Đây là cháu tôi, Tấn Đạt. Ở nhà gọi cháu là Mốc. Mốc 16 tuổi, vài tháng nữa mới sang tuổi 17. Mốc nói tiếng Anh như người bản xứ, chơi bóng rổ và piano điệu nghệ. Còn nấu ăn thì Mốc ở trình độ Master Chef. Mốc đẹp trai và thánh thiện như một thiên thần, bao giờ cũng nhận phần thiệt về mình và không cần phải ganh đua với ai.
Để được học ĐH Mỹ từ năm 16 tuổi, Đạt phải đỗ tốt nghiệp Kỳ thi Chứng chỉ Bổ túc bằng THPT Mỹ tên là GED. Do vậy khi học hết lớp 9 tại trường công Nam Sài Gòn, Đạt đã quyết định là sẽ lấy bằng GED để tiết kiệm thời gian khỏi phải học lớp 11 và 12.
Hơn một năm luyện thi, con đã đỗ kỳ thi GED với điểm số thừa để nhập học ĐH. Kỳ thi GED được tiến hành rất nhiều lần trong năm (thậm chí là mỗi ngày) và thi trực tuyến. Để có được bằng GED, thi sinh phải làm 4 bài thi, nhưng không nhất thiết phải làm cả 4 bài cùng một thời điểm.
Ngày Mốc đi thi GED, con mặc quần short, áo ngắn tay, tay cầm vài cái bút chì, tẩy, máy tính con, và hộ chiếu, lên thi hai ngày, 4 môn thi là xong. Bố Mốc cũng chỉ gọi taxi và nhắc dậy sớm. Không phải hồi hộp gì hết. Thi xong, Mốc gọi cho bố cháu và tôi thông báo: con thi xong rồi.
Tối về, Mốc tiếp tục chơi game và đánh piano. Đời là thế!
Do học tốt và là học sinh trẻ, Mốc được nhận học bổng khá lớn của trường. Mốc đã hoàn thành chương trình Đại học Mỹ năm thứ 1 và đang học năm thứ 2 tại Broward College Việt Nam
Tháng 10, năm nay Mốc (Đạt) sẽ nộp hồ sơ xin chuyển tiếp sang học năm thứ 3 tại Mỹ. Với chiến lược này, năm 20 tuổi Mốc sẽ tốt nghiệp ĐH Mỹ với tổng chi phí 72,000 USD/4 năm.
So với mức US$70-80K/năm cho sinh viên bình thường thì chi phí này chỉ bằng ¼ tổng chi phí học cả 4 năm bên Mỹ. Còn nếu học hết cả 4 năm tại Việt Nam thì chi phí chỉ có $25K/4 năm. So với VinUni, Fulbright, RMIT và BUV thì đây là mức chi phí cực kỳ thấp.
Trong khi đó, các bạn cùng tuổi Đạt vẫn đang học lớp 11 và chuẩn bị sang lớp 12. Năm trước các bạn đã phải bò ra thi kỳ thi vào lớp 10. Năm tới thì sẽ là trung học PT. Những kỳ thi tốn kém khủng khiếp cho nhân dân và nhà nước với chi phí logistic kinh khủng (đến mức phải có công an hộ tống xe chở đề thi vào tận sân bay), còn với các bạn học sinh thì nhỡ rủi hôm ấy có chuyện gì thì coi như là lỡ luôn 1 năm học.
Tại sao tôi kể chuyện này?
Bài học lớn rút ra ở đây là nếu có một nền giáo dục đủ linh hoạt thì sẽ có nhiều cơ hội cho các bạn nhỏ và bớt tốn kém và bớt rủi ro cho các bạn hơn rất nhiều.
Thứ nhất, các bạn cần được tạo điều kiện thi tốt nghiệp ở mọi lứa tuổi, miễn là đáp ứng yêu cầu học thuật và thi nổi; Thứ hai, chỉ khi kỳ thi tốt nghiệp (vào lớp 10 và thi THPT) có thể được tiến hành quanh năm thì tính rủi ro mới giảm và các bạn học sinh được linh hoạt thời gian. Và thứ ba, muốn tiến hành được quanh năm thì chi phí thi phải rất thấp và phải cực kỳ đơn giản. Và thi trực tuyến là lời giải cho việc đó.
Ở Việt Nam, chúng ta nói mãi về chuyển đổi số, đặc biệt là chuyển đổi số trong giáo dục, tuy nhiên, chắc ít ai trong những người ngoài ngành giáo dục biết rằng, Luật Giáo dục của chúng ta chưa cho phép kỳ thi tốt nghiệp được làm trực tuyến (online), thậm chí thi học kỳ và cuối năm cũng phải thi trực tiếp chứ không được làm trực tuyến (online).
Và thế là hàng năm, cứ vào tầm thời gian này, con cái chúng ta bò ra thi, cả xã hội loạn lên (đặc biệt là những ngày nắng nóng và mất điện), vận hành thi thì vô cùng tốn kém, bố mẹ mất ăn mất ngủ, công an và giao thông thì trực đêm ngày đề phòng sự cố và phải ưu tiên xe chờ đề thi ra tận sân bay; báo chí và mạng xã hội thì lên đồng vì đề thi và việc chọn trường.
Chuyển đổi số cái gì nếu mỗi kỳ thi trực tuyến chúng ta không tổ chức nổi? Và chuyển đổi số trong giáo dục sẽ đi đến đâu nếu nhà nước không công nhận và hợp pháp hoá kết quả thi trực tuyến?
Nếu chúng ta cho phép kỳ thi tốt nghiệp phổ thông được tiến hành nhiều lần trong năm, nếu chúng ta đơn giản hoá việc thi tốt nghiệp bằng cách hợp pháp hoá việc thi trực tuyến, thì con chúng ta sẽ đỡ vất vả biết bao nhiêu, xã hội sẽ bớt tốn kém biết bao nhiêu!
