người tiêu dùng có xu hướng chấp nhận sự thay đổi mà không khiếu nại, đặc biệt trong skimflation.
Ps: Lạm phát chính thì sẽ phụ thuộc vào ngành thực phẩm, ngành Nhà ở và vật liệu xây dựng và ngành giao thông. 2 khái niệm trên không tác động lớn tới tổng thể bởi 3 ngành chi phối lạm phát trên thường có giá cả và giá trị rõ ràng.
